نحوه محاسبه حق الناس در قیامت چگونه است؟

نحوه محاسبه حق الناس در قیامت چگونه است؟


حق الناس

سخت‏‌ترین مراحل حساب، رسیدگی به مظالم عباد و حقوق مردم نسبت به یکدیگر است. انسان‏‌ها با هم زندگی می‏کنند و نسبت به همدیگر حقوقی دارند. رعایت حقوق یک وظیفه الهی است که انبیای الهی درباره آن تأکید داشته‏‌اند و در قیامت بازخواست خواهند شد.


حق الناس در قیامت‏
در باب حقوق مردم روایاتی وارد شده است که به عنوان باب‏ «حبس الحقوق» است. در قیامت، کاسب را می‏آورند، می‏گویند: شما این فرد را برای کار استخدام‏ کردی، کار کرده است، اما مزد او را ندادی. در محشر بمان تا مزد او را بدهی.


امام رضا علیه السلام می ‏فرماید:
کسی که برای شما کار می‏کند، هنوز عرق پیشانی‏اش خشک نشده است، مزد او را بدهید. مگر این که خودش بخواهد پول او پیش شما امانت بماند.
اگر کسی مزد کارگرش را ندهد، روز قیامت او را در دادگاه نگه می‏دارند، می‏گویند: مزد او را بده. کار فرما نمی‏تواند به خدا بگوید: ما که نداریم، تو مزد او را بده. خدا می‏گوید: مگر او برای من کار کرده است که من مزد او را بدهم؟ کار مادی بوده، که برای تو کرده است. خدا از حبس حق کارگر متنفر است، آن وقت خودش حق شما خوبان را ضایع کند؟


آیه می ‏فرماید: «إِنَّا لَانُضِیعُ أَجْرَ مَنْ أَحْسَنَ عَمَلًا» کار خوب را باید به من تحویل دهید، تا ضایع نشود.


مختصری از انواع حق الناس در زندگی ها
به طور کوتاه به برخی از آن‌ها اشاره می‏کنم: هر یک از زن و شوهر، پدر و مادر و فرزندان، خویشان و نزدیکان، همسایگان و شهروندان، جوانان و سالخوردگان، معلمان و دانشجویان، ثروتمندان و تهی‏دستان، کارگزاران و زیردستان، هم‏کیشان و هم‏وطنان و... نسبت به یکدیگر وظایف و حقوقی دارند که رعایت آنها یک وظیفه وجدانی، اجتماعی و شرعی است و تضییع آنها، گناه و جرم به شمار می‌رود که در قیامت مورد بازخواست قرار خواهد گرفت.
شخصی از امام باقر یا صادق ـ علیه‏السلام ـ‌ روایت کرده که فرمود: بدهکار را در قیامت حاضر می‌کنند. در حالی که شدیداً وحشت زده و نگران است، اگر حسناتی دارد از او می‌‏گیرند و به طلب‏کارش می‌‏دهند و اگر حسناتی نداشت از گناهان طلب‏کار می‌‏گیرند و به بدهکار می‌دهند
امکان دارد خدای متعال در قیامت از حقوق تضیع شده خودش صرف نظر کند، ولی از حقوق تضیع شده بندگان نسبت به یکدیگر صرف نظر نخواهد کرد؛ مگر اینکه خودشان رضایت دهند و از دادخواهی صرف نظر کنند.
قیامت


انواع ظلم

امیرالمۆمنین ـ علیه‏السلام ـ فرمود: ظلم سه گونه است: نخست ظلمی که بخشیده نخواهد شد. دوم ظلمی که بدون دادستانی‌‌ رها نمی‌‏شود. سوم ظلمی که بخشیده خواهد شد. ظلمی که بخشیده نخواهد شد، عبارت است از شرک به خدا.
قرآن می‌‏فرماید: «إِنَّ اللّهَ لا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِـهِ»؛ اما ظلمی که بخشیده می‌‏شود، ستم کوچکی است که هر انسانی نسبت به خودش روا داشته است، اما ظلمی که بدون حساب‌‌ رها نمی‌‏شود، عبارت است از ظلم بندگان نسبت به یکدیگر که قصاص در آن‏جا بسیار دشوار خواهد بود و سختی آن در حد زخم کارد و زدن تازیانه نیست، بلکه بسیار سخت‏‌تر است.
رسول خدا ـ صلی‏ الله‏ علیه‏ و ‏آله ـ فرمود: «هر کس از قصاص می‌‏ترسد، از ستم به مردم خودداری کند.»
مشکل حساب‏رسی به حق الناس در قیامت این است که در آن‏جا چیزی ندارد تا به طلبکاران بدهند؛ مثلاً کسی که اموال مردم را در دنیا غصب کرده یا نفقه زن و فرزندانش را نداده یا شخصی را کشته و دیه‌‏اش را نپرداخته یا ضربه‏‌ای به مظلومی زده و دیه‏‌اش را نداده یا زیان مالی به کسی زده و جبرانش نکرده یا از کسی غیبت کرده یا به او توهین و هتک حرمت کرده و راضی‌اش نساخته است، در قیامت و به هنگام دادرسی چیزی ندارد تا به طلب‏کاران بپردازد.
امکان دارد خدای متعال در قیامت از حقوق تضیع شده خودش صرف نظر کند، ولی از حقوق تضیع شده بندگان نسبت به یکدیگر صرف نظر نخواهد کرد؛ مگر اینکه خودشان رضایت دهند و از دادخواهی صرف نظر کنند


راهکار رفع عذاب

حل این مشکل به یکی از دو وجه امکان دارد: وجه نخست اینکه به مقدار طلب بستان‏کار از حسنات بدهکار برداشته و به طلب‏کار داده می‌‏شود. وجه دوم آنکه اگر حسناتی نداشت به‌‌ همان مقدار از گناهان شاکی برداشته و در نامه عمل بدهکار ثبت می‌‏شود.
شخصی از امام باقر یا صادق ـ علیه‏السلام ـ‌ روایت کرده که فرمود: بدهکار را در قیامت حاضر می‌کنند. در حالی که شدیداً وحشت زده و نگران است، اگر حسناتی دارد از او می‌‏گیرند و به طلب‏کارش می‌‏دهند و اگر حسناتی نداشت از گناهان طلب‏کار می‌‏گیرند و به بدهکار می‌دهند.
رسول خدا ـ صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله ـ‌ فرمود: «شخصی را در قیامت برای حساب در محضر خدای متعال حاضر می‏سازند و نامه اعمالش را به دستش می‏دهند، وقتی در آن نگاه می‏کند حسناتش را در آن نمی‌بیند.
می‌‏گوید: خدایا!