رابرت اینهورن، از برجسته ترین دیپلمات های آمریکا و پژوهشگ
رابرت اینهورن، از برجسته‌ترین دیپلمات‌های آمریکا و پژوهشگر مراکز و بنیادهای فکری و پژوهشی آمریکا همچون «کمیته کنترل تسیحاتی و منع اشاعه هسته‌ای» در تحلیلی تفصیلی به تبیین زمینه‌ها و ریشه‌های سیاسی طراحی توافق هسته‌ای ایران و کشورهای ۵+۱ پرداخته و موانع و محدودیت‌های برجام را توضیح داده است. او تصریح می‌کند برخی راه‌حل‌های فنی مسائل پیچیده در مذاکرات به یک باره پیدا شدند، چرا که رئیس جمهوری ایران به دنبال بهره‌برداری از این توافق در انتخابات مجلس ایران بود. اینهورن معتقد است آنچه برجام را تهدید می‌کند خلأها و ابهامات متعدد این متن حقوقی و همچنین اختلافات ایران و آمریکا در موضوعاتی مانند سوریه و یمن است. از نظر او آمریکا باید تحریم‌های هوشمند و مبتکرانه‌ای طراحی و اجرا کند تا ایران به تفسیر آمریکا از متن برجام عمل کند نه به تفسیر و تبیین خودش.
مسیر پیش رو ناهموار است
توافق هسته‌ای ایران زمانی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأیید کرد که جمهوری اسلامی ایران به تعهدات کلیدی خود در این زمینه عمل کرده است، به مرحله مهمی رسید. در مقابل، آمریکا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد تحریم‌های مرتبط با پرونده هسته‌ای را که اقتصاد ایران را از بین برده بود، به تعلیق درآورد یا آنها را پایان داد. با این که دولت اوباما، دولت ایران و سایر طرف‌های مذاکره‌کننده، فرا رسیدن «روز اجرای» برجام را جشن گرفتند، مسیر پیش رو برای اجرای این توافقنامه احتمالاً ناهموار خواهد بود و طول عمر آن به سختی تضمین شده است.
طبق برجام، ایران تا روز اجرایی شدن توافق باید سریعاً ظرفیت مواد هسته‌ای مورد استفاده در ساخت سلاح‌های هسته‌ای‌اش را کاهش می‌داد. این امر شامل برچیدن و انتقال بیش از ۱۲,۰۰۰ سانتریفیوژ و زیرساخت مرتبط به حدی مشخص و قابل‌نظارت، انتقال بالغ بر ۱۰,۰۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده (تقریباً ۹۸ درصد کل اورانیوم غنی‌شده) و از رده خارج کردن و غیرقابل استفاده ساختن هسته اصلی راکتور اراک که در بهینه‌سازی تولید پلوتونیوم مورد استفاده قرار می‌گرفت، می‌شد.
اجرای این ملزومات، یک تعهد بزرگ به شمار می‌رفت. برجام ضرب‌العجلی را برای تکمیل و اجرایی شدن آنها تعیین نکرد ـ بلکه این گام به ایران واگذار شده بود، و اگر رهبری ایران خواستار روز اجرا و برداشته‌شدن فوری تحریم‌ها بود، این گام می‌توانست به سرعت انجام شود. ایالات متحده از جانب خودش، اولویتی بر زمان‌بندی قائل نبود ـ بلکه هدف اولیه‌اش اطمینان از این بود که ایران این وظایف را به نحوی اجرایی کند که تعهدات برجام محقق شود و صحبت‌های قبلی مبنی بر قبول تعهدات پیش رفته و عملی شود.
اجرای زودتر از موعد مورد انتظار با هدف انتخابات مجلس
با توجه به ویژگی بی‌نظیر و مهم ایران در اجرای یکسری تعهدات قبل از روز اجرای برجام، مقامات آمریکایی پیش‌بینی کردند که این تعهدات تا بهار یا تابستان سال ۲۰۱۶ اجرا نخواهند شد. اجرای این تعهدات در ابتدای این ماه، دور از انتظار بود. برداشتن این گام با این سرعت به نظر می‌رسد با تحریک رئیس‌جمهور ایران و حامیان وی صورت پذیرفت؛ طبق نگاه ایشان، برداشته شدن سریع تحریم‌ها باعث تقویت ایشان در انتخابات ۲۶ فوریه برای مجلس خواهد شد. با نگاه به گذشته کاملاً روشن است که ایرانی‌ها آماده اجرای سریع تعهداتشان بودند و برنامه‌هایشان را بطور کارآمد اجرا کردند.
عامل اساسی دیگر توانایی طرفین بویژه ایران و آمریکا در حل مسائل سخت اجرایی و به لحاظ فنی پیچیده، بدون تأخیر‌های بی‌مورد بود. برجام که ماه جولای مورد موافقت طرفین قرار گرفت یک سند بسیار تفصیلی است که تا جای ممکن به دنبال توضیح دقیق بسیاری از مسائل اجرایی بود، با این وجود حل بسیاری از موارد به بازه زمانی مابین تصویب برجام و روز اجرای آن محول شد.
راه‌حل‌های فنی ایران در مدتی کوتاه پیدا شد
همانطور که پیش‌بینی می‌شد، طرف ایرانی اغلب راه‌حل‌هایی را پیشنهاد می‌داد که برای تخفیف بار اجرای تعهدات یا کاهش ملزومات مورد نیاز برای کاهش زیرساخت‌های هسته‌ای طراحی شده بود. اما آمریکا و طرف‌های مذاکره‌کننده اصرار داشتند که نتایج دقیقاً مطابق با برجام باشد و حاوی مرحله‌ای برای اجرای دقیق آن در آینده باشد. در طیف وسیعی از مسائل که احتمالاً موجب ایجاد بن‌بست شدند و اساساً روز اجرای برجام را به تأخیر انداختند، ایران رویکرد عملگرایانه‌ای را در پیش گرفت و یکسری راه‌حل‌های فنی در یک بازه زمانی نسبتاً کوتاه پیدا شد؛ از جمله این مسائل می‌توان به میزان سانتریفیوژهایی که باید از رده خارج می‌شد، جابجایی اورانیوم غنی‌شده ۲۰ درصد، و توافق بر سر ویژگی‌ها و ارزش‌های کارآمد سانتریفیوژهای پیشرفته اشاره کرد.
در واقع در برخی موارد، راه‌حل‌هایی برای اصلاح و ت
مسیر پیش رو ناهموار است
توافق هسته‌ای ایران زمانی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأیید کرد که جمهوری اسلامی ایران به تعهدات کلیدی خود در این زمینه عمل کرده است، به مرحله مهمی رسید. در مقابل، آمریکا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد تحریم‌های مرتبط با پرونده هسته‌ای را که اقتصاد ایران را از بین برده بود، به تعلیق درآورد یا آنها را پایان داد. با این که دولت اوباما، دولت ایران و سایر طرف‌های مذاکره‌کننده، فرا رسیدن «روز اجرای» برجام را جشن گرفتند، مسیر پیش رو برای اجرای این توافقنامه احتمالاً ناهموار خواهد بود و طول عمر آن به سختی تضمین شده است.
طبق برجام، ایران تا روز اجرایی شدن توافق باید سریعاً ظرفیت مواد هسته‌ای مورد استفاده در ساخت سلاح‌های هسته‌ای‌اش را کاهش می‌داد. این امر شامل برچیدن و انتقال بیش از ۱۲,۰۰۰ سانتریفیوژ و زیرساخت مرتبط به حدی مشخص و قابل‌نظارت، انتقال بالغ بر ۱۰,۰۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده (تقریباً ۹۸ درصد کل اورانیوم غنی‌شده) و از رده خارج کردن و غیرقابل استفاده ساختن هسته اصلی راکتور اراک که در بهینه‌سازی تولید پلوتونیوم مورد استفاده قرار می‌گرفت، می‌شد.
اجرای این ملزومات، یک تعهد بزرگ به شمار می‌رفت. برجام ضرب‌العجلی را برای تکمیل و اجرایی شدن آنها تعیین نکرد ـ بلکه این گام به ایران واگذار شده بود، و اگر رهبری ایران خواستار روز اجرا و برداشته‌شدن فوری تحریم‌ها بود، این گام می‌توانست به سرعت انجام شود. ایالات متحده از جانب خودش، اولویتی بر زمان‌بندی قائل نبود ـ بلکه هدف اولیه‌اش اطمینان از این بود که ایران این وظایف را به نحوی اجرایی کند که تعهدات برجام محقق شود و صحبت‌های قبلی مبنی بر قبول تعهدات پیش رفته و عملی شود.
اجرای زودتر از موعد مورد انتظار با هدف انتخابات مجلس
با توجه به ویژگی بی‌نظیر و مهم ایران در اجرای یکسری تعهدات قبل از روز اجرای برجام، مقامات آمریکایی پیش‌بینی کردند که این تعهدات تا بهار یا تابستان سال ۲۰۱۶ اجرا نخواهند شد. اجرای این تعهدات در ابتدای این ماه، دور از انتظار بود. برداشتن این گام با این سرعت به نظر می‌رسد با تحریک رئیس‌جمهور ایران و حامیان وی صورت پذیرفت؛ طبق نگاه ایشان، برداشته شدن سریع تحریم‌ها باعث تقویت ایشان در انتخابات ۲۶ فوریه برای مجلس خواهد شد. با نگاه به گذشته کاملاً روشن است که ایرانی‌ها آماده اجرای سریع تعهداتشان بودند و برنامه‌هایشان را بطور کارآمد اجرا کردند.
عامل اساسی دیگر توانایی طرفین بویژه ایران و آمریکا در حل مسائل سخت اجرایی و به لحاظ فنی پیچیده، بدون تأخیر‌های بی‌مورد بود. برجام که ماه جولای مورد موافقت طرفین قرار گرفت یک سند بسیار تفصیلی است که تا جای ممکن به دنبال توضیح دقیق بسیاری از مسائل اجرایی بود، با این وجود حل بسیاری از موارد به بازه زمانی مابین تصویب برجام و روز اجرای آن محول شد.
راه‌حل‌های فنی ایران در مدتی کوتاه پیدا شد
همانطور که پیش‌بینی می‌شد، طرف ایرانی اغلب راه‌حل‌هایی را پیشنهاد می‌داد که برای تخفیف بار اجرای تعهدات یا کاهش ملزومات مورد نیاز برای کاهش زیرساخت‌های هسته‌ای طراحی شده بود. اما آمریکا و طرف‌های مذاکره‌کننده اصرار داشتند که نتایج دقیقاً مطابق با برجام باشد و حاوی مرحله‌ای برای اجرای دقیق آن در آینده باشد. در طیف وسیعی از مسائل که احتمالاً موجب ایجاد بن‌بست شدند و اساساً روز اجرای برجام را به تأخیر انداختند، ایران رویکرد عملگرایانه‌ای را در پیش گرفت و یکسری راه‌حل‌های فنی در یک بازه زمانی نسبتاً کوتاه پیدا شد؛ از جمله این مسائل می‌توان به میزان سانتریفیوژهایی که باید از رده خارج می‌شد، جابجایی اورانیوم غنی‌شده ۲۰ درصد، و توافق بر سر ویژگی‌ها و ارزش‌های کارآمد سانتریفیوژهای پیشرفته اشاره کرد.
در واقع در برخی موارد، راه‌حل‌هایی برای اصلاح و ت
۳۴.۵k
۲۸ بهمن ۱۳۹۴
دیدگاه ها (۱)
هنوز هیچ دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است.