الهام کشمیری: استان مرکزی با مناظر و چشم اندازهای زیبایی

الهام کشمیری: استان مرکزی با مناظر و چشم‌اندازهای زیبایی همانند کویر میقان، ارتفاعات شازند، آستانه، سربند، هندودر، کمیجان، منطقه حفاظت‌شده هفتاد قله، دامنه‌ها، بیابان‌های استپی با پوشش گیاهی متنوع، معادن سنگ‌های ساختمانی، چشمه‌ها و سراب‌ها امکانات طبیعی بسیاری را در اختیار علاقه‌مندان به طبیعت گذاشته است.شهرستان زرندیه با مرکزیت شهر مأمونیه یکی از شهرستان‌های استان مرکزی است. این شهر در فاصله 80 کیلومتری تهران، 40 کیلومتری شهر پرند و 30 کیلومتری ساوه قرار دارد.

زرندیه با 4150 کیلومتر مربع وسعت و حدود 85هزار نفر جمعیت سومین شهرستان استان مرکزی از نظر وسعت و پنجمین شهرستان از نظر جمعیت است و دارای دو بخش به نام‌های مرکزی و خرقان و شش دهستان به نام‌های رودشور، حکیم‌آباد، خشک‌رود، الویر، دوزج و علیشار است.

از نقاط دیدنی زرندیه می‌توان به امامزاده سیدمنصور(ع)، آبشار چناقچی علیا، کلیسای حضرت مریم چناقچی، یخچال مهدی‌آباد، مسجد چلسبان، تپه قلعه باش علیشار، مقبره اشموئیل نبی(ع)، کاروانسرای خشکرود، کبوترخانه خورآباد، امامزاده عبدالمطلب(ع) پرندک، امامزاده قاسم(ع) ویدر، امامزاده پنج‌تن(ع) زرند کهنه، امامزادگان اهلعلی و سهلعلی، سیدباوقار (سدباقار طبق گویش محلی(ع))، سرقلعه، حمام کلبعلی خان‌ ویدر، حمام آسیابک، حمام چال مامونیه، مسجد چال مامونیه، قلعه قارقالوخ بند امیر، قلعه تپه حسن‌آباد بربر، سد بند امیر، امامزاده بند امیر، سد ورامه،‌ سد لار، کاروانسرای شاه‌عباس در ورده، کاروانسرای شاه‌عباس در غرب خشکه رود، کاروانسرای سرقلعه در مامونیه و همچنین از روستاهای دیدنی این مناطق می‌توان روستای بربر،‌ حکیم‌آباد و حسین‌آباد را نام برد.

شهرستان زرندیه بخشی از قلمرو ماد بود و اولین حکومت ایرانی در این شهرستان و چند شهرستان اطراف شکل گرفت. بعد از مادها، هخامنشیان به این سرزمین حکومت می‌کردند، اما این سرزمین همچنان محل سکونت قوم ماد باقی ماند. این شهرستان شاهد فراز و فرودهای بسیاری بوده است. در سال 1382 هجری شمسی شهرستان زرندیه از شهرستان ساوه مستقل شد.

زبان مردم زرندیه فارسی با لهجه محلی است و روستائیان اغلب به گویش الویری و تاتی سخن می‌گویند.تنوع و گوناگونی طبیعت این منطقه و وجود جاذبه‌های طبیعی مختلف از قبیل مناطق کویری، کوهستانی، جنگل، رودخانه و آبشار گردشگران بسیاری را با سلیقه‌های مختلف به این منطقه جذب می‌کند.

 

آداب و رسوم

از مراسم رایج مذهبی و فرهنگی زرندیه می‌توان از تعزیه‌خوانی، سیزده‌بدر، مراسم عید نوروز، چهارشنبه سوری، پاتختی، حنابندان، عروس‌بران، جشن کوسه ناقالی (ناقلدی)، مراسم بیل گردان، مراسم انگور (جشن انگور) و ... نام برد.

 

وجه تسمیه زرندیه

زرندیه، از واژه‌های باقیمانده در زبان فارسی کنونی زرنگ‌ که معرب زرنج است با نام زرند از یک رشته بوده که زرنگ به زرند تبدیل شده است. واژه زرند در نسخ قدیمی به خرده ریز طلا و زر معنی شده است. بنابر پژوهش باستان‌شناسان، راه دوم اکباتان (همدان امروزی) به نام راگا (ری) از زرند می‌گذشته که حدود 2700 سال سابقه تاریخی دارد و محل دریافت عوارض پول و طلا بوده که واژه زرند از همین موضوع اقتباس شده است.

 

آثار تاریخی

شهرستان زرندیه با توجه به قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم دارای آثار و ابنیه تاریخی بسیار با قدمت است که به تعدادی از این آثار اشاره می‌کنیم:

 

مشکویه

مشکویه یک شهر تاریخی واقع در شهرستان زرندیه در 80 کیلومتری جنوب ری و 50 کیلومتری شمال‌شرق ساوه است که در سده‌های هفتم و هشتم هجری حرفه اصلی ساکنان این شهر، ساخت سفال و فروش آن به بازرگانان مسیر جاده ابریشم بود.

 

تپه خورآباد

تپه خورآباد مربوط به دوره اشکانیان ـ سده‌های میانه دوران‌های تاریخی پس از اسلام بوده و در شهرستان زرندیه، بخش مرکزی، دهستان رودشور، روستای خورآباد واقع است. این اثر در سال 1387 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

 

پیک زرندیه

پیک روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان زرندیه. این روستا در دهستان رودشور قرار دارد و بر اساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال 1385، جمعیت آن 214 نفر (61 خانوار) است. از سال 85 به بعد جمعیت این روستا به شدت کاهش یافته است. وجود امامزاده عبدالمطلب(ع) از فرزندان امام موسی کاظم علیه‌السلام از نکات قابل ذکر است.

 

منطقه گزنگ صدرآباد

منطقه گزنگ صدرآباد مربوط به هزاره پنجم قبل از میلاد تا دوره ساسانیان بوده و در شهرستان زرندیه، بین روستاهای صدرآباد و خان‌آباد واقع است. این اثر در سال 1356 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

 

تپه‌های روستای آجان

تپه‌های روستای آجان (قلعه گبری) مربوط به دوران‌های تاریخی پس از اسلام بوده و در شهرستان زرندیه، روستای آجان وا