علل پیشرفت مسلمانان در گذشته و عقب ماندگی امروز چیست؟
علل پیشرفت مسلمانان در گذشته و عقب‌ماندگی امروز چیست؟
سؤال
علل ترقی و پیشرفت مسلمانان چه بوده و اکنون علل انحطاط و عقب‌ماندگی آنها چیست؟ چرا روزی مسلمانان بر اکثریت مردم متمدن روی زمین حکومت می‌کردند و قافله سالار تمدن بودند؛ ولی امروز دنباله‌رو ملل پیشرفته جهان شده‌اند؟!
پاسخ
به راستی این سؤال از پرسشهای جالب و حساس است؛ شایسته است کتابی پیرامون آن نوشته شود. دانشمند معروف مصری، فرید وجدی در دائرةالمعارف خود در ماده «علم» علل ده‌گانه‌ای برای پیشرفت مسلمانان یادآور شده و دانشمندان دیگری نیز در این باره به بحث و گفتگو پرداخته‌اند[281] ولی در حقیقت علت اساسی آن پیشرفت و این عقب‌گرد، چیزی جز پیروی و انحراف از تعالیم عالی اسلام نبوده است؛ مسلمانان در صدر اسلام- در تمام شؤون زندگی- از تعالیم اسلام الهام می‌گرفتند ولی امروز در غالب نقاط، مسلمانان از راه صحیح اسلام منحرف گردیده و می‌توان گفت که گروهی در حقیقت مسلمان جغرافیایی هستند نه مسلمان واقعی؛ علت اساسی همین است و بس، ولی مع‌الوصف به برخی از علل ترقی و تعالی و یا تنزل و انحطاط آنان اشاره می‌کنیم:
1- فداکاری همه جانبه: مسلمانان صدر اسلام به تمام معنا فداکار بودند. دین و آیین اسلام در نظر آنها از برادر، زن، مقام، ثروت و منصب گرامی‌تر بود؛ همه منافع مادی را فدای اسلام می‌کردند و صفحات تاریخ اسلام خصوصا جنگهای پیامبر اسلام گواه زنده این گفتار است، ولی امروز برای بیشتر افراد، دین در حاشیه زندگی قرار گرفته و دیگر آن فداکاری کمتر وجود دارد؛ برای گروهی اسلام تا آن‌جا محترم است که با مال و مقام آنها مزاحمت نداشته باشد و در صورت تزاحم، کمتر فردی است که به خاطر اسلام دست از منافع مهمی بکشد.
از آن‌جا که اسلام برای آنها گران تمام شده بود و آن را به قیمت جان عزیزان خود خریده بودند ارزش آن را می‌دانستند.
1- اتحاد و اتفاق: در صدر اسلام، مسلمانان متحد و متفق و به حکم قرآن برادر بودند و پس از وفات پیامبر با اختلافی که پیش آمد، بر اثر حسن سیاست امیر مؤمنان علیه السلام و فرزندان گرامی او لطمه‌ای به پیشرفت اسلام و ترقی مسلمانان وارد نشد، آنان از حقوق مسلم خود دست کشیدند که لااقل اصول اسلام محفوظ بماند؛ ولی امروز نفاق و اختلاف در میان مسلمانان و سران آنها به سر حد کمال رسیده است، چند قرن است
سؤال
علل ترقی و پیشرفت مسلمانان چه بوده و اکنون علل انحطاط و عقب‌ماندگی آنها چیست؟ چرا روزی مسلمانان بر اکثریت مردم متمدن روی زمین حکومت می‌کردند و قافله سالار تمدن بودند؛ ولی امروز دنباله‌رو ملل پیشرفته جهان شده‌اند؟!
پاسخ
به راستی این سؤال از پرسشهای جالب و حساس است؛ شایسته است کتابی پیرامون آن نوشته شود. دانشمند معروف مصری، فرید وجدی در دائرةالمعارف خود در ماده «علم» علل ده‌گانه‌ای برای پیشرفت مسلمانان یادآور شده و دانشمندان دیگری نیز در این باره به بحث و گفتگو پرداخته‌اند[281] ولی در حقیقت علت اساسی آن پیشرفت و این عقب‌گرد، چیزی جز پیروی و انحراف از تعالیم عالی اسلام نبوده است؛ مسلمانان در صدر اسلام- در تمام شؤون زندگی- از تعالیم اسلام الهام می‌گرفتند ولی امروز در غالب نقاط، مسلمانان از راه صحیح اسلام منحرف گردیده و می‌توان گفت که گروهی در حقیقت مسلمان جغرافیایی هستند نه مسلمان واقعی؛ علت اساسی همین است و بس، ولی مع‌الوصف به برخی از علل ترقی و تعالی و یا تنزل و انحطاط آنان اشاره می‌کنیم:
1- فداکاری همه جانبه: مسلمانان صدر اسلام به تمام معنا فداکار بودند. دین و آیین اسلام در نظر آنها از برادر، زن، مقام، ثروت و منصب گرامی‌تر بود؛ همه منافع مادی را فدای اسلام می‌کردند و صفحات تاریخ اسلام خصوصا جنگهای پیامبر اسلام گواه زنده این گفتار است، ولی امروز برای بیشتر افراد، دین در حاشیه زندگی قرار گرفته و دیگر آن فداکاری کمتر وجود دارد؛ برای گروهی اسلام تا آن‌جا محترم است که با مال و مقام آنها مزاحمت نداشته باشد و در صورت تزاحم، کمتر فردی است که به خاطر اسلام دست از منافع مهمی بکشد.
از آن‌جا که اسلام برای آنها گران تمام شده بود و آن را به قیمت جان عزیزان خود خریده بودند ارزش آن را می‌دانستند.
1- اتحاد و اتفاق: در صدر اسلام، مسلمانان متحد و متفق و به حکم قرآن برادر بودند و پس از وفات پیامبر با اختلافی که پیش آمد، بر اثر حسن سیاست امیر مؤمنان علیه السلام و فرزندان گرامی او لطمه‌ای به پیشرفت اسلام و ترقی مسلمانان وارد نشد، آنان از حقوق مسلم خود دست کشیدند که لااقل اصول اسلام محفوظ بماند؛ ولی امروز نفاق و اختلاف در میان مسلمانان و سران آنها به سر حد کمال رسیده است، چند قرن است
۷۶۹
۰۸ شهریور ۱۳۹۶
دیدگاه ها (۱)
هنوز هیچ دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است.