شستن دست ها با صابون در چه شرایطی باکتری ها را از بین نمیبرد؟

هنگامی که دست های خود را می شوییم یا زمانی که می خواهیم بدن خود را تمیز کنیم، صابون وسیله ای آشناست. درست از مهدکودک، کودکان یاد گرفتند که چگونه از صابون برای شستن دست های خود استفاده کنند تا از بدن خود در برابر میکروب های بیماری زا محافظت کنند. اما چرا صابون باکتری ها را از بین می برد، ما را تمیزتر می کند و شستن دست ها در چه مواردی بی تاثیر است؟

به گفته دکتر لی رایلی، رئیس بخش بیماری های عفونی دانشگاه کالیفرنیا (ایالات متحده آمریکا)، "ابر قدرت" صابون برای از بین بردن باکتری ها از ساختار مولکولی آن تشکیل شده است. بر این اساس، صابون زمانی که با آب ترکیب شود، ساختار ویروس را از بین می برد. ساختار اکثر ویروس ها از مولکول های لیپید، پروتئین و RNA تشکیل شده است. که در آن ضعیف ترین حلقه مولکول های چربی است. هنگامی که ما از آب و صابون برای شستن دست های خود استفاده می کنیم، یک "ماده دوگانه" ایجاد می کند (که به عنوان آمفیفیل نیز شناخته می شود). این ماده ساختاری شبیه به لیپید ویروس دارد، به ساختار ذاتی ویروس حمله کرده و می شکند و در نتیجه باعث از بین رفتن ویروس می شود.

در سال 2010، محققان با فرستادن 20 داوطلب به آغشتن دستان خود به خاک، اثربخشی صابون را ارزیابی کردند. سپس آزمودنی ها به طور تصادفی برای انجام 1 اقدام از 3 اقدام شامل شستن دست ها با صابون، شستن دست ها فقط با آب و نشستن دست ها. نتایج نشان داد در گروهی از افراد که دست های خود را نشستند، باکتری در 44 درصد از شرکت کنندگان وجود داشت. در افرادی که فقط دست های خود را با آب می شستند، 23 درصد از افراد مورد مطالعه هنوز باکتری روی دست های خود داشتند. در همین حال، طبق این مطالعه، برای گروهی که دست های خود را با آب و صابون می شستند، باکتری تنها در 8 درصد از افراد شناسایی شد.

به گفته جان سوارتزبرگ، متخصص بیماری‌های عفونی در دانشگاه برکلی، مولکول‌های صابون معمولی آنقدر در از بین بردن و از بین بردن میکروب‌های دست افراد مؤثر است که استفاده از ضدعفونی‌کننده‌های ضد باکتری دست چنین اثر بخشی وجود ندارد. با این حال، یکی از الزامات مهم صابون برای انجام کار خود، چیزی است که اغلب نادیده گرفته می شود و آن زمان است. به طور خاص جان سوارتزبرگ تاکید کرد که حداقل 20 ثانیه طول می کشد تا مولکول صابون به ساختار پاتوژن ها روی دست ها و همچنین سطوح دیگر بپیوندد و بشکند. به طور خلاصه، شستن دست‌ها برای کمتر از 20 ثانیه بی‌اثر تلقی می‌شود، به این معنی که اثر محافظتی بسیار مؤثر استفاده از صابون را از دست خواهید داد.