تفسیر قرآن

ادامه نکات تفسیری ویژگی‌های منافقین آیه 1 سوره منافقون

. تحقير مسلمانان: «أ نؤمن كما آمن السفهاء» آيا همچون سفيهان ايمان بياوريم؟
. محاصره اقتصادى مسلمانان: «لاتنفقوا على من عند رسول اللّه حتى ينفضّوا» به اطرافيان پيامبر چيزى ندهيد تا از دور او پراكنده شوند.
. فريب كارى و نيرنگ بازى: «يخادعون اللّه و الّذين آمنوا و ما يخدعون الاّ انفسهم»(13) مى خواهند خدا و مؤمنان را فريب دهند، در حالى كه جز خودشان را فريب نمى دهند.
. بخل در انفاق: «لاينفقون الاّ و هم كارهون»(14) جز با كراهت انفاق نمى كنند.
. امر به زشتى ها و نهى از خوبى ها: «يأمرون بالمنكر و ينهون عن المعروف»(15)
. فراراز جهاد: «فرح المخلّفون بمقعدهم خلاف رسول اللّه و كرهوا ان يجاهدوا»(16) بازماندگان (از جنگ تبوك) از مخالفت با رسول خدا خوشحالند و از اينكه به جهاد بروند، ناراحت.
. شايعه پراكنى: «و اذا جاءهم امر من الامن او الخوف اذاعوا به»(17) هرگاه خبرى از آرامش يا ترس را دريافت كنند، (قبل از تحقيق يا مصلحت سنجى) آن را پخش مى كنند.
چون خطر منافقان زياد است، ويژگى هاى آنان در سوره هاى متعدّد قرآن مطرح شده است و كمتر سوره اى در مدينه نازل شده كه با صراحت يا كنايه به منافقان اشاره نشده باشد.(18)
نفاق يك دروغ عملى است، كتمان كفر و اظهار ايمان است؛ البتّه هر كتمانى بد نيست، مانند كتمان فقر يا كتمان عبادت.
منافقان دو گروه بودند: گروهى كه پس از به قدرت رسيدن اسلام، اظهار ايمان كردند ولى در درون ايمان نداشتند و گروه ديگر كسانى كه از ابتدا ايمان آوردند ولى كم كم گرفتار دنيا شدند و ايمان خود را از دست دادند، ولى تظاهر به ايمان مى كردند. امّت اسلامى همواره از هر دو گروه ضربه هاى جبران ناپذيرى خورده است.
در زمان پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله، سخن از منافقان زياد بود، ولى بعد از رحلت آن حضرت، مسئله مسكوت ماند. در اينجا چند سؤال است:
. آيا زنده بودن حضرت سبب نفاق گروهى بود و بعد از رحلت، همه مؤمن واقعى شدند؟!
. آيا منافقان در همان اقليتى بودند كه دور حضرت على جمع شده بودند؟!! نظير سلمان، ابوذر، مقداد و...، در حالى كه هيچ كس اين افراد را منافق ندانسته است، يا منافقان، اهداف خود را در نظر اكثريت يافته و ساكت شدند؟
منافقان، هم در دنيا دروغگويند: «انّ المنافقين لكاذبون»، هم در آخرت سوگندهايى مى خورند كه خداوند آنان را دروغگو مى نامد: «يوم يبعثهم اللّه جميعاً فيحلفون له كما يحلفون لكم و يحسبون انّهم على شى ء ألا انّهم هم الكاذبون»(19)
پيامبرصلى الله عليه وآله فرمود: من از مؤمن و كافر نمى ترسم، ولى از منافق مى ترسم.(20)

بر گرفته از کتاب الکترونیکی تفسير نور مرکز اطلاع رسانی غدیر