قسمت دوم

قسمت دوم:

_ بررسی مفهومی آیه شریفه  در تفاسیر معتبر اهل سنت:
 نیم نگاهی به تفاسیر معتبر اهل سنت و تعابیر آنان پیرامون این آیه شریفه، این موضوع را آشکار می کند که تعاریف مفسرین اهل سنت از واژه توسل  آنقدر جامع و مانع نیست که حدود و مرزهای آن  را مشخص ساخته و دامنه مفهومی این واژه را با تمام لوازم و گستردگی موضوعی  آن بیان نماید. همین امر موجب شده تا دامنه تعریفی این موضوع در هاله ای از ابهام قرار گرفته،و آلت دستی برای اشکال تراشی و بهانه گیری طیف اندکی جهت ایراد تهمت و افتراء به بدنه امت اسلامی ایجاد شود. در این بخش به تعابیر علمای مبرز و مشهور اهل سنت ، درباره مساله توسل،  از این جهت خواهیم پرداخت تا روشن شود  علاوه بر اینکه تعابیر علمای اهل سنت از این مساله هیچگونه سنخیتی با برداشتهای سخیفانه و تنگ نظرانه وهابیت نداشته است،بلکه به نوعی از نظر مفهومی به تعابیر شیعی نزدیک تر بوده و موید آن است.

بر اساس تفاسیر معتبر اهل سنت ،مطلق بودن واژه وسیله در این آیه شریفه ، توسعه مفهومی، و گستردگی انواع توسل را تداعی می کند .اکثریت مفسران اهل سنت، وسیله را بر فعل طاعات و ترک محرمات حمل نموده‌اند، یا آن را به صورت مطلق(کلّ ما یتوسّل به...) ذکر کرده‌اند،بر این اساس  توسل به پیامبر… را به عنوان مصداق آیه نه نفی می‌کنند و نه به جواز تصریح دارند . در ضمن از دیدگاه مفسرین اهل سنت ،این اطلاق حتی توسل به ذوات مقدسه انبیاء و اولیائ الهی را بعد از زمان حیات و بعد از مرگ نیز می تواند شامل شود. در نتیجه می توان دریافت ،که بر مبنای تفسیر علمای اهل سنت ،مساله توسل همانگونه  که شامل اعمال صالح می‌گردد،  می تواند مصداق مواردی از جمله  دعا و واسطه قراردادن پیامبران و اولیای الهی و اماکن مقدسه و هر آن‌چه که انسان را به خدا نزدیک می‌سازد(یعنی توسل اصطلاحی) نیز باشد. عبارت سابق زمخشری و تعبیر فخر رازی چنین است: « وسیله هر چیزی است که به واسطه آن به مقصود تقرب و نزدیکی جسته شود» عمومیت دارد و شامل همة موارد میگردد»
تفسیر امام فخر رازی ج11، ص189