مشاهیر قوم لر
مشاهیر قوم لر
ﺍﺳﺘﺎﺩ ﺩﮐﺘﺮ ﺍﺣﻤﺪ ﺍﻗﺘﺪﺍﺭﯼ ﻣﻮﺭﺥ ، ﭘﮋﻭﻫﺸﮕﺮ ﻭ ﺍﯾﺮﺍﻧﺸﻨﺎﺱ ﺑﺰﺭﮒ ﻻﺭﺳﺘﺎﻧﯽ ﺩﺭ ﻣﻄﻠﺒﯽ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮﺍﻥ " ﻭﺍﻗﻌﯿﺘﻬﺎﯼ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﻣﯿﺮ ﻣﻬﻨﺎ "
ﭼﺎﭖ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻫﻔﺘﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﻧﺴﯿﻢ ﺟﻨﻮﺏ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺻﻞ ﻭ ﺗﺒﺎﺭ ﻣﯿﺮ ﻣﻬﻨﺎ ﻣﯽ ﻧﻮﯾﺴﺪ :
"ﻧﮑﺘﻪ ﺩﯾﮕﺮ ﺁﻥ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﻼﻑ ﺁﻧﭽﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﻭﻇﺎﻫﺮﺍ ﺁﻗﺎﯼ ﻓﻘﯿﻪ ﻫﻢ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ، ﻣﯿﺮﻣﻬﻨﺎ ﻋﺮﺏ ﻧﺒﻮﺩﻩ، ﺧﺎﻧﺪﺍﻧﺶ ﻫﻢ ﻋﺮﺏ ﻧﺒﻮﺩﻩ
ﺍﻧﺪ، ﭘﺪﺭ ﻭﺟﺪﺵ ﻫﻢ ﻋﺮﺏ ﻧﺒﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ . ﺯﺑﺎﻧﺶ ﻟﺮﯼ ﻭﻣﺬﻫﺒﺶ ﺷﯿﻌﻪ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻭﺍﻋﺮﺍﺏ ﻭﺍﺭﺩﺑﻪ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎﺭﺱ ﺍﺯﺩﻭﺭﻩ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺻﻔﻮﯾﻪ ﺗﺎ
ﺍﻭﺍﺧﺮﺩﻭﺭﻩ ﺍﻓﺸﺎﺭﯼ ﻋﻤﻮﻣﺎ ﺳﻨﯽ ﻣﺬﻫﺐ ﻭﻋﺮﺏ ﻧﺒﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ، ﻭﻟﯽ ﻟﺮ ﺯﺑﺎﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺹ ﺁﻥ ﻫﺎ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﮐﺮﯾﻤﺨﺎﻥ ﺯﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﻮﺍﺣﻞ
ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎﺭﺱ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ، ﻣﺠﻤﻮﻋﺎ ﺍﻫﻞ ﮐﻬﮑﯿﻠﻮﯾﻪ ﺑﻮﺩﻩ، ﻟﺮ ﺯﺑﺎﻥ ﻭﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﺗﺒﺎﺭ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ . ﮐﺘﺎﺏ " ﺍﯾﻼﺕ ﮐﻬﮑﯿﻠﻮﯾﻪ " ﻧﻮﺷﺘﻪ ﯼ
ﻣﺤﻤﻮﺩ ﺑﺎﻭﺭ، ﻭ ﮐﺘﺎﺏ " ﺧﻮﺯﺳﺘﺎﻥ ﻭ ﮐﻬﮑﯿﻠﻮﯾﻪ ﻭ ﻣﻤﺴﻨﯽ " ﺗﺎﻟﯿﻒ ﺍﺣﻤﺪ ﺍﻗﺘﺪﺍﺭﯼ، ﺩﺭﺍﯾﻦ ﺧﺼﻮﺹ ﺑﺤﺜﯽ ﻣﺴﺘﻮﻓﯽ ﺩﺍﺭﻧﺪ . ﻟﯿﺮﺍﻭﯼ ﻫﺎ
ﻭﺣﯿﺎﺕ ﺩﺍﻭﺩﯼ ﻫﺎ ﻫﺮﺩﻭ ﻟﺮﺯﺑﺎﻥ ﻭﺗﺒﺎﺭ ﮐﻬﮑﯿﻠﻮﯾﻪ ﺍﯼ ﻭﻟﺮﯼ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭﻣﻄﻠﻘﺎ ﻋﺮﺏ ﻭ ﯾﺎ ﺗﺮﮎ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ . ﻧﺎﻡ ﻃﺎﯾﻔﻪ ﻭﻏﺎﯾﯽ ﺭﺍﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻃﺎﯾﻔﻪ
" ﺯﻫﺎﺑﯽ " – ﺯﻩ + ﺁﺏ – ﺑﺪﻝ ﮐﺮﺩ . ﮐﺮﯾﻢ ﺧﺎﻥ ﺯﻧﺪ ﻫﻢ (ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﯿﺮ ﻣﻬﻨﺎ ﺟﻨﮕﯿﺪ ) ﺧﻮﺩ ﻟﺮ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﺍﺳﺖ . ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻫﻢ ﻟﻬﺠﻪ
ﻫﺎﯼ ﺗﻤﺎﻡ ﺳﻮﺍﺣﻞ ﺧﻮﺯﺳﺘﺎﻥ ﻭﺑﻮﺷﻬﺮ ﻭﻓﺎﺭﺱ ،ﻟُﺮﯼ ﺍﺳﺖ ."
ﻣﯿﺮ ﻣُﻬَﻨّﺎﯼ ﺑﻨﺪﺭﺭﯾﮕﯽ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﭘﺎﺩﺷﺎﻫﯽ ﮐﺮﯾﻢ ﺧﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﻨﺪﺭ ﮐﻮﭼﮑﯽ ﺍﺯ ﺗﻮﺍﺑﻊ ﺑﻨﺪﺭ ﮔﻨﺎﻭﻩ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺑﻮﺷﻬﺮ ﺑﻨﺎﻡ ﺑﻨﺪﺭ ﺭﯾﮓ ﺑﺪﻧﯿﺎ ﺁﻣﺪ
ﺍﻭ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﻣﯿﺮ ﻧﺎﺻﺮ ﺑﻨﺪﺭ ﺭﯾﮕﯽ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻭﺍﭘﺴﯿﻦ ﺳﺎﻝﻫﺎﯼ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮﻭﺍﯾﯽ ﻧﺎﺩﺭﺷﺎﻩ ﺍﻓﺸﺎﺭ، ﺣﺎﮐﻢ ﺑﻨﺪﺭ ﺭﯾﮓ ﻭ ﺭﻭﺩ ﺣﻠّﻪ ﻭ ﺟﺰﯾﺮﻩ
ﺧﺎﺭﮎ ﺑﻮﺩ . ﻣﯿﺮ ﻣﻬﻨﺎ ﺩﺭﯾﮏ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﺍﻧﻘﻼﺑﯽ ﻭ ﻧﺎ ﺑﺎﻭﺭﺍﻧﻪ ﭘﺪﺭﺵ " ﻣﯿﺮ ﻧﺎﺻﺮ ﺩﻭﻏﺎﺑﯽ " ﺭﺍ ﮐﻪ ﻧﻮﮐﺮ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻫﻠﻨﺪﯼ ﻭ ﺍﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ﺑﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ
ﺿﺮﺏ ﮔﻠﻮﻟﻪ ﻣﯽ ﮐﺸﺪ . ﺍﻭ ﺣﻀﻮﺭ ﺑﯿﮕﺎﻧﮕﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻣﻮﺟﺐ ﻓﻘﺮ ﻣﺮﺩﻡ ﻣﯿﺪﺍﻧﺴﺖ ﻟﺬﺍ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻮﺩ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﺩ ﺑﺮ
ﺭﺍﻫﻬﺎﯼ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﯽ ( ﺩﺭﯾﺎﯾﯽ، ﺯﻣﯿﻨﯽ ) ﻓﺎﺋﻖ ﺁﯾﺪ . ﺍﻭ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﯾﻦ ﮐﺎﺭ ﺑﻪ ﺟﻤﻊ ﺁﻭﺭﯼ ﻧﻔﺮﺍﺗﯽ ﻣﯽ ﭘﺮﺩﺍﺯﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺑﻪ ﻣﺪﺕ 15 ﺳﺎﻝ ﺑﻪ
ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻗﺪﺭﺗﯽ ﺑﻼﻣﻨﺎﺯﻉ ﻭ ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﯽ ﺷﮑﺴﺖ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺑﺮ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎﺭﺱ ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ . ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﺟﻨﮕﯽ ﻣﯿﺮ ﻣﻬﻨﺎ ﺁﻧﻘﺪﺭ ﻗﺪﺭﺗﻤﻨﺪ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ
ﺗﻤﺎﻡ ﻧﺎﻭﮔﺎﻧﻬﺎﯼ ﻧﻈﺎﻣﯽ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﻫﻠﻨﺪ ﻭ ﺍﻧﮕﻠﯿﺲ ﻭ ﭘﺮﺗﻐﺎﻝ ﺍﺯ ﺣﻤﻠﻪ ﺍﻭ ﻭ ﻏﺎﺭﺕ ﺍﻣﻮﺍﻟﺸﺎﻥ ﺩﺭ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎﺭﺱ ﺩﭼﺎﺭ ﺭﻋﺐ ﻭ
ﻭﺣﺸﺖ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺩﻟﯿﻞ ﻣﺮﺗﺐ ﺍﺯ ﺩﻭﻟﺘﻬﺎﯼ ﻣﺮﮐﺰﯾﺸﺎﻥ ﻃﻠﺐ ﻧﯿﺮﻭ ﻭﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﺮﺩﻧﺪ . ﺍﻭ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۷۶۲ ﺑﻪ ﺁﻥﻫﺎ ﺩﺭ
ﺧﺎﺭﮎ ﻫﺠﻮﻡ ﺁﻭﺭﺩ ﮐﻪ ﺣﻤﻠﻪﺍﺵ ﺩﻓﻊ ﮔﺮﺩﯾﺪ. ﺍﻭ ﺑﺎﺭ ﺩﯾﮕﺮ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۷۶۶ ﺑﻪ ﺧﺎﺭﮒ ﺣﻤﻠﻪ ﮐﺮﺩ ﻭ ۵۸ ﻫﻠﻨﺪﯼ ﻭ ﻣﻠﻮﺍﻥ ﺑﻮﻣﯽ ﺭﺍ ﺍﺳﯿﺮ
ﮐﺮﺩﺍﻭ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺣﯿﺎﺕ ﭘﺪﺭﺵ ،ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺍﻭ ﺑﻪ ﺑﺤﺮﯾﻦ ﺣﻤﻠﻪ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﺍﻋﺮﺍﺏ ﻭ ﺍﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ﻫﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎ ﺑﯿﺮﻭﻥ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ . ﺍﻭ ﺩﺭ ﯾﻮﺭﺵ
ﻫﺎﯾﺶ ﺑﻪ ﮐﺸﺘﯽ ﻫﺎﯼ ﺑﯿﮕﺎﻧﮕﺎﻥ ﺍﺯ ﻗﺎﻧﻮﻥ " ﺣﻤﻠﻪ ﻣﻮﺭﭼﮕﺎﻥ ﺑﻪ ﻣﻠﺦ " ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﯽ ﮐﺮﺩ . ﻋﺪﻡ ﺍﻃﺎﻋﺖ ﻣﯿﺮ ﻣﻬﻨﺎ ﺍﺯ ﮐﺮﯾﻢ ﺧﺎﻥ ﺯﻧﺪ ﮐﻪ
ﺍﻭ ﻫﻢ ﺗﺒﺎﺭ ﻟﺮﯼ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻣﻮﺟﺐ ﺣﻤﻠﻪ ﺳﭙﺎﻫﯿﺎﻥ ﺯﻧﺪﯾﻪ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﺯﮐﯽ ﺧﺎﻥ ﺑﺮﺍﺩﺭ ﻭﮐﯿﻞ ﺍﻟﺮﻋﺎﯾﺎ ﺑﻪ ﺍﻭ ﻭ ﺍﻓﺮﺍﺩﺵ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ.
ﻣﯿﺮﻣﻬﻨﺎ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺟﻨﮓ ﻫﺎﯼ ﻣﺘﻌﺪﺩ ﺑﺎ ﻧﯿﺮﻭﻫﺎﯼ ﺧﻮﺩﯼ ﻭ ﻏﯿﺮ ﺧﻮﺩﯼ ﻭ ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻣﺪﺍﻭﻡ ﺯﮐﯽ ﺧﺎﻥ ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺑﻨﺪﺭ ﺧﺎﺭﮎ ﺭﺍ ﺗﺼﺮﻑ
ﮐﺮﺩ ﻭ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺯﯾﺎﺩ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻣﺤﺎﺻﺮﻩ ﻧﯿﺮﻭﻫﺎﯼ ﺯﮐﯽ ﺧﺎﻥ ﺑﻨﺎﭼﺎﺭ ﺑﻪ ﺑﺼﺮﻩ ﭘﻨﺎﻩ ﻣﯽ ﺑﺮﺩ ﻭ ﺑﺮ ﺍﺛﺮ ﺧﺴﺘﮕﯽ ،ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ ﻭ
ﺗﺸﻨﮕﯽ ﺯﯾﺎﺩ ﺑﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﭘﻨﺎﻩ ﻣﯽ ﺑﺮﺩ، ﻭﻟﯽ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ ﻭ ﺗﺤﻮﯾﻞ ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺼﺮﻩ ﻣﯽ ﺩﻫﻨﺪ . ﻭﺍﻟﯽ ﺑﻐﺪﺍﺩ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۱۸۲ ﻕ
ﻣﯿﺮ ﻣﻬﻨﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﺭﺳﺎﻧﺪ . ﮐﺮﯾﻢ ﺧﺎﻥ ﺯﻧﺪ ﺑﻪ ﺍﻋﺘﺮﺍﺽ ﺍﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﺑﺼﺮﻩ ﻟﺸﮑﺮ ﮐﺸﯿﺪ ﻭ ﺁﻧﺠﺎ ﺭﺍ ﺗﺼﺮﻑ ﮐﺮﺩ .
ﻧﺎﻡ ﻣﯿﺮﻣﻬﻨﺎ ﺑﺎ ﻫﺮ ﻟﻘﺐ ﻭ ﻋﻨﻮﺍﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯾﺶ ﻗﺎﺋﻞ ﺑﺎﺷﯿﻢ، ﺩﺭ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﻣﺒﺎﺭﺯﺍﺕ ﻭ ﺩﺷﻤﻦ ﺳﺘﯿﺰﯼ ﻫﺎﯼ ﻣﻠﺖ ﻫﺎﯼ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻭ ﺳﺮﺯﻣﯿﻨﻬﺎﯼ
ﺣﺎﺷﯿﻪ ﯼ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎﺭﺱ، ﺣﯿﺎﺗﯽ ﺟﺎﻭﺩﺍﻧﻪ ﺩﺍﺭﺩ . ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎﻥ ﻣﺘﺎﺛﺮ ﺍﺯ ﮐﺎﺗﺒﯿﻦ ﭘﯿﺸﯿﻦ، ﺩﺭﺳﺖ ﯾﺎ ﻏﻠﻂ ﺍﻭ ﺭﺍ « ﺩﺯﺩ ﻭ ﺭﺍﻫﺰﻥ » ﻭ
ﻓﺮﺩﯼ « ﺧﺒﯿﺚ ﻭ ﻧﺎﻣﺮﺩﻣﯽ » ﻟﻘﺐ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﻧﺪ، ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﺫﻫﻦ ﻭ ﯾﺎﺩ ﻣﺮﺩﻡ ﺟﻨﻮﺏ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﺍﯼ ﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﻣﺎﻧﺪﮔﺎﺭ ﺷﺪ.ﻣﺮﺩﻡ
ﺑﻮﺷﻬﺮ ... ﺩﻩ ﻫﺎ ﺳﺎﻝ ﺑﻌﺪ، ﺩﺭﺧﺖ ﺳﺪﺭﯼ ﺑﻪ ﯾﺎﺩ ﺍﻭ ﮐﺎﺷﺘﻨﺪ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ «ﮐُﻨﺎﺭ ﻣﻬﻨﺎ » ﻧﺎﻣﯿﺪﻧﺪ . ﮐﻪ ﺩﺭ ﺑﺎﻭﺭﺷﺎﻥ ﺍﯾﻦ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﺩﺭﺧﺖ
ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻣﯽ ﺩﻫﺪ، ﻭ ﺷﻔﺎﯼ ﺑﯿﻤﺎﺭﺍﻧﺸﺎﻥ، ﺑﺨﺖ ﮔﺸﺎﯼ ﺩﺧﺘﺮﺍﻧﺸﺎﻥ ﻭ ﺣﺎﺟﺎﺕ ﺩﯾﮕﺮﺷﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺩﺭﺧﺖ ﻣﯽ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺩﺧﯿﻞ
ﻣﯽ ﺑﻨﺪﻧﺪ ﻭ ﺷﻤﻊ ﺭﻭﺷﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ . ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺟﺰﯾﺮﻩﺍﯼ ﻏﯿﺮﻣﺴﮑﻮﻧﯽ ﺩﺭ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎﺭﺱ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﺍﻭ ﺟﺰﯾﺮﻩ ﻣﯿﺮ ﻣﻬﻨﺎ ﻭ ﺑﻨﺪﺭﯼ ﻧﯿﺰ ﺩﺭ
ﺟﺰﯾﺮﻩ ﮐﯿﺶ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﺍﻭ ﻧﺎﻣﯿﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ .
ﻣﻨﺒﻊ : ﻟﺮﻭﯾﺮ
ﺍﺳﺘﺎﺩ ﺩﮐﺘﺮ ﺍﺣﻤﺪ ﺍﻗﺘﺪﺍﺭﯼ ﻣﻮﺭﺥ ، ﭘﮋﻭﻫﺸﮕﺮ ﻭ ﺍﯾﺮﺍﻧﺸﻨﺎﺱ ﺑﺰﺭﮒ ﻻﺭﺳﺘﺎﻧﯽ ﺩﺭ ﻣﻄﻠﺒﯽ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮﺍﻥ " ﻭﺍﻗﻌﯿﺘﻬﺎﯼ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﻣﯿﺮ ﻣﻬﻨﺎ "
ﭼﺎﭖ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻫﻔﺘﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﻧﺴﯿﻢ ﺟﻨﻮﺏ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺻﻞ ﻭ ﺗﺒﺎﺭ ﻣﯿﺮ ﻣﻬﻨﺎ ﻣﯽ ﻧﻮﯾﺴﺪ :
"ﻧﮑﺘﻪ ﺩﯾﮕﺮ ﺁﻥ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﻼﻑ ﺁﻧﭽﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﻭﻇﺎﻫﺮﺍ ﺁﻗﺎﯼ ﻓﻘﯿﻪ ﻫﻢ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ، ﻣﯿﺮﻣﻬﻨﺎ ﻋﺮﺏ ﻧﺒﻮﺩﻩ، ﺧﺎﻧﺪﺍﻧﺶ ﻫﻢ ﻋﺮﺏ ﻧﺒﻮﺩﻩ
ﺍﻧﺪ، ﭘﺪﺭ ﻭﺟﺪﺵ ﻫﻢ ﻋﺮﺏ ﻧﺒﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ . ﺯﺑﺎﻧﺶ ﻟﺮﯼ ﻭﻣﺬﻫﺒﺶ ﺷﯿﻌﻪ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻭﺍﻋﺮﺍﺏ ﻭﺍﺭﺩﺑﻪ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎﺭﺱ ﺍﺯﺩﻭﺭﻩ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺻﻔﻮﯾﻪ ﺗﺎ
ﺍﻭﺍﺧﺮﺩﻭﺭﻩ ﺍﻓﺸﺎﺭﯼ ﻋﻤﻮﻣﺎ ﺳﻨﯽ ﻣﺬﻫﺐ ﻭﻋﺮﺏ ﻧﺒﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ، ﻭﻟﯽ ﻟﺮ ﺯﺑﺎﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺹ ﺁﻥ ﻫﺎ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﮐﺮﯾﻤﺨﺎﻥ ﺯﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﻮﺍﺣﻞ
ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎﺭﺱ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ، ﻣﺠﻤﻮﻋﺎ ﺍﻫﻞ ﮐﻬﮑﯿﻠﻮﯾﻪ ﺑﻮﺩﻩ، ﻟﺮ ﺯﺑﺎﻥ ﻭﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﺗﺒﺎﺭ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ . ﮐﺘﺎﺏ " ﺍﯾﻼﺕ ﮐﻬﮑﯿﻠﻮﯾﻪ " ﻧﻮﺷﺘﻪ ﯼ
ﻣﺤﻤﻮﺩ ﺑﺎﻭﺭ، ﻭ ﮐﺘﺎﺏ " ﺧﻮﺯﺳﺘﺎﻥ ﻭ ﮐﻬﮑﯿﻠﻮﯾﻪ ﻭ ﻣﻤﺴﻨﯽ " ﺗﺎﻟﯿﻒ ﺍﺣﻤﺪ ﺍﻗﺘﺪﺍﺭﯼ، ﺩﺭﺍﯾﻦ ﺧﺼﻮﺹ ﺑﺤﺜﯽ ﻣﺴﺘﻮﻓﯽ ﺩﺍﺭﻧﺪ . ﻟﯿﺮﺍﻭﯼ ﻫﺎ
ﻭﺣﯿﺎﺕ ﺩﺍﻭﺩﯼ ﻫﺎ ﻫﺮﺩﻭ ﻟﺮﺯﺑﺎﻥ ﻭﺗﺒﺎﺭ ﮐﻬﮑﯿﻠﻮﯾﻪ ﺍﯼ ﻭﻟﺮﯼ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭﻣﻄﻠﻘﺎ ﻋﺮﺏ ﻭ ﯾﺎ ﺗﺮﮎ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ . ﻧﺎﻡ ﻃﺎﯾﻔﻪ ﻭﻏﺎﯾﯽ ﺭﺍﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻃﺎﯾﻔﻪ
" ﺯﻫﺎﺑﯽ " – ﺯﻩ + ﺁﺏ – ﺑﺪﻝ ﮐﺮﺩ . ﮐﺮﯾﻢ ﺧﺎﻥ ﺯﻧﺪ ﻫﻢ (ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﯿﺮ ﻣﻬﻨﺎ ﺟﻨﮕﯿﺪ ) ﺧﻮﺩ ﻟﺮ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﺍﺳﺖ . ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻫﻢ ﻟﻬﺠﻪ
ﻫﺎﯼ ﺗﻤﺎﻡ ﺳﻮﺍﺣﻞ ﺧﻮﺯﺳﺘﺎﻥ ﻭﺑﻮﺷﻬﺮ ﻭﻓﺎﺭﺱ ،ﻟُﺮﯼ ﺍﺳﺖ ."
ﻣﯿﺮ ﻣُﻬَﻨّﺎﯼ ﺑﻨﺪﺭﺭﯾﮕﯽ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﭘﺎﺩﺷﺎﻫﯽ ﮐﺮﯾﻢ ﺧﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﻨﺪﺭ ﮐﻮﭼﮑﯽ ﺍﺯ ﺗﻮﺍﺑﻊ ﺑﻨﺪﺭ ﮔﻨﺎﻭﻩ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺑﻮﺷﻬﺮ ﺑﻨﺎﻡ ﺑﻨﺪﺭ ﺭﯾﮓ ﺑﺪﻧﯿﺎ ﺁﻣﺪ
ﺍﻭ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﻣﯿﺮ ﻧﺎﺻﺮ ﺑﻨﺪﺭ ﺭﯾﮕﯽ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻭﺍﭘﺴﯿﻦ ﺳﺎﻝﻫﺎﯼ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮﻭﺍﯾﯽ ﻧﺎﺩﺭﺷﺎﻩ ﺍﻓﺸﺎﺭ، ﺣﺎﮐﻢ ﺑﻨﺪﺭ ﺭﯾﮓ ﻭ ﺭﻭﺩ ﺣﻠّﻪ ﻭ ﺟﺰﯾﺮﻩ
ﺧﺎﺭﮎ ﺑﻮﺩ . ﻣﯿﺮ ﻣﻬﻨﺎ ﺩﺭﯾﮏ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﺍﻧﻘﻼﺑﯽ ﻭ ﻧﺎ ﺑﺎﻭﺭﺍﻧﻪ ﭘﺪﺭﺵ " ﻣﯿﺮ ﻧﺎﺻﺮ ﺩﻭﻏﺎﺑﯽ " ﺭﺍ ﮐﻪ ﻧﻮﮐﺮ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻫﻠﻨﺪﯼ ﻭ ﺍﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ﺑﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ
ﺿﺮﺏ ﮔﻠﻮﻟﻪ ﻣﯽ ﮐﺸﺪ . ﺍﻭ ﺣﻀﻮﺭ ﺑﯿﮕﺎﻧﮕﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻣﻮﺟﺐ ﻓﻘﺮ ﻣﺮﺩﻡ ﻣﯿﺪﺍﻧﺴﺖ ﻟﺬﺍ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻮﺩ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﺩ ﺑﺮ
ﺭﺍﻫﻬﺎﯼ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﯽ ( ﺩﺭﯾﺎﯾﯽ، ﺯﻣﯿﻨﯽ ) ﻓﺎﺋﻖ ﺁﯾﺪ . ﺍﻭ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﯾﻦ ﮐﺎﺭ ﺑﻪ ﺟﻤﻊ ﺁﻭﺭﯼ ﻧﻔﺮﺍﺗﯽ ﻣﯽ ﭘﺮﺩﺍﺯﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺑﻪ ﻣﺪﺕ 15 ﺳﺎﻝ ﺑﻪ
ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻗﺪﺭﺗﯽ ﺑﻼﻣﻨﺎﺯﻉ ﻭ ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﯽ ﺷﮑﺴﺖ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺑﺮ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎﺭﺱ ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ . ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﺟﻨﮕﯽ ﻣﯿﺮ ﻣﻬﻨﺎ ﺁﻧﻘﺪﺭ ﻗﺪﺭﺗﻤﻨﺪ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ
ﺗﻤﺎﻡ ﻧﺎﻭﮔﺎﻧﻬﺎﯼ ﻧﻈﺎﻣﯽ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﻫﻠﻨﺪ ﻭ ﺍﻧﮕﻠﯿﺲ ﻭ ﭘﺮﺗﻐﺎﻝ ﺍﺯ ﺣﻤﻠﻪ ﺍﻭ ﻭ ﻏﺎﺭﺕ ﺍﻣﻮﺍﻟﺸﺎﻥ ﺩﺭ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎﺭﺱ ﺩﭼﺎﺭ ﺭﻋﺐ ﻭ
ﻭﺣﺸﺖ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺩﻟﯿﻞ ﻣﺮﺗﺐ ﺍﺯ ﺩﻭﻟﺘﻬﺎﯼ ﻣﺮﮐﺰﯾﺸﺎﻥ ﻃﻠﺐ ﻧﯿﺮﻭ ﻭﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﺮﺩﻧﺪ . ﺍﻭ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۷۶۲ ﺑﻪ ﺁﻥﻫﺎ ﺩﺭ
ﺧﺎﺭﮎ ﻫﺠﻮﻡ ﺁﻭﺭﺩ ﮐﻪ ﺣﻤﻠﻪﺍﺵ ﺩﻓﻊ ﮔﺮﺩﯾﺪ. ﺍﻭ ﺑﺎﺭ ﺩﯾﮕﺮ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۷۶۶ ﺑﻪ ﺧﺎﺭﮒ ﺣﻤﻠﻪ ﮐﺮﺩ ﻭ ۵۸ ﻫﻠﻨﺪﯼ ﻭ ﻣﻠﻮﺍﻥ ﺑﻮﻣﯽ ﺭﺍ ﺍﺳﯿﺮ
ﮐﺮﺩﺍﻭ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺣﯿﺎﺕ ﭘﺪﺭﺵ ،ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺍﻭ ﺑﻪ ﺑﺤﺮﯾﻦ ﺣﻤﻠﻪ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﺍﻋﺮﺍﺏ ﻭ ﺍﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ﻫﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎ ﺑﯿﺮﻭﻥ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ . ﺍﻭ ﺩﺭ ﯾﻮﺭﺵ
ﻫﺎﯾﺶ ﺑﻪ ﮐﺸﺘﯽ ﻫﺎﯼ ﺑﯿﮕﺎﻧﮕﺎﻥ ﺍﺯ ﻗﺎﻧﻮﻥ " ﺣﻤﻠﻪ ﻣﻮﺭﭼﮕﺎﻥ ﺑﻪ ﻣﻠﺦ " ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﯽ ﮐﺮﺩ . ﻋﺪﻡ ﺍﻃﺎﻋﺖ ﻣﯿﺮ ﻣﻬﻨﺎ ﺍﺯ ﮐﺮﯾﻢ ﺧﺎﻥ ﺯﻧﺪ ﮐﻪ
ﺍﻭ ﻫﻢ ﺗﺒﺎﺭ ﻟﺮﯼ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻣﻮﺟﺐ ﺣﻤﻠﻪ ﺳﭙﺎﻫﯿﺎﻥ ﺯﻧﺪﯾﻪ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﺯﮐﯽ ﺧﺎﻥ ﺑﺮﺍﺩﺭ ﻭﮐﯿﻞ ﺍﻟﺮﻋﺎﯾﺎ ﺑﻪ ﺍﻭ ﻭ ﺍﻓﺮﺍﺩﺵ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ.
ﻣﯿﺮﻣﻬﻨﺎ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺟﻨﮓ ﻫﺎﯼ ﻣﺘﻌﺪﺩ ﺑﺎ ﻧﯿﺮﻭﻫﺎﯼ ﺧﻮﺩﯼ ﻭ ﻏﯿﺮ ﺧﻮﺩﯼ ﻭ ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻣﺪﺍﻭﻡ ﺯﮐﯽ ﺧﺎﻥ ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺑﻨﺪﺭ ﺧﺎﺭﮎ ﺭﺍ ﺗﺼﺮﻑ
ﮐﺮﺩ ﻭ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺯﯾﺎﺩ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻣﺤﺎﺻﺮﻩ ﻧﯿﺮﻭﻫﺎﯼ ﺯﮐﯽ ﺧﺎﻥ ﺑﻨﺎﭼﺎﺭ ﺑﻪ ﺑﺼﺮﻩ ﭘﻨﺎﻩ ﻣﯽ ﺑﺮﺩ ﻭ ﺑﺮ ﺍﺛﺮ ﺧﺴﺘﮕﯽ ،ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ ﻭ
ﺗﺸﻨﮕﯽ ﺯﯾﺎﺩ ﺑﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﭘﻨﺎﻩ ﻣﯽ ﺑﺮﺩ، ﻭﻟﯽ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ ﻭ ﺗﺤﻮﯾﻞ ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺼﺮﻩ ﻣﯽ ﺩﻫﻨﺪ . ﻭﺍﻟﯽ ﺑﻐﺪﺍﺩ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۱۸۲ ﻕ
ﻣﯿﺮ ﻣﻬﻨﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﺭﺳﺎﻧﺪ . ﮐﺮﯾﻢ ﺧﺎﻥ ﺯﻧﺪ ﺑﻪ ﺍﻋﺘﺮﺍﺽ ﺍﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﺑﺼﺮﻩ ﻟﺸﮑﺮ ﮐﺸﯿﺪ ﻭ ﺁﻧﺠﺎ ﺭﺍ ﺗﺼﺮﻑ ﮐﺮﺩ .
ﻧﺎﻡ ﻣﯿﺮﻣﻬﻨﺎ ﺑﺎ ﻫﺮ ﻟﻘﺐ ﻭ ﻋﻨﻮﺍﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯾﺶ ﻗﺎﺋﻞ ﺑﺎﺷﯿﻢ، ﺩﺭ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﻣﺒﺎﺭﺯﺍﺕ ﻭ ﺩﺷﻤﻦ ﺳﺘﯿﺰﯼ ﻫﺎﯼ ﻣﻠﺖ ﻫﺎﯼ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻭ ﺳﺮﺯﻣﯿﻨﻬﺎﯼ
ﺣﺎﺷﯿﻪ ﯼ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎﺭﺱ، ﺣﯿﺎﺗﯽ ﺟﺎﻭﺩﺍﻧﻪ ﺩﺍﺭﺩ . ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎﻥ ﻣﺘﺎﺛﺮ ﺍﺯ ﮐﺎﺗﺒﯿﻦ ﭘﯿﺸﯿﻦ، ﺩﺭﺳﺖ ﯾﺎ ﻏﻠﻂ ﺍﻭ ﺭﺍ « ﺩﺯﺩ ﻭ ﺭﺍﻫﺰﻥ » ﻭ
ﻓﺮﺩﯼ « ﺧﺒﯿﺚ ﻭ ﻧﺎﻣﺮﺩﻣﯽ » ﻟﻘﺐ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﻧﺪ، ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﺫﻫﻦ ﻭ ﯾﺎﺩ ﻣﺮﺩﻡ ﺟﻨﻮﺏ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﺍﯼ ﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﻣﺎﻧﺪﮔﺎﺭ ﺷﺪ.ﻣﺮﺩﻡ
ﺑﻮﺷﻬﺮ ... ﺩﻩ ﻫﺎ ﺳﺎﻝ ﺑﻌﺪ، ﺩﺭﺧﺖ ﺳﺪﺭﯼ ﺑﻪ ﯾﺎﺩ ﺍﻭ ﮐﺎﺷﺘﻨﺪ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ «ﮐُﻨﺎﺭ ﻣﻬﻨﺎ » ﻧﺎﻣﯿﺪﻧﺪ . ﮐﻪ ﺩﺭ ﺑﺎﻭﺭﺷﺎﻥ ﺍﯾﻦ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﺩﺭﺧﺖ
ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻣﯽ ﺩﻫﺪ، ﻭ ﺷﻔﺎﯼ ﺑﯿﻤﺎﺭﺍﻧﺸﺎﻥ، ﺑﺨﺖ ﮔﺸﺎﯼ ﺩﺧﺘﺮﺍﻧﺸﺎﻥ ﻭ ﺣﺎﺟﺎﺕ ﺩﯾﮕﺮﺷﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺩﺭﺧﺖ ﻣﯽ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺩﺧﯿﻞ
ﻣﯽ ﺑﻨﺪﻧﺪ ﻭ ﺷﻤﻊ ﺭﻭﺷﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ . ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺟﺰﯾﺮﻩﺍﯼ ﻏﯿﺮﻣﺴﮑﻮﻧﯽ ﺩﺭ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎﺭﺱ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﺍﻭ ﺟﺰﯾﺮﻩ ﻣﯿﺮ ﻣﻬﻨﺎ ﻭ ﺑﻨﺪﺭﯼ ﻧﯿﺰ ﺩﺭ
ﺟﺰﯾﺮﻩ ﮐﯿﺶ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﺍﻭ ﻧﺎﻣﯿﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ .
ﻣﻨﺒﻊ : ﻟﺮﻭﯾﺮ
۱.۵k
۲۷ تیر ۱۳۹۳
دیدگاه ها (۱)
هنوز هیچ دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است.