استال موتور جت

ستال (Stall) یا واماندگی چیست؟Compressor stall) یک اختلال محلی از جریان هوا در کمپرسور توربین گاز یا توربوشارژر است. واماندگی‌ای که منجر به قطع کامل جریان هوا از درون کمپرسور می‌شود، سرج(موج) نامیده می‌شود. شدت این پدیده از افت لحظه‌ای توان که توسط تجهیزات به سختی نشان داده می‌شود و سرجی که باعث افت کامل توان کمپرسور می‌شود و باید میزان سوخت را تغییر داد تا توان دوباره بدست آید و عملکرد عادی شود، متغیر است(Rotating stall)سلول‌های واماندگی دورانی در یک کمپرسور محوری.
واماندگی چرخشی یک اختلال در جریان هوا در داخل کمپرسور است که باعث توقف کامل تهیه هوای فشرده نمی‌شود اما راندمان آن را کاهش می‌دهد. واماندگی چرخشی هنگامی به وجود می‌آید که بخش کوچکی از ایرفویل‌ها دچار واماندگی شوند و جریان هوای محلی را آشفته می‌کنند اما کل عملکرد کمپرسور را مختل نمی‌کند. ایرفویل‌های وامانده باعث ایجاد پاکت‌هایی از هوای تقریباً ساکن می‌شوند (که سلول وامانده خوانده می‌شود) که بجای حرکت در جهت جریان به دور محیط کمپرسور می‌چرخند. در سرعت‌های دورانی پایین، ممکن است طبقات ابتدایی کمپرسور دچار واماندگی دورانی شود. شروع واماندگی می‌تواند پیشرونده یا ناگهانی باشد و به ساختار سلول واماندگی بستگی دارد که به این حالات به ترتیب واماندگی با طول جزئی و واماندگی با طول کامل گفته می‌شود
استال یا همان واماندگی حالتی است که در همه ی هواپیما ها در شرایط خاصی اتفاق می افتد و هنگامی پدید می آید که بال های هواپیما دیگر قادر به تولید نیروی برا (Lift) نیستند و نیروی وزن هواپیما آن را به سمت پایین می برد.
واماندگی هواپیما خود دو حالت دارد:
1-سرعت پایین : این پدیده در هنگام نشستن یا برخاستن هواپیما رخ می‌دهد. به دلیل کم بودن ارتفاع برای بازگشت به حالت اولیه این پدیده بسیار خطرناک است. این واماندگی معمولاً از قسمت‌های تحتانی هواپیما شروع شده و رو به جلو حرکت می‌کنند.
2-بالا بودن زاویه حمله : این نوع واماندگی، دارای شتاب است و با زاویه حمله رابطه مستقیم دارد. نقاط نوک تیز برای روی بدنهٔ هواپیما به این نوع واماندگی کمک می‌کنند. بالا رفتن سریع زاویه حمله به جریان هوا اجازهٔ حرکت به سمت جلوی ماهی وارهرا نمی‌دهد و اینجا است که جریان هوا از سطح برا جدا می‌شود. برای جلوگیری از این پدیده در ارتفاعات نامناسب نباید به سرعت رو به بالا حرکت کرد.
یکی از واماندگی‌های مربوط به زاویه، واماندگی سرچکشی نام دارد. سرچکشی نوعی واماندگی است که بر اثر اوج‌گیری هواپیما با زاویهٔ بسیار تند و حداقل توان موتور ایجاد می‌شود و همراه با حداکثر جابه‌جایی سکان عمودی و چرخشی سریع حول محور انحراف سمت yaw axis است و پس از آن هواپیما به وضعیت شیرجه در می‌آید و فروخیز می‌کند.
اکثر موتورهای توربین گاز ، چه در نیروگاه ها و چه در موتورهای جت هواپیما ، از کمپرسورهای جریان محوری برای دستیابی به فشرده سازی لازم استفاده می کنند. در این کمپرسورها ، هوا در جهت محوری ، به موازات محور چرخش توربین گاز عبور می کند. کمپرسور از مراحل مختلفی تشکیل شده است ، هر مرحله شامل یک حلقه از تیغه های روتور متحرک با زاویه ثابت ، نصب شده بر روی یک دیسک چرخان (یا درام) و یک حلقه پایین دست از تیغه های روتور ثابت مستقر در مورد استاتور است.پره های روتور مانند بال های کوچکی هستند که حرکت هوا را تسریع می کنند ، فشار استاتیک و کل آن و انرژی جنبشی آن را افزایش می دهند. استاتورها برای فشرده سازی هوا سرعت را به فشار تبدیل می کنند. آنها بیشتر فشار استاتیک را افزایش می دهند ، انرژی جنبشی را کاهش می دهند ، سرعت چرخشی را که تیغه های روتور می توانند ایجاد کنند کاهش می دهند و جریان هوا را برای ورود به مرحله بعدی تنظیم می کنند.