تفسیر قرآن

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيم

هر روز آیاتی از قرآن کریم را با تأمل و دقت مطالعه کنیم.
فَاقْرَؤُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ

ترجمه و تفسیر آیه به آيه سوره ق

آیه 36 تا 37

أعوذ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیطَانِ الرَّجِیمِ

وَ كَمْ أَهْلَكْنٰا قَبْلَهُمْ مِنْ قَرْنٍ هُمْ أَشَدُّ مِنْهُمْ بَطْشاً فَنَقَّبُوا فِي الْبِلاٰدِ هَلْ مِنْ مَحِيصٍ (٣٦)
و چه بسيار اقوامى را كه پيش از آنان هلاك كرديم كه از آنان نيرومندتر بودند، و [با نيرويشان] به سرزمين ها رفتند [و آنها را فتح كردند]، آيا توانستند [از عذاب و هلاكت] گريزگاهى بيابند؟

إِنَّ فِي ذٰلِكَ لَذِكْرىٰ لِمَنْ كٰانَ لَهُ قَلْبٌ أَوْ أَلْقَى السَّمْعَ وَ هُوَ شَهِيدٌ (٣٧)
بى ترديد در سرگذشت پيشينيان مايه پند و عبرتى است براى كسى كه نيروى تعقّل دارد، يا با تأمل و دقت [به سرگذشت ها] گوش فرا مى دهد در حالى كه حاضر به شنيدن و فراگيرى شنيده هاى خود باشد

نکته ها:

«قَرن» يعنى نزديك شدن دو چيز به يكديگر. به مردمى كه در يك زمان زندگى مى كنند، «قرن» گفته مى شود. سپس اين لفظ بر خود زمان، (صد يا سى سال) اطلاق شده است.
«بَطش» به معناى گرفتن چيزى با قدرت و گاه به معناى جنگ و ستيز آمده است.
«نَقِّبوا» از «نقب» به معناى ايجاد سوراخ يا شكاف و راه نفوذ در ديوار است و كلمه «مَنقبت» از همين ريشه، به كمالاتى گويند كه در روح مردم نفوذ كند.
مراد آيه آن است كه برخى اقوام گذشته، با نفوذ در اقوام ديگر و شكافتن راه و پيشروى، دست به كشورگشايى مى زدند.
منظور از قلب، جسم صنوبرى شكل نيست، بلكه مراد مركز ادراك انسان است. امام كاظم عليه السلام مى فرمايد: منظور از قلب، عقل است.(42)
نظير اين آيه را در سوره ملك مى خوانيم: «لو كنّا نسمع أو نعقل ما كنّا فى أصحاب السعير»(43) اگر ما حق را مى شنيديم يا خود تعقّل مى كرديم امروز از دوزخيان نبوديم. در اين آيه تعقّل در كنار شنيدن و در آيه مورد بحث، قلب در كنار شنيدن مطرح شده است، پس مراد از قلب همان عقل است.
«القاى سمع» كنايه از گوش دادن و شنيدن به قصد فراگيرى است و به عبارت ديگر، مراد گوش جان است، نه گوش سر.
«شهيد» به معناى شاهد و حاضر است. يعنى كسى كه در مجلس حاضر است و با دقّت به سخنان گوش مى دهد، نه آنكه به اصطلاح گوشش اينجاست و خودش جاى ديگر.
-----
42) تفسير نورالثقلين ؛ كافى، ج 1، ص 16.
43) ملك، 10.

بر گرفته از پایگاه جامع قرآنی نور
و کتاب الکترونیکی تفسير نور مرکز اطلاع رسانی غدیر