آغاز فرمانروائی تیرهء طایفهء ترک قره قویونلو بر فراز

آغاز فرمانروائی تیرهء (طایفهء) ترک «قره قویونلو» بر فراز باختری (شمال غربی) قلمروی ایران از سال 1407 زادروزی (میلادی) و آغاز روند دگرش (تغییر) دادن زبان مردم آتورپاتگان (آذربایجان) از پارسی به ترکی ، به زور شمشیر.
_____________________________________________________________________
در سال 861 زادروزی ، رادمان پورماهک (یعقوب لیث صفاری) برپد (علیه) خلافت بنی عباس ، خیزشی را برپا کرد ، ولی نتوانست این خلافت را به زیر بکشد (1). ولی در سال 935 زادروزی ، خاندان بویه (آل بویه) که از نوادگان ساسانیان و از سرزمین پهلوان خیز دیلم (در استان گیلان) بودند ، با جنگهائی که کردند ، توانستند بخش بزرگی از ایران را از چنگ خلافت بنی عباس بیرون بیاورند ، و فرمانروائی خود را در آن برپا کنند و بازیابی راهبردها (سیاست) ، دین ، و فرهنگ ساسانیان را آغاز کنند (2) ؛ ولی این جوانترین پسر بویه ، «احمد بویه پور» (معزالدوله) بود ، که توانست در روز 19 دسامبر (28 آذر ماه) سال 945 زادروزی (میلادی) ، با دلاوری های خود ، خلافت بنی عباس را براندازد و در میاندورود دجله فرات ، به پایتختی بغداد ، فرمانروائی (حکومت) خود را برپا بکند (3).

عرب ها و«امپراتوری روم خاوری» (بیزانس) که از سال 630 زادروزی همپیمان هم شده بودند و ایران ساسانی را شکست داده بودند ، نتوانستند این شکست را تاب بیاورند (تحمل کنند) ، پایابراین (بنابراین) با دادن پول فراوانی به «ترک های غزنوی» ، آنها را گماردند که ، جنگ خود با «ایران آزاد شده بدست بوئیان» را آغاز کنند ؛ ولی تنها دستاورد ترکان غزنوی ، زورگیری کردن نیمهء خاوری قلمروی ایران بود (4). پایابراین (بنابراین) عرب ها و«امپراتوری روم خاوری» (بیزانس) ، «ترک های سلجوقی» تازه نفس را به جنگ با «ایران آزاد شده» فرستادند ، و ایشان توانستند در سال 1056 زادروزی (میلادی) همهء قلمروی ایران را به چنگ خود درآورند (5). از این هنگام بود که فرمانروائی 896 سالهء ترک ها و مغول ها بر ایران آغاز شد ، جوریکه تیره های گوناگونی از ترک ها و مغول ها ، یکی پس از دیگری ، تازش خود به قلمروی ایران ، و تاراج دارائی های آنرا آغاز کردند .

یکی از این تیره های ترک تازشگر به ایران ، تیرهء ترک «قره قویونلو» بود که از سال 1407 زادروزی (میلادی) ، در فراز باختری (شمال غربی) ایران ، و به پایتختی شهر تبریز ، فرمانروائی خود را آغاز کرد (6) . گرچه از سال 1056 تا این هنگام ، ترک ها نتوانسته بودند به زبان مردم ایران دست درازی بکنند ، ولی از سال 1407 زادروزی (میلادی) ، تیرهء ترک «قره قویونلو» روند دگرش دادن زبان پهنهء (منطقهء) آتورپاتگان (آذربایجان) ، از پارسی به ترکی به زور شمشیر را آغاز کرد . تیره های ترک «آق قویونلو» ، «صفویه» ، و «قاجاریه» که پس از «قره قویونلوها» به فرمانروائی ایران دست یافتند نیز ، از این روند دگرش دادن زبان مردم پهنهء (منطقهء) آتورپاتگان (آذربایجان) ، از پارسی به ترکی به زور شمشیر پشتیبانی کردند ؛ جوریکه امروزه می بینیم برخی از مردم آذربایجان ، به زبان ترکی سخن می گویند .

پژوهشپایه ها (منابع تحقیق):

(1)
#x27;qub_ibn_al-Layth_al-Saffar" target="_blank">https://en.wikipedia.org/wiki/Ya'qub_ibn_al-Layth_al-Saffar
اگر نشانی بالا باز نشد ، نشانی زیر را باز کنید:
https://fa.wikipedia.org/wiki/یعقوب_لیث

(2)
https://en.wikipedia.org/wiki/Buyid_dynasty

(3)
#x27;izz_al-Dawla" target="_blank">https://en.wikipedia.org/wiki/Mu'izz_al-Dawla
اگر نشانی بالا باز نشد ، نشانی زیر را باز کنید:
https://fa.wikipedia.org/wiki/معزالدوله_دیلمی

(4)
https://en.wikipedia.org/wiki/Ghaznavids

(5)
https://en.wikipedia.org/wiki/Seljuk_Empire
(6)
https://en.wikipedia.org/wiki/Kara_Koyunlu