شاهنشاهی ساسانی (به پارسی میانه: 𐭲𐭯𐭩𐭲𐭯𐭮𐭯𐭮) با نام رسمی ای

شاهنشاهی ساسانی (به پارسی میانه: 𐭲𐭯𐭩𐭲𐭯𐭮𐭯𐭮) با نام رسمی ایران‌شهر (به پهلوی سنگ‌نوشته‌ای: 𐭠𐭩𐭫𐭠𐭭𐭱𐭲𐭥𐭩 به پهلوی کتابی: 𐮰𐮲𐮹𐮰𐮵𐯀𐯁𐮵𐮵)، پایان دورهٔ ایران باستان و واپسین شاهنشاهی ایرانی پیش از حمله اعراب به ایران در سدهٔ ۷ و ۸ میلادی بود که از سال ۲۲۴ میلادی تا ۶۵۱ میلادی به مدت ۴۲۷ سال بر ایران‌شهر فرمان راند؛ شاهنشاهان این دودمان از خاندان ساسان بودند.[۱۰] این شاهنشاهی یکپارچه را اردشیر بابکان با شکست اردوان چهارم، واپسین شاهنشاه اشکانی، پایه‌گذاری کرد.[۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵] شاهنشاهان ساسانی که ریشه‌شان از پارس بود،[۱۶] بر پهنهٔ بزرگی از آسیای غربی چیرگی یافته و در کنار امپراتوری روم-بیزانس، در گذر بازهٔ زمانی افزون بر ۴۰۰ سال، ابرقدرت جهان باستان شمرده می‌شدند.[۱۷] پایتخت ایران در این دوره، شهر تیسفون (پارسی میانه: 𐭲𐭩𐭮𐭯𐭥𐭭) در نزدیکی بغداد در عراق امروزی از پیشرفته‌ترین و ثروتمندترین شهرهای زمانه خود بود. پرچم ایران باستان در این دوره، درفش کاویانی بود که پس از سرنگونی ساسانیان از میان رفت.

وضعیت:
شاهنشاهی
پایتخت:
اصطخر (۲۲۴–۲۲۶)[۳]
تیسفون (۲۲۶–۶۳۷)
زبان(های) رایج:
فارسی میانه (زبان رسمی)[۴]
زبان آرامی (زبان میانجی)[۵]
پارتی
یونانی
زبان‌های ناحیه‌ای
دین(ها):
مزدیسنا (رسمی)
مسیحیت
یهودیت
آیین مانوی
آیین مزدک
بودیسم
حکومت:
پادشاهی ارباب‌رعیتی[۶]
شاهنشاه:

• ۲۲۴–۲۴۱
اردشیر بابکان (نخستین)
• ۶۳۲–۶۵۱
یزدگرد سوم (واپسین)
دوره تاریخی
دوران باستان متأخر
• هرمزدگان
۲۸ آوریل ۲۲۴ میلادی
• بحرانی‌ترین نقطه جنگ‌های ایران و روم:
۶۰۲–۶۲۸
• جنگ داخلی:
۶۲۸–۶۳۲
• حمله اعراب:
۶۳۳–۶۵۱
• فروپاشی شاهنشاهی:
۶۵۱ میلادی
مساحت:
۵۵۰[۸][۹]
۳٬۵۰۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع (۱٬۴۰۰٬۰۰۰ مایل مربع)
واحد پول:
دینار، درهم