هدایت تنها به علم عقل و استدلال نیست توفیق اله نیز م

✍ هدایت تنها به علم، عقل و استدلال نیست، توفیق الهى نیز مى خواهد. «مَن یَهدى اللّه»

- گمراهان را نجات بخشى جز خدا نیست. «مَن یُضلِل فلن تَجِد ...»

- كسى كه از گوش، چشم و زبان خود در مسیر حقّ یافتن، حقّ گفتن و حقّ دیدن بهره نگیرد، در قیامت نیز كور، كر، لال و واژگون محشور مى شود. این در واقع نوعى تجسّم عمل انسان است! «نحشرهم...على وجوههم عمیاً و بكماً وصمّاً»

- آتش دوزخ، براى مجرمان پیوسته شعله ورتر مى شود. «كلمّاخَبت زدناهم سعیراً»
«خَبت»، به معناى فروكش كردن شعله است. و «سَعیر»، به معناى شعله ور شدن آتش و از نام هاى جهنّم است.

سؤال: اگر گمراهان در قیامت، كر و كور و لالند، پس چگونه در آیات دیگر، از دیدن آتش؛ «رأى المجرمون النّار»(215)، یا شنیدن صداى دوزخ؛ «سَمعوا لها تغیّضاً و زفیراً»(216)، یا فریاد و شیون آنان؛ «دعوا هنالك ثبوراً»(217) سخن به میان آمده است؟

پاسخ: مراحل و مواقف قیامت متفاوت و متعدّد است. در هر موقفى ممكن است حالتى باشد كه در مرحله ى بعد از آن نباشد.(218)

-----

215) كهف، 53.

216) فرقان، 12.

217) فرقان، 13.

218) تفسیر تبیان.