جمع بین نمازها برخلاف سنت پیامبر است؟

جمع بین نمازها برخلاف سنت پیامبر است؟

پرسش: چرا بر خلاف سنّت پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله)، شیعیان نمازهای ظهر و عصر را با هم و نمازهای مغرب و عشا را هم زمان می خوانند؟

(پاسخ از کتب اهل سنت)

 

پاسخ: نخست آن که نماز جزء فروع دین است و در مسائل فرعی بین علمای همه مذاهب اختلافات زیادی است، همانطور که پیشوایان و علمای اربعه اهل سنت با هم اختلاف زیادی در این مسائل دارند.

ثانیاً جمع خواندن نمازهای ظهر و عصر یا مغرب و عشا، بر خلاف سنّت رسول الله(صلی الله علیه وآله) نمی باشد; چون ایشان گاهی این نمازها را جمع و گاهی جداگانه می خوانده اند. مثلا در صحیح مسلم در باب «الجمع بین الصلاتین فی الحضر» از ابن عباس نقل شده که گفت: «بدون خوف و ترس و در غیر سفر، رسول خدا(صلی الله علیه وآله)نمازهای ظهر و عصر را جمع و نمازهای مغرب و عشا را جمع ادا می کردند.
منبع(( صحیح مسلم، ج2، شبهای پیشاور، ص109 : «صلّی رسول الله(صلی الله علیه وآله)الظهر والعصر جمعاً والمغرب والعشاء جمعاً فی غیر خوف و لا سفر».))

مجدّداً در همان صحیح مسلم و نیز امام حنبل در جزء اوّل مسند از ابن عباس نقل کرده اند: «با پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله) هشت رکعت نماز ظهر و عصر و هفت رکعت نماز مغرب و عشا را به طور جمع ادا نمودیم.»
منبع((سبل السلام، ج2، ص43 ; معجم الکبیر، ج12، ص65 ; شبهای پیشاور، ص109: «صلّیت مع النبیّ ثمانیاً جمعاً و سبعاً جمعاً».))

بالاخره چندین حدیث از ابن عباس درباره جمع خواندن نماز ظهر و عصر و نیز مغرب و عشا نقل شده است. برای مثال: «پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله) در حال اقامت در مدینه، نه در حال مسافرت، هفت رکعت (نماز مغرب و عشا با هم) و هشت رکعت (نماز ظهر و عصر با هم) نماز گزارد.»
منبع((صحیح مسلم، ج2، ص153 ; شبهای پیشاور، ص109: «صلی رسول الله(صلی الله علیه وآله) فی الْمَدینةِ مُقِیماً غَیر مُسافر سَبعاً وَ ثَمانیاً».))

احمد حنبل در مسند از سعید بن جبیر از ابن عباس
روایت می کند که گفت: «پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله) بدون آن که در حالت خوف و ترس، یا در حال سفر باشد نماز ظهر و عصر را جمع خواند.
منبع((صحیح مسلم، ج2، ص151 ; کتاب الموطأ، ج1، ص144 ; کتاب الامام، ج7، ص216 ; شبهای پیشاور، ص109: «صلّی رسول الله(صلی الله علیه وسلم) الظهر و العصر جمعاً بالمدینة فی غیر خوف و لا سفر».))

«در جایی دیگر گفته است: «پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله)بدون آن که در حالت خوف و ترس باشد، یا باران ببارد، نماز ظهر و عصر را جمع خواند.«
منبع(( مسند احمد، ج1، ص223 ; صحیح مسلم، ج2، ص152 ; شبهای پیشاور، ص110: «صلّی رسول الله(صلی الله علیه وسلم)الظهر و العصر جمعاً بالمدینة فی غیر خوف و لا مطر».))


ابو زبیر دلیل جمع خواندن نماز توسط پیامبر را از سعید بن جبیر سؤال نمود، او گفت: من همین سؤال را از ابن عباس پرسیدم و او پاسخ داد: «به این جهت جمع می خواند تا احدی از امتش در سختی و مشقت نباشند.»
منبع(( فتح الباری، ج2، ص20، ص151 ; مسند احمد، ج1، ص283 ; شبهای پیشاور، ص110: «أَرَادَ أَنْ لاَ یَحْرَجَ أَحَدٌ مِنْ أُمَّتِهِ».))

همچنین در صحیح مسلم از قول عبدالله ابن شفیق می گوید: روزی بعد العصر، ابن عباس برای ما خطبه می خواند و سخنرانی می کرد. سخنش به درازا کشید و همچنان برای ما صحبت می نمود تا این که آفتاب غروب کرد و ستاره ها ظاهر شدند. صدای مردم بلند شد: «الصلاة، الصلاة» ابن عباس اعتنایی نکرد. در همین حال مرد دیگری ندای «الصلاة، الصلاة» سرداد. ابن عباس رو به او نمود و گفت: «مادر مرده، مرا سنت یاد می دهی؟ من خودم دیدم که پیامبر خدا نمازهای ظهر و عصر و نمازهای مغرب و عشا را جمع می خواند.«
.منبع(( صحیح مسلم، ج2، ص152 ; مسند احمد، ج1، ص251 ; شبهای پیشاور، ص109))

سپس عبدالله بن شفیق می گوید: چون این حرف برایم غیر قابل قبول بود و گران آمد، نزد ابو هریره رفتم و او نیز گفته های ابن عباس را تأیید کرد.

هر چند اخبار و روایات بسیاری در این باب نقل شده، لیکن همین که بابی به نام «جمع بین الصلاتین» اختصاص یافته و احادیث مربوطه در این باب نقل گردیده، محکم ترین دلیل و برهان بر جواز جمع خواندن نماز است. زیرا اگر غیر از این می بود باید باب مخصوصی به نام «جمع بین الصلاتین فی السفر» یا «جمع بین الصلاتین فی الحضر» اختصاص می دادند تا احادیث مربوطه را تفکیک نمایند.



از طرفی دیگر، بخاری همین احادیث را در صحیح خود آورده، لیکن به دلایل نامعلومی و با زبردستی آن ها را از محل «جمع بین الصلاتین» به محل دیگری مثل «باب تأخیر الظهر إلی العصر من کتاب مواقیت الصلاة» و «باب ذکر العشاء والعتمة» و «باب وقت المغرب» انتقال داده است.

در پایان یاد آوری این نکته مهم می باشد که نمازها را جداگانه و هر یک را در وقت فضیلتش به جا آوردن