گروه سیاست خارجی-رجانیوز: درباب واکنش احتمالی دولت دوازده

گروه سیاست‌خارجی-رجانیوز: درباب واکنش احتمالی دولت دوازدهم به اقدام آمریکا در 15 اکتبر مطالب مختلفی ذکر شده است؛ از شروع مجدد غنی‌سازی اورانیوم و خروج از برجام گرفته تا آن‌چه که اقدام متقابل خوانده می‌شود. از سویی دیگر نیز مرتبط ساختن واکنش ایران به اقدام احتمالی اروپا در برابر آمریکا نیز بیشتر بر سر زبان‌ها افتاده است. چنان‌که پس از علی اکبر صالحی و حسن روحانی، محمد جواد ظریف نیز در گفت‌وگوهای اخیر خود به آن اشاره کرده است.

به گزارش رجانیوز وزیر امور خارجه کشورمان در مصاحبه با گاردین و فایننشیال تایمز، گفت که تنها راهی که ایران قانع خواهد شد تا به محدودیت‌ها بر برنامه صلح‌آمیز هسته اش ادامه دهد این است که دیگر امضا کنندگان برجام (انگلستان، فرانسه، آلمان، روسیه و چین) همه به مفاد توافق متعهد بمانند و دربرابر هرگونه اقدامات آمریکا برای اعمال تحریم مقاومت کنند. ظریف همچنین در گفتگو با سفیر ایران در سازمان ملل در نیویورک گفته بود که«اروپا باید رهبری کند».

اما سیاست دلسپردن به اروپا و منوط کردن واکنش احتمالی ایران در برابر خروج آمریکا به کشورهای اروپایی را چگونه می‌توان ارزیابی کرد؟ در بررسی این سیاست باید به چند نکته اشاره کرد:

اولا این‌که امروز پس از آشکار شدن بدعهدی آمریکا و نقض مکرر برجام توسط این کشور دولت‌مردان همچنان منتظر نحوه واکنش کشورهای اروپایی به خروج احتمالی آمریکا از برجام هستند خود نشان از یک ضعف بزرگ در نگارش توافق هسته‌ای است. چرا که برجام باید طوری نگاشته می‌شد که از لحاظ حقوقی به ایران این توانایی را می‌داد که در برابر خروج طرف مقابل اقدامات لازم را به عمل بیاورد. در واقع چون ابزارهای لازم در متن برجام وجود ندارد دولت‌مردان مجبور شده‌اند تا پس از دلبستن به آمریکا در 4 سال گذشته و رویت عهد شکنی این کشور، به سمت کشورهای کشورهای اروپایی چرخش کنند.

ثانیاً انتظار مقاومت اروپا در برابر آمریکا و قرار گرفتن این کشور در جبهه ایران را باید نوعی افسانه دانست؛ آن هم به چند دلیل:

1- از روز اجرای برجام اتحادیه اروپا در برابر نقض آشکار برجام توسط آمریکا هیچ‌گاه کوچک‌ترین مقاومت و فعالیتی در برابر این کشور انجام نداده است؛ وضع سیاه چاله تحریم، تحریم ایسا، ممنوعیت ورود ایرانیان به آمریکا، ممنوعیت فروش هواپیما به ایران بر خلاف نص آشکار برجام، تنها چند نمونه از نقض عهدهای آمریکا بوده است که اتحادیه اروپا نه‌تنها هیچ‌گونه عکس‌العملی در برابر آن انجام نداده است بلکه فدریکا موگرینی مسئول سیاست‌خارجی این اتحادیه در آخرین جلسه کمیسیون مشترک برجام مدعی شده که هیچ‌گونه نقض برجام وجود ندارد و توافق هسته‌ای در حال کار کردن است!


2-پس از اجرای برجام آمریکا تلاش کرده است که با فشار و تهدید بانک‌های خارجی و اروپایی از هرگونه ارتباط آن‌ها با ایران جلوگیری نماید. این اقدام آمریکا از آن‌جایی که عادی سازی روابط تجاری با ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهد نقض بند 29 برجام است. در برابر این جریمه‌ها بانک‌های کشورهای اروپایی نه‌تنها نتوانستند مقاومت کنند بلکه بخاطر سیستم اقتصادی حاکم بر دنیا مبتنی بر دلار آمریکا مجبور به تبعیت شده‌اند.

در یک نمونه کافی است بدانیم که بانک بی‌ام پی پاریباس فرانسه- چهارمین بانک بزرگ دنیا- به علت نقض تحریم‌های آمریکا علیه ایران با جریمه 8.9 میلیارد دلاری این کشور مواجهه شد و در نهایت نیز مجبور شد که این جریمه را در دو قسط به شهردار نیویورک پرداخت نماید. به همین‌خاطر حتی اگر کشورهای اروپایی خواهان مقاومت در برابر تحریم‌های ایالات متحده باشند- در ادامه اشاره خواهیم کرد که این‌گونه نیست- عملاً توانایی انجام این‌کار را ندارند.


3- رفتار کشور اروپایی نشان می‌دهد که این کشورها بیش از این‌که در برابر آمریکا باشند، همسو و همراستای ایالات متحده آمریکا حرکت می‌کنند. برای اثبات این مدعا کافی است به سخنان نمایندگان فرانسه، آلمان و انگلستان در سازمان ملل در اولین گزارش آنتونیو گوترش پیرامون قطعنامه 2231 توجه نمائیم که همراستا با آمریکا، ایران را به نقض قطعنامه متهم می‌کنند. در همین ارتباط فرانسوا دولاتر، نماینده فرانسه آزمایش موشکی ایران را محکوم کرده و محموله تسلیحاتی توقیف شده را هم نقض قطعنامه 2231 می‌خواند!

جالب توجه این است که همراهی کشورهای اروپایی با آمریکا حتی به مسئله مذاکره مجدد نیز باز می‌گردد! چرا که اولاً این کشورها پیش‌تر با حضور در کمیسیون مشترک برجام و پس از عقب نشینی تیم مذاکره کننده ایرانی تاکنون در دو موضوع خروج ذخایر آب سنگین از ایران و نحوه اندازه‌گیری اورانیوم ذخیره شده، مذاکره مجدد برجام را انجام داده‌اند ثانیاً ماکرون رئیس جمهور فرانسه در دیدار با حسن روحانی دررابطه با انجام مذاکره مج