اثبات امامت از قرآن(ایه انذار)

اثبات امامت از قرآن(ایه انذار)


وَيَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُواْ لَوْلآ أُنزِلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِّن رَّبِّهِ إِنَّمَا أَنتَ مُنذِرٌ وَلِكُلِّ قَوْمٍ هَادٍ

سوره : الرعد آیه : 7


در این آیه خداوند پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) را مخاطب ساخته و مى فرماید: «تو فقط بیم دهنده اى; و براى هر گروهى هدایت کننده اى است; (و اینها همه بهانه است)»: (اَّنَما اَنْتَ مُنْذِرُ وَ لِکُلِّ قَوم هاد)
فخر رازى در تفسیر این آیه سه قول نقل مى کند:
نخست : اینکه منذر و هادى هر دو به یک معنى است. بنابراین مفهوم آیه چنین است: «تو فقط انذار دهنده و هدایت کننده هر قوم هستى».
دوم : اینکه پیامبر(صلى الله علیه وآله) انذار کند و خدا هدایت نماید.
سوم : انذار کننده پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) و هدایت کننده حضرت على(علیه السلام) باشد; زیرا ابن عباس مى گوید: پیامبر(صلى الله علیه وآله) دست مبارکش را بر سینه خود گذارد و فرمود: « اَنَا الْمُنْذِرُ»، سپس اشاره به شانه على(علیه السلام) کرد و فرمود: « اَنْتَ الْهادِىُ یا عَلى! بِکَ یَهْتَدى الْمُهتَدُونَ مِنْ بَعْدى!»: «تو هدایت کننده اى اى على! و به وسیله تو بعد از من هدایت شوندگان هدایت مى شوند». (1)
این تفسیرهاى سه گانه را بعضى دیگر از مفسران نیز نقل کرده اند و بعضى از مفسران اهل سنت اصرار دارند که تفسیر آیه، یکى از دو تفسیر اول است زیرا تفسیر سوم مناسب با طرز فکر آمیخته با تعصب آنها نیست.
این در حالى است که تفسیر اول به یقین با ظاهر آیه سازگار نیست، زیرا اگر بنا بود هر دو وصف براى پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله)باشد باید بفرماید: « اِنَما اَنْتَ مُنْذِرُ وَ هاد لِکُلِ قَوْم»، و به تعبیر دیگر نباید «لکلّ قوم» که جار و مجرور است مقدم بر «هاد» شود، و اگر مقدم شود باید هر دو وصف مقدم گردد و گفته شود «ا ِنَما اَنْتَ لِکُلِّ قَوْم مُنْذِرٌ وَ هاد»، کوتاه سخن اینکه هیچ وجهى براى مقدم شدن «لکل قوم» بر یکى از دو وصف و تأخیر از دیگرى به نظر نمى رسد یا باید بر هر دو مقدم شود و یا از هر دو به تأخیر بیفتد. (دقت کنید).
تفسیر دوم نیز بسیار نامأنوس و نامناسب است; زیرا در هادى بودن خدا شک و تردیدى نیست که نیاز به بیان داشته باشد. به علاوه ظاهر این جمله آن است که در هر عصر و زمانى هدایت گر خاصى است در حالى که خداوند یگانه و یکتا است. بنابراین حقیقت یگانگى خدا با تعددى که از جمله ( لِکُلِّ قَوْم هاد) استفاده مى شود، سازگار نیست.
بنابراین تنها تفسیرى که براى آیه صحیح به نظر مى رسد، این است که پیامبر(صلى الله علیه وآله) انذار کننده است و براى هر قوم، در هر عصر و زمانى هدایت گرى است.
آیا این هدایت گر اشاره به علماء و دانشمندان هر قوم و هر زمانى است؟
پاسخ این سؤال نیز منفى است; زیرا در هر عصر و زمان علماء و دانشمندان متعددى وجود دارند نه یک هدایت گر. همان گونه که پیامبر اسلام یک نفر بود، هدایت گر مسلمین در هر عصر و زمان نیز یکى است.
به تعبیر دیگر پیامبر(صلى الله علیه وآله) بنیان گذار دین است از طریق انذار، و امام ادامه دهنده راه او است از طریق هدایت.
اینها نکاتى است که از خود آیه استفاده مى شود و اگر به سراغ روایاتى که از طرق اهل سنت و شیعه در این زمینه نقل شده برویم مسئله روشن تر مى شود.
در تفسیر الدّر المنثور که از معروف ترین تفاسیر اهل سنّت است ـ نوشته جلال الدین سیوطى متوفاى سال 910 هـ. ق و بر اساس تفسیر آیات و روایات بنا شده است ـ روایات متعددى در تفسیر این آیه از پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) نقل مى کند:
1ـ از ابن جریر و ابن مردویه و ابونعیم و دیلمى و ابن عساکر و ابن نجار نقل مى کند که: «لَمّا نَزَلتْ اِنّما اَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِکُلَّ قَوْم هاد وَضَعَ رَسُولُ اللهِ(صلى الله علیه وآله) یَدَهُ عَلَى صَدْرِهِ فَقال اَنَا الْمُنُذِرُ وَ اَوْمَا بِیَدِهِ اِلى مِنْکَبِ عَلِىٍّ(علیه السلام) فَقالَ: اَنْتَ الْهادِىُ یا عَلِى، بِکَ یَهْتَدِى الْمُهْتَدُونَ مِنْ بَعْدِى»: «هنگامى که آیه ( اِنَّما اَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِکُلِّ قَوْم هاد)(2) نازل شد پیامبر(صلى الله علیه وآله) دستش را بر سینه خود گذاشت و فرمود: "منذر منم"، و با دستش اشاره به شانه على(علیه السلام) کرد و فرمود: "هادى تویى اى على بعد از من هدایت یافتگان به وسیله تو هدایت مى شوند"».(3)
2ـ ابوبرزه اسلمى مى گوید از پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) شنیدم که درباره این آیه ـ در حالى که دستش را بر سینه خود گذاشته بود ـ فرمود: ( اِنَما اَنْتَ مُنْذِر)، و در حالى که بر سینه على(علیه السلام) گذارده بود فرمود: (لِکُلِّ قوم هاد).
3ـ در همان کتاب از عبدالله بن احمد و ابن ابى حاتم و طبرانى و حاکم و ابن مردویه و ابن عساکر از على(علیه السلام) نقل مى کند که در