صفت جاهلی که با نوروز پدیدار می شود!
صفت جاهلی که با نوروز پدیدار می شود!
با مراجعه به تاریخ و مطالعه ی سرگذشت و دوران اقوام مختلف؛ گاه پیش خود برخی از اعمال و رفتار آنها را مغایر و برخلاف عقلانیت و انسانیت می بینیم.
فخر فروشی
یکی از این اعمال مورد ملامت و سرزنش ما که در دوران جاهلیت نیز شیوع زیادی داشته، چشم و هم چشمی هایی بوده که در بین آنها رایج بوده و کار آنان را به جایی رسانده بود که برای اظهار فضل و برتری، رو به شمارش مردگان و اموات خود می بردند که در قرآن کریم نیز به آن اشاره شده است.
«أَلْهَاکُمُ التَّکَاثُرُ؛ حَتَّیٰ زُرْتُمُ الْمَقَابِرَ؛ کَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ[تکاثر/1الی3] فخرفروشی به یکدیگر [درباره ثروت و نفرات]، شما را [از خدا و قیامت و تکالیف مهم، به خود] سرگرم کرده است تاجایی که از قبرها دیدار [کرده، و به تعداد مردگانتان نیز به یکدیگر مباهات] کردید! چنین نیست [که این امور نشان برتری باشد]، به زودی [به فرجام شومِ این امورِ پوچ] آگاه خواهید شد.»
اما باید متاسفانه بگوییم که این عمل، در قرن حاضر نیز شیوع عجیبی دارد. بالاخص با فرا رسیدن ایامی چون نوروز و عید؛ این عمل نزد برخی از خانواده ها شدت می یابد.
تعریف
چشم و هم چشمی؛ رقابتی است اشتباه بین دو فرد یا دو گروه؛ که طرفین می کوشند با تهیه و فراهم نمودن امکاناتی، برتری خود را به رخ یکدیگر بکشند.
که بیشتر در میان بانوان به جهت مشغله ی فکری کمتری که دارند، رواج دارد و گاها بین مردان نیز به صورت پدیده ی "زیرآب زنی" بروز می کند.
البته در معارف اسلامی، مخالفتی با امر نو گرایی و نظافت وجود ندارد؛ بلکه تا جایی که نظافت را از خصوصیات مومن می داند، اما تا زمانی این امر پسندیده است که انسان گرفتار تجمل گرایی نگردد.
چنانچه مقام معظم رهبری دام ظله نیز در این باره می فرمایند: «نوگرایی اگر افراطی نباشد، اگر از روی چشم و هم چشمی و رقابت های کودکانه نباشد ،عیبی ندارد.» (تیر ماه 1383در جمع جوانان همدان)
برخی از عوامل:
1: وجود مشکلات روانی
طبق آمار سازمان ملی جوانان 25 درصد زنان؛ دچار این معضل هستند که در 10 درصد آنها به دلیل مشکلات روانی و کمبودهای دوران کودکی و 15 درصد به جهت حسادت و رقابت منفی، به این عمل رو آورده اند. (پایگاه تکتاز به نقل از دکتر رفتار شناس خانم الهام حبیبی)
2: عدم وجود اعتماد به نفس به داشته ها و توانایی های خود
طبق نظر دکتر ارسلان مبارکی عضو هیئت علمی انستیتو روان پزشکی تهران؛ این افراد به جهت نیاز به جلب توجه و تایید شدن از سوی دیگر افراد، سعی در کمال طلبی های منفی دارند.
به عبارت دیگر ایشان چشم و هم چشمی را با ارتباط مستقیم با پذیرفته شدن افراد از سوی خود آنها می دانند؛ به عبارتی یعنی هر چه فرد نزد خود، خود را قبول داشته باشد، کمتر به چشم و هم چشمی دچار می شود. (به نقل از پایگاه تکتاز)
3: پاسخ اشتباه به میل درونی
وجود هر انسانی، کمال طلبی است. یعنی آرامش مطلق خود را در رسیدن به کمال مطلق می داند؛ قران کریم نیز از تلاش طبیعی و فطری انسان برای رسیدن به خدا که کمال مطلق است، سخن گفته؛
«یَا أَیُّهَا الْإِنْسَانُ إِنَّکَ کَادِحٌ إِلَیٰ رَبِّکَ کَدْحًا فَمُلَاقِیهِ ﴿انشقاق/٦﴾ ای انسان! تو با کوششی طاقت فرسا در حرکت به سوی پروردگارت هستی و در نهایت به لقایش می رسی»
اما برخی در تعیین مصداق آن دچار اشتباه شده و به جای تعیین مسیر صحیح، رو به مسیر غلط آورده و کم کم از مسیر الهی خارج می شود.
علاوه بر مطلب بالا؛ قرآن کریم، کسانی را که معیار کرامت انسانی را در مال و ثروت می دانند، و با مقایسه ی خود با دیگران دچار غم و اندوه می شوند را افرادی مبتلا به سوء ظن به خدا معرفی می کند؛ چرا که این دسته از افراد، کاهش مال و اموال را اهانتی از سوی خدا برای خود حساب میکنند.
«وَأَمَّا إِذَا مَا ابْتَلَاهُ فَقَدَرَ عَلَیْهِ رِزْقَهُ فَیَقُولُ رَبِّی أَهَانَنِ [فجر/١٦] و اما زمانی که در جهت آزمایش او رزقش را بر او تنگ بگیرد، می گوید: پروردگارم مرا خوار کرده است!»
4: دنیا دوستی
از جمله دلایلی که قرآن کریم نیز به آن اشاره کرده، امر دنیا دوستی است. « وَمَا الْحَیَاةُ الدُّنْیَا إِلاَّ لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَلَلدَّارُ الآخِرَةُ خَیْرٌ لِّلَّذِینَ یَتَّقُونَ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ؛ [الانعام 32] زندگی دنیا [بدون ایمان و عمل صالح] جز بازی و سرگرمی نیست، یقیناً سرای آخرت برای آنان که همواره از خدا [اطاعت کرده، و از محرّماتش] می پرهیزند بهتر است، آیا [دربار تفاوت اصولی بین دنیا و آخرت] نمی اندیشید»
این دسته از افراد با وابستگی به دنیا و ظواهر آن، از تفکر پیرامون فلسفه خلقت غافل شده و کمال طلبی را تنها منحصر به کسب ظواهر دنیوی می دانند.
راهکاری برای درمان معضل چشم و هم چشمی:
1: توجه به قشر مستضعف
از جمله مهم ترین راهکارهایی که
با مراجعه به تاریخ و مطالعه ی سرگذشت و دوران اقوام مختلف؛ گاه پیش خود برخی از اعمال و رفتار آنها را مغایر و برخلاف عقلانیت و انسانیت می بینیم.
فخر فروشی
یکی از این اعمال مورد ملامت و سرزنش ما که در دوران جاهلیت نیز شیوع زیادی داشته، چشم و هم چشمی هایی بوده که در بین آنها رایج بوده و کار آنان را به جایی رسانده بود که برای اظهار فضل و برتری، رو به شمارش مردگان و اموات خود می بردند که در قرآن کریم نیز به آن اشاره شده است.
«أَلْهَاکُمُ التَّکَاثُرُ؛ حَتَّیٰ زُرْتُمُ الْمَقَابِرَ؛ کَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ[تکاثر/1الی3] فخرفروشی به یکدیگر [درباره ثروت و نفرات]، شما را [از خدا و قیامت و تکالیف مهم، به خود] سرگرم کرده است تاجایی که از قبرها دیدار [کرده، و به تعداد مردگانتان نیز به یکدیگر مباهات] کردید! چنین نیست [که این امور نشان برتری باشد]، به زودی [به فرجام شومِ این امورِ پوچ] آگاه خواهید شد.»
اما باید متاسفانه بگوییم که این عمل، در قرن حاضر نیز شیوع عجیبی دارد. بالاخص با فرا رسیدن ایامی چون نوروز و عید؛ این عمل نزد برخی از خانواده ها شدت می یابد.
تعریف
چشم و هم چشمی؛ رقابتی است اشتباه بین دو فرد یا دو گروه؛ که طرفین می کوشند با تهیه و فراهم نمودن امکاناتی، برتری خود را به رخ یکدیگر بکشند.
که بیشتر در میان بانوان به جهت مشغله ی فکری کمتری که دارند، رواج دارد و گاها بین مردان نیز به صورت پدیده ی "زیرآب زنی" بروز می کند.
البته در معارف اسلامی، مخالفتی با امر نو گرایی و نظافت وجود ندارد؛ بلکه تا جایی که نظافت را از خصوصیات مومن می داند، اما تا زمانی این امر پسندیده است که انسان گرفتار تجمل گرایی نگردد.
چنانچه مقام معظم رهبری دام ظله نیز در این باره می فرمایند: «نوگرایی اگر افراطی نباشد، اگر از روی چشم و هم چشمی و رقابت های کودکانه نباشد ،عیبی ندارد.» (تیر ماه 1383در جمع جوانان همدان)
برخی از عوامل:
1: وجود مشکلات روانی
طبق آمار سازمان ملی جوانان 25 درصد زنان؛ دچار این معضل هستند که در 10 درصد آنها به دلیل مشکلات روانی و کمبودهای دوران کودکی و 15 درصد به جهت حسادت و رقابت منفی، به این عمل رو آورده اند. (پایگاه تکتاز به نقل از دکتر رفتار شناس خانم الهام حبیبی)
2: عدم وجود اعتماد به نفس به داشته ها و توانایی های خود
طبق نظر دکتر ارسلان مبارکی عضو هیئت علمی انستیتو روان پزشکی تهران؛ این افراد به جهت نیاز به جلب توجه و تایید شدن از سوی دیگر افراد، سعی در کمال طلبی های منفی دارند.
به عبارت دیگر ایشان چشم و هم چشمی را با ارتباط مستقیم با پذیرفته شدن افراد از سوی خود آنها می دانند؛ به عبارتی یعنی هر چه فرد نزد خود، خود را قبول داشته باشد، کمتر به چشم و هم چشمی دچار می شود. (به نقل از پایگاه تکتاز)
3: پاسخ اشتباه به میل درونی
وجود هر انسانی، کمال طلبی است. یعنی آرامش مطلق خود را در رسیدن به کمال مطلق می داند؛ قران کریم نیز از تلاش طبیعی و فطری انسان برای رسیدن به خدا که کمال مطلق است، سخن گفته؛
«یَا أَیُّهَا الْإِنْسَانُ إِنَّکَ کَادِحٌ إِلَیٰ رَبِّکَ کَدْحًا فَمُلَاقِیهِ ﴿انشقاق/٦﴾ ای انسان! تو با کوششی طاقت فرسا در حرکت به سوی پروردگارت هستی و در نهایت به لقایش می رسی»
اما برخی در تعیین مصداق آن دچار اشتباه شده و به جای تعیین مسیر صحیح، رو به مسیر غلط آورده و کم کم از مسیر الهی خارج می شود.
علاوه بر مطلب بالا؛ قرآن کریم، کسانی را که معیار کرامت انسانی را در مال و ثروت می دانند، و با مقایسه ی خود با دیگران دچار غم و اندوه می شوند را افرادی مبتلا به سوء ظن به خدا معرفی می کند؛ چرا که این دسته از افراد، کاهش مال و اموال را اهانتی از سوی خدا برای خود حساب میکنند.
«وَأَمَّا إِذَا مَا ابْتَلَاهُ فَقَدَرَ عَلَیْهِ رِزْقَهُ فَیَقُولُ رَبِّی أَهَانَنِ [فجر/١٦] و اما زمانی که در جهت آزمایش او رزقش را بر او تنگ بگیرد، می گوید: پروردگارم مرا خوار کرده است!»
4: دنیا دوستی
از جمله دلایلی که قرآن کریم نیز به آن اشاره کرده، امر دنیا دوستی است. « وَمَا الْحَیَاةُ الدُّنْیَا إِلاَّ لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَلَلدَّارُ الآخِرَةُ خَیْرٌ لِّلَّذِینَ یَتَّقُونَ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ؛ [الانعام 32] زندگی دنیا [بدون ایمان و عمل صالح] جز بازی و سرگرمی نیست، یقیناً سرای آخرت برای آنان که همواره از خدا [اطاعت کرده، و از محرّماتش] می پرهیزند بهتر است، آیا [دربار تفاوت اصولی بین دنیا و آخرت] نمی اندیشید»
این دسته از افراد با وابستگی به دنیا و ظواهر آن، از تفکر پیرامون فلسفه خلقت غافل شده و کمال طلبی را تنها منحصر به کسب ظواهر دنیوی می دانند.
راهکاری برای درمان معضل چشم و هم چشمی:
1: توجه به قشر مستضعف
از جمله مهم ترین راهکارهایی که
۹.۸k
۰۷ فروردین ۱۳۹۵
دیدگاه ها (۱)
هنوز هیچ دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است.