در نیمه ماه رمضان سوم هجری، اولین فرزند علی علیه السلام و

در نیمه ماه رمضان سوم هجری، اولین فرزند علی علیه‌السلام و فاطمه سلام‌الله علیها به دنیا آمد. پس از ولادت، نام‌گذاری از جانب مادر به پدر، و از او به رسول خدا محوّل شد و آن حضرت هم منتظر نام‌گذاری پروردگار ماند.تا اینکه جبرئیل ،امین وحی، فرود آمد و گفت: "خدایت سلام می‌رساند و می‌گوید نام فرزند خود را حسن بگذار."

امام حسن مجتبی علیه‌السلام از مظلوم‌ترین امامان معصوم هستند هنوز هفت سال از عمر شریف ایشان نگذشته بود که جد بزرگوارش پیامبر صلی‌الله علیه و آله از دنیا رحلت کردند. با وفات پیامبر(ص) مظلومیت و غربت او و خاندانش نیز آغاز شد. دوران کودکی را با غم از دست دادن مادر به سر رساند و دوران جوانی را با غم خانه‌نشینی پدر و مشاهده مظلومیت‌های آن امام خار در چشم و استخوان در گلو و شهادت مظلومانه‌اش به پایان رساند. امام حسن مجتبی علیه‌السلام دوران امامت خود را با از دست دادن حکومتی که حق مسلم او بود تحمل کرد.

تلاش موفق امام حسن برای به کرسی نشاندن اهداف صلح باعث شد که معاویه طرح قتل حضرت را پیگیری نماید تا بتواند به خواسته دیرین خود یعنی تبدیل خلافت اسلامی به سلطنت موروثی، جامه‌ی عمل بپوشاند. به‌این‌ترتیب سمی مهلک تهیه کرد و آن را توسط همسر آن حضرت به او خوراند.
مظلومیت آن بزرگوار به‌اندازه‌ای بود که در هنگام دفن بدن مطهرش نیز جنازه مبارکش را تیرباران کردند.