تاریخی

#تاریخی...
#ایران_باستان..


تاریخ کتیبه بیستون
.
..
.
در 30 کیلومتری شرق کرمانشاه و در ارتفاع صد متری بر روی صخره‌ای، داریوش کتیبه مشهور خود را حک کرده است که تا سال 1835میلادی کسی از راز آن آگاه نبود.
چشمه بیستون محل اطراق کاروانها در دورانهای مختلف بوده است برای همین کسان زیادی کتیبه داریوش را دیده‌اند و شرحی از آن را در سفرنامه‌ها یا خاطراتشان گفته اند.
از کهن ‌ترین آثار درباره این نوشته، گفته‌های دیودورسس سیسیلی است که در سده نخست پیش از میلاد این حجاری را به الهه سمیرامیس و صد نیزه‌داری که اطرافش را گرفته‌اند نسبت داده و گفته است بدستور سمیرامیس در زیر نقش برجسته نوشته‌ای با حروف سریانی نقر کرده‌اند.
دیودور با تکیه بر نوشته کتزیاس چنین آورده است که صخره مکان مقدسی بوده و به زئوس خدای بزرگ یونانیان تعلق داشته است.
این کتیبه یکی از معتبرترین و مشهورترین اسناد تاریخی جهان است، زیرا مهمترین نوشته میخی زمان هخامنشی است. این کتیبه سطحی به طول 20مترونیم و عرض7مترو80 سانتیمتر دارد که دو بخش نقوش و خطوط را شامل می‌شود.
بخش نقوش
نقش‌های این اثر تاریخی بر سطحی به طول 6 متر و عرض با ارتفاع 3متر و 20 سانتیمتر حجاری شده است و شامل تصویر داریوش و کماندار و نیزه‌دار شاهی و 10 فرد شورشی است که یک نفر در زیر پای داریوش و 9 نفر دست بسته در مقابل او قرار دارند و سرهایشان به جز نفر اول با ریسمانی به هم وصل شده است و هر کدام لباس مخصوص کشور خود را بر تن دارند که آنها را از دیگری متمایز می‌سازد.
بر بالای سر هر کدام نوشته‌ای قرار دارد که بیانگر نام و محل شورش فرد است. قد هشت نفر از افراد 126 سانتیمتر و آخرین نفر که سکونخا نام دارد با کلاهش 178 سانتیمتر است.
در این مجموعه شاه با چهره اصلی و با اندازه حقیقی یعنی 181 سانتیمتر نشان داده شده، پای چپ و کمان او که در دست چپش قرار دارد بر بدن گئوماتا که زیر پای او به حال تضرع افتاده، نهاده شده و دست راست پادشاه به نشانه پرستش به سوی فروهر بلند شده است.
فروهر که نماد اهورامزدا است روبه روی پادشاه قرار دارد و حلقه‌ای در دست چپ گرفته و دست راست خود را مانند پادشاه بلند کرده است؛ این حرکت ظاهراً علامت دعای خیر است.
یک ستاره هشت پر درون دایره بالای کلاه تقریباً استوانه‌ای شکل فروهر دیده می‌شود که همین نقش هم در تاج کنگره‌دار زیبایی که بر سر داریوش است، دیده می‌شود. شاید بدین وسیله داریوش اهورایی بودن خود را نشان می‌دهد.
پشت سر داریوش کماندار و نیزه‌دار شاهی ایستاده‌اند. شاه و افسرانش یک نوع لباس بلند پارسی در بر دارند..

شاه و افسرانش یک نوع لباس بلند پارسی در بر و کفش سه بندی مشابهی به پا دارند، ولی سربندی که بر سر افسران است از لحاظ تزئین با تاج داریوش تفاوت دارد. ریش مستطیل شکل شاه نیز طبق معمول از ریش کوتاه سایرین متمایز است و همین بخش مستطیل ریش، الحاقی است یعنی از تکه سنگ جداگانه‌ای ساخته شده و سپس با مهارت بسیار به چهره داریوش متصل شده است.
در تصاویر فروهر و شاه و دو افسرش، در هر دو مچ دستبند وجود دارد. این دقت و ظرافت در تیردان و بند آن و منگوله‌های متصل به نیزه و ریش و سربند افسران شاهی هم بکار رفته است. گئوماتا تنها اسیری است که کفش بندی به پا دارد و بقیه اسیران پابرهنه هستند. بر سطح حجاری شده 11 کتیبه کوچک است.

بخش خطوط

موقعیت این خطوط نسبت به نقوش چنین است. در زیر نقش‌ها خطوط فارسی باستان در 5 ستون به طول 23/9 (نه متر و بیست و سه سانتیمتر) و عرض یا ارتفاع 3 متر و 60 سانتیمتر و 414 سطر قرار دارد.
در دست راست کنار نقوش یک بخش کتیبه عیلامی به طول5متر و 60سانتیمتر و عرض یا ارتفاع 70/3 قرار دارد و بقیه این کتیبه در سمت چپ در امتداد خطوط فارسی باستان به طول 67/5 و عرض 63/3 متر و کلاً 593 سطر در هشت ستون قرار دارد.
کتیبه اکدی ( بابلی ) در قسمت بالای کتیبه سمت چپ ایلامی قرار دارد با طول یا ارتفاع چهار متر و عرض از قسمت بالا 52/2 و در قسمت پایین 31/2 این کتیبه به شکل ذوزنقه است و 112 سطر دارد. مجموع خطوط نقوش برابر با 120 متر مربع است.
بر طبق کتیبه بیستون خبر شورش گئومات که به کمبوجیه رسید، قصد بازگشت به ایران کرد ولی در بین راه خود را کشت و داریوش که از نوادگان هخامنش و همچنین از سرداران محافظ کمبوجیه بود حکومت را بدست گرفت. ده یاغی که بر کتیبه بیستون حجاری شده‌اند نشان‌دهنده ده شورش است که توسط داریوش تا یکسال و نیم – دو سال پس از شاهی‌اش سرکوب شده‌اند.

پیشینه تاریخی بیستون

کوه بهستان با حدود 2793 متر ارتفاع از سطح دریا در 30 کیلومتری شرق کرمانشاه واقع شده است. کوه بهستان از روزگاران باستان شناخته شده بوده است و یونانیان آنرا «بگیستان اروس» می‌خواندند.
این کوه در ادوار مختلف