یونس استادسرایی مشهور به میرزا کوچک خان جنگلی در اعتراض ب

یونس استادسرایی مشهور به میرزا کوچک‌خان جنگلی در اعتراض به نقض تمامیت ارضی و استقلال ایران از سوی بیگانگان بعد از مشروطه قیام کرد.میرزا یونس معروف به میرزا کوچک فرزند میرزا بزرگ در سال 1257 در محله قدیمی استادسرا شهر رشت چشم به جهان گشود. او مردی قوی بنیه، زاغ چشم و دارای سیمایی متبسم بود و از نظر اجتماعی مردی باادب، فروتن، خوش برخورد، مومن به اصول اخلاقی، طرفدار عدل و آزادی و حامی مظلومان بود. میرزا کوچک‌خان اهل ورزش بود و از مصرف مشروبات الکلی و دخانیات خودداری می‌کرد. در سال ۱۲۹۳ ه. ش میرزا که تازه از تبعید آزاد شده و به رشت آمده بود به شدت تحت تاثیر ظلم و ستم نیروهای روس بر مردم گیلان قرار گرفت و تصمیم گرفت که دوباره دست به قیام بزند. اما این بار به دنبال نجات ایران وبویژه گیلان از اشغال آشکار نیروهای نظامی نیز بود.میرزا پس از جمع کردن دوستان و همفکرانش به جنگل رفت و قیامش را آغاز کرد. قوای روس و البته نیروهای داخلی وابسته به آنها بارها تلاش کردند جنگلی‌ها را سرکوب کنند اما کاری از پیش نبردند و عمدتاً شکست خوردند.پس از مدتی قزاق‌ها، به فرماندهی سردار سپه برای دعوت او به مرکز به مذاکره رفتند و بنا به دلایل فراوانی مذاکرات به شکست انجامید. در نهایت قوای قزاق از فرصت استفاده کرده و طی شبیخون‌های متعدد نیروهای جنگل را وادار به عقب نشینی کردند و بعضی از سران تسلیم یا کشته شدند. میرزا همراه با تنها یار وفادارش،گائوک آلمانی معروف به هوشنگ به طرف کوه‌های خلخال حرکت کردند، ولی گرفتار بوران و طوفان گردیدند و سرانجام زیر فشار سرما و برف ، درحالی که میرزا هوشنگ را به کول گرفته بود، از پای درآمدند.

نامش پاینده و یادش گرامی باد