مصاهرات و پیوندهای خویشاوندی بین خلفاء و ائمه:

مصاهرات و پیوندهای خویشاوندی بین خلفاء و ائمه:

بین خانواده پیامبر ص و هر چهار خلیفه، پیوند و رابطه خویشاوندی محکمی برقرار بود؛ به گونه‏ای که عایشه رض دختر أبوبکر رض ، همسر پیامبر ص بود سپس حفصه رض دختر عمر رض را به نکاح خویش درآورد(1)

و از طرفی دخترش فاطمه رض را به ازدواج علی رض درمی ‏آورد که چهار فرزند از آنها به جای می ‏مانند: «حسن»، «حسین»، «ام‏کلثوم» و «زینب».. همچنین دختر دیگرش، رقیّه را به نکاح عثمان س درمی ‏آورد که نتیجه ‏اش فرزند پسری به نام عبداللّه بود که در سنّ هفت سالگی در اثر زخم شدیدی که از منقار خروس به چشمش اصابت کرد، وفات یافت.. و چون رقیّه نیز در سال دوم هجری در مدینه وفات یافت، پیامبر ص دختر دیگرش، ام‏کلثوم ل را به همسری ‏اش درآورد و چون ام‏کلثوم نیز پس از چندی از دنیا رفت، پیامبر ص فرمود: «اگر دختر دیگری داشتم، باز به عثمان می ‏دادم»، و لذا ملقّب به «ذوالنورین» گردید(2)

در واقع، پیامبر ص داماد أبوبکر و عمر می ‏باشد.. و علی و عثمان نیز، داماد پیامبر ص می ‏باشند(3)

و امّا خود علی رض نیز، دخترش ام‏کلثوم را به ازدواج عمر رض درآورده که صاحب نوه‏ای به نام «زید» از ازدواج عمر و أم‏کلثوم شده است(4)

ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺟﻌﻔﺮﺑﻦ أﺑﯽﻃﺎﻟﺐ- ﺑﺮادر ﻋﻠﻲ - ﺑﻪ ﺷﻬﺎدت رﺳﯿﺪ، ﻫﻤﺴﺮش أﺳﻤﺎءﺑﻨﺖ ﻋﻤﯿﺲ، ﺑﻪ ازدواج أﺑﻮﺑﮑﺮ درﻣﯽآﯾﺪ ﮐﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ آن، ﭘﺴﺮی ﺑﻪ ﻧﺎم «محمّدبن‏أبی‏بکر» می ‏باشد که علی او را بعدها به ولایت مصر منصوب می ‏کند. زمانی که أبوبکر وفات می یابد، علی همسرش را به نکاح خود درمی ‏آورد و فرزندی به نام «یحیی» از او متولّد می ‏شود(5)

همچنانکه در خطبه 67 نهج‏البلاغه آمده است، محمّد فرزند أبوبکر ، مورد علاقه فراوان علی بود و در کنار فرزندان خود، او را بزرگ کرد و به هنگام خلافتش، او را به زمامداری مصر منصوب نمود. وقتی دو دختر یزدگرد را به مدینه آوردند، عمر یکی را به عقد حسین و دیگری را به عقد محمّد پسر أبوبکر درآورد. حسین از شهربانو، «زین‏ العابدین» را صاحب شد، و محمّدبن ‏أبی‏ بکر نیز از همسرش، صاحب پسری به نام «قاسم» گشت و بنابراین، آن دو، پسرخاله هم بودند.. قاسم نیز بعدها با دختر عموی(6) ‏ خود «أسماء» - دختر عبدالرحمن ‏بن ‏أبی ‏بکر - ازدواج کرد و از وی دختری به نام «أم‏فروة» به دنیا آورد که همسر امام باقر و مادر امام صادق گردید و از این جهت امام صادق‏ فرمود: «ولدنی أبوبکر مرتین!». «أبوبکر، دو بار جدّ من است!»(7)

و قرابت دیگر - که تمام اهل أنساب و تواریخ آورده ‏اند - ازدواج حسین‏ بن‏ علی با حفصة دختر عبدالرحمن ‏بن ‏أبی بکر، نوه أبوبکر است که پس از شهادت حسین، با عبداللّه ‏بن‏ زبیر ازدواج کرد.

همچنین أم‏کلثوم، دختر جعفربن ‏أبب‏طالب‏ همسر أبان، پسر عثمان ‏بن‏ عفان بود(8)

 و سکینه دختر حسین‏ و نوه علی ، همسر زید، پسر عمروبن‏ عثمان - نوه عثمان - بود که بعد از وفات شوهرش، از او ارث برد(9)

همچنین نوه دوم علی - فاطمة دختر دیگر حسین‏ - همسر نوه دیگر عثمان عبداللّه ‏بن عمروبن عثمان بود که بعد از وفات حسن نوه علی - پسر حسن‏ بن ‏علی - با او ازداواج کرد و فرزندی به نام محمّد آورد(10)

همچنین نوه حسن‏ بن ‏علی س - أم‏قاسم دختر حسن ‏مثنی - همسر نوه دیگر عثمان س - مروان پسر أبان‏ بن‏ عثمان - بود که او هم پسری به نام محمّدبن ‏مروان به دنیا آورد(11)

آیا این مصاهرات و پیوندهای خویشاوندی، همگی دلیل بر رضایت و دوستی و برادری بین خلفاء و علی و فرزندانش نیست؟! اگر چنین نبوده، چرا بعد از وفات خلفاء این پیوندها و مصاهرات، همچنان بین فرزندانشان ادامه داشت؟!.




(1) وﺳﺎﺋﻞ اﻟﺸﯿﻌﺔ، ﮐﺘﺎب اﻟﺼﻼة، ص ۵۳۴


(2) ﻣﻨﻬﺎج اﻟﺴﻨﺔ، إﺑﻦﺗﯿﻤﯿﺔ، ج۴، ص۷۲- سبل السلام محمد ﺑﻦ إﺳﻤﺎﻋﯿﻞ ﺻﻨﻌﺎﻧﯽ، ج 1 ص 48 - مجالس المومنین قاضی نورالله شوشتری (ملقّب ﺑﻪ ﺷﻬﯿﺪ ﺛﺎﻟﺚ)، ص ۸۵- ﻧﻬﺞاﻟﺒﻼﻏﺔ، ﺷﺮح ﻓﯿﺾ اﻹﺳﻼم، ﮐﻼم۱۶۴- ﻗﺮب اﻷﺳﻨﺎد، ّ ﺷﻮﺷﺘﺮی ﺣﻤﯿﺮی، ص۶و۷- ﻣﻨﺘﻬﯽاﻵﻣﺎل، ﻗﻤﯽ، ج۱، ص۱۰۸- ﺗﻨﻘﯿﺢ اﻟﺮﺟﺎل، ﻣﻤﻘﺎﻧﯽ، ج۳، ص۷۳- امیر المومنین محمد ﺟﻮاد ﻣﻐﻨﯿﺔ، ص۲۵۶، اسلام شناسی شریعتی ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﻋﻠﯽ در ﻋﻬﺪ ﻋﺜﻤﺎن -ص۱۷۲.

(3)در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﻧﮕﺎه ﺷﻮد ﺑﻪ «ﺣﯿﺎةاﻟﻘﻠﻮب»، ﻣﺠﻠﺴﯽ، ج۲، ﺑﺎب۵۱، ص 588

(4) ﻓﺮوع ﮐﺎﻓﯽ، ﮐﺘﺎب اﻟﻄﻼق، ج۶، ص۱۱۵-اﻹﺳﺘﺒﺼﺎر، ﻃﻮﺳﯽ، أﺑﻮاب اﻟﻌﺪة، ﺑﺎب اﻟﻤﺘﻮﻓﯽ ﻋﻨﻬﺎ زوﺟﻬﺎ، ج۳، ص۳۵۳ ّ ﺗﻬﺬﯾﺐ اﻷﺣﮑﺎم، ﮐﺘﺎب اﻟﻤﯿﺮاث، ج۹، ص۲۶۲-حقیقه الشیعه مقدس اردﺑﯿﻠﯽ، ص 277 چاپ تهران - مجالس اﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ، ﺷﻮﺷﺘﺮی، ص۷۶-۸۲-۸۵ - ﻣﻨﺘﻬﯽاﻵﻣﺎل، ﺷﯿﺦ ﻋﺒﺎس ﻗﻤﯽ، ج۱، ص۱۸۶، ﻓﺼﻞ۶، ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان «ذﮐﺮ أوﻻد أﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ»، ﭼﺎپ ﻗﺪﯾﻢ اﯾﺮان


(5) ﻣﺠﺎﻟﺲ اﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ، ﺷﻮﺷﺘﺮی، ﻣﺠﻠﺲ ﭼﻬﺎرم -اﻹرﺷﺎد، ﻣﻔﯿﺪ، ص۱۸۶

(6)اﻹرﺷﺎد، ﺷﯿﺦ ﻣﻔﯿﺪ، ص۲۵۳- ﻣﻨﺘﻬﯽاﻵﻣﺎل، ﻗﻤﯽ، ج۲، ص۳-ﺟﻼءاﻟﻌﯿﻮن، ﻣﺠﻠﺴﯽ، ص ۶۷۳-۶۷۴ ّ

(7)ﮐﺸﻒاﻟﻐﻤﺔ، ج۲، ص۱۲۰-۱۴۷-۱۵۵-۱۶۱-ﻋﻤﺪةاﻟﻄﺎﻟﺐ، ص۱۹۵- مشعل اتحاد