سیمای پل عراق رشت در عصر قاجاریه

این سازه که در جنوب شرقی شهر رشت، در خیابانی موسوم به "پاسداران" در محله پل عراق در جوار کنسولگری روسیه بر روی رودخانه زر جوب واقع شده، بنای اصلی آن در دوره ناصرالدین شاه قاجار توسط یکی از علمای متنفذ اهل فیلده رودبار ساکن رشت به نام حاج ملا محمد رفیع شریعتمدار گیلانی(متوفای ۱۲۹۲ قمری) پدرحاج میرزا ابراهیم معروف به "حاج مجتهد" (بانی مسجد حاج مجتهد در خیابان شریعتی) وحاج میرزا خلیل رفیع (اولین شهردار رشت) ،از ثلث دارایی یک تاجر کاشانی الاصل به نام حاجی محمد باقر با آجر ساخته شد. پل مزبور، از آنجایی که در مبادی ورودی شهر ودروازه اصلی برای مسافرین و کاروانها واقع شده بود و در مسیرجاده قدیم رشت_سنگر_شاقاجی_امامزاده هاشم _قزوین قرار داشت وگیلکان قدیم هم ، رودبار به بالا را منطقه خشک و خاک عراق عجم میدانستند، به پل عراق ( پُرد عراق) معروف شد.میدانیم که؛ در قدیم جاده فعلی تهران که به میدان فرهنگ ختم می شد وجود نداشت و مسیر اصلی جاده سنگر بود.
پل مزبور سالها با بافت قدیم که در تصویر می بینید، مورد استفاده مردم قرارداشت ،تا اینکه در اوایل دوره پهلوی تخریب شد و توسط مهندسین آلمانی از جنس بتن ساخته گردید. بعد از این، پلهای دیگر رشت، ازجمله پل زرجوب در سال ۱۳۱۴ و پل بوسار(گلسار) درسال ۱۳۴۱ خورشیدی یکی پس از دیگری ساخته شدند. گفتنی است که؛ پل عراق از پلهای بسیار معروف گیلان است و قدیمی ها با آن خاطره دارند. در دوره پهلوی برخی از مشاهیرایران بر روی آن ایستاده وعکس یادگاری گرفته اند که از جمله آنها به شاعره پروین اعتصامی و پدر شعر نو فارسی نیما یوشیج میتوان اشاره کرد. برخی از جهانگردان دوره قاجار، از جمله مادام کارلا سرنا ایتالیایی نیز در سفرنامه خود به آن اشاره کرده اند.