بانواننامدار

#بانوان‌_نامدار
آتوسا مادر خشایارشاه که نخستین شاعر و ادیب ایران بود و از مشوقین آموزش و پرورش در عهد خود به شمار می رفت.
آتوسا یا آتش‌سا (550تا 475 پیش از میلاد) از شه‌بانوهای ایران، دختر کوروش کبیر و همسر داریوش یکم و مادر خشایارشاه بود.
وی از برجسته ترین زنان در تاریخ ایران قدیم بوده و دومین شخص می باشد؛ گفته شده است که آتوسا به خوبی از اوضاع فرهنگی زمان خود آگاه بود و از حضور یونانیان و دیگر ملیت ها در دربار بسیار بهره می برد. اگر داریوش به منطقه ای لشکر می کشید شورای سلطنت برای اداره امور کشور تشکیل می شد و رئیس و مافوق همه در رأس شورای سلطنت شهربانو آتوسا بود.
او لقب بانو که یک عنوان مذهبی بود، را گرفت – اولین شخص آناهیتا بوده- زیرا این چنین لقبی کمتر به ملکه ها داده می شد. آشیل نمایشنامه نویس قرن پنجم پیش از میلاد در نمایشنامه ای با نام ایرانیان از آتوسا به عنوان بانوی بانوان یاد می کند. آتوسا خواندن و نوشتن را به خوبی می دانست و نقش مهمی در آموزش درباریان داشت.
- از آنجا که آتوسا باهوش، بافرهنگ، باقدرت و تفکر سیاسی بود در موقع لزوم کمک خوبی برای داریوش شاه به حساب می آمد.
آتوسا ملکه بیش از 28 کشور آسیایی در زمان امپراتوری داریوش بزرگ بود و از وی به نام شهبانوی داریوش بزرگ یاد کرده اند. این زن نیک سیرت، پاک دامن و باخرد یکی از مهم ترین نقش ها را در تاریخ باشکوه ایران ئ در دربار داریوش بزرگ اجرا می کرد. این گلبانوی ایران که شاعر و ادیب بود؛ به نوجوانان درس ادبیات پارسی می داد. وی بزرگترین نقش مهم را در امور مملکتی اجرا می کرد و در عین حال بهترین یاور روحی و روانی برای داریوش همسر تاجدارش بود. او در نبرد با شورشی ها و نیز یونانی ها داریوش را همراهی می کرد و به شاه قدرت می داد.
هردوت می گوید: آتوسا از قدرت فوق العاده ای برخوردار بود و در دوره جنگ با یونان که به توصیه او انجام شده بود، داریوش یکم همواره از نصیحت های او بهره می جست. او حتی علاقمند بود که در میدان کارزار نیز شوهرش را همراهی کند.
آتوسا از داریوش شاه دارای 4 فرزند شد، که بزرگترین آن ها خشایارشاه بود.
در زمان پادشاهی خشایارشاه آتوسا به عنوان مادرشاه در امور دولت نظارت می کرد. از زمان مرگ او هیچ اطلاعی در دست نیست. گفته می شود آرامگاه او در کنار آرامگاه داریوش بزرگ در نقش رستم قرار دارد. پس از مرگ او خشایارشاه به دلیل ناتوانی هایی که از خود نشان داد نه تنها پیش زمینه قتل خود که مقدمات انحطاط سلسله بزرگ هخامنشی را نیز فراهم کرد.