فادک

فول اتوریتی دیجیتال اننجین کنترل یا به اختصار " فادک " ، سیستم کنترل رفتاری موتور جت بوده و دقیقا" مشابه ایی سی یو در خودرو ها است همچنین این قطعه ایی ایی سی نیز نامیده می شود . فادک مسئول جمع آوری اطلاعات از وضعیت قسمت های مختلف موتور حین کارکرد بر اساس شرح وظایف قسمت مربوطه و گزارش دهی به خلبان و مهندس پرواز بصورت لحظه ای است به همین دلیل در قسمت های مختلف موتور حس گر هایی عمدتا" از نوع حرارتی و فشار تعبیه شده که به ابزار آلات دقیق موجود در کاکپیت پرنده متصل است ، تعدا بسیار زیادی از نشانگر های موجود در کاکپیت هواپیما خصوصا" هواپیما های بزرگتری که نیاز به مهندس پرواز دارند مربوط به این سامانه است
پردازنده مرکزی فادک
ایی ال اس
شفت به عنوان بستر گردان موتور محسوب شده و همه قطعات دوران کننده روی آن سوار می شوند ضمن آن عنوان شد به دلایلی که در همان قسمت ذکر کردیم اجزا متحرک نمی توانند بصورت مستقیم بر روی شفت نصب شده و بر آن سوار شوند ، بدین منظور مهندسان در طراحی و تولید موتور هایی با ابعاد بزرگ به منظور رفع این مشکل از لوله اسپول بهره جستند ، همچنین یادآور می شوم که برای قراری گیری اسپول بر روی شفت از تعدادی بیرینگ (یاتاقان) در زیر اسپول استفاده می شود حال در ادامه توضیحات قبلی باید عنوان داشت که این یاتاقان ها خصوصا" اگر از نوع یاتاقان های توپی (بال بیرینگ) باشند نیاز به روغنکاری مداوم دارند که به موجب آن از خوردگی قسمت داخلی اسپول و قسمت رویی شفت و نیز در دراز مدت کاهش کیفیت عملکرد موتور جلوگیری می کند به همین دلیل مهندسان دستگاهی را برای موتورهای جت طراحی و ساخته اند که به اختصار "ایی ال اس" یا انجین لیوبریکیشن سیستم به معنی سامانه روغنکاری موتور نامیده می شود .

ایی ال اس در واقع به ترتیب و در اختصار مجموعه ای است شامل اعضای اصلی مخزن روغن تازه (خنک) ، پمپ دمنده ، لوله های انتقال دهنده ، پمپ فشار (انترنس پامپ) ، لوله های خارج کننده ، پمپ خروجی روغن داغ و استفاده شده (سامپ) ، ف-*ل*-ت-*ر تصویه و سیستم خنک کنندگی روغن .
در ابتدا روغن از مخزن اولیه توسط پمپ دمنده که عمدتا" الکتریکی است پس از شروع به کار موتور به درون لوله های انتقال دهنده پمپاژ می شود ، سپس در طول مسیر از طریق پمپ فشار و به وسیله فشار هوای دمیده شده به اسپول به درون اسپول و بر روی شفت منتقل شده و فضای پیرامون یاتاقان های موجود را فرا می گیرد سپس بر اثر فشار جلو برندگ روغن تازه پمپ شده در حالی که روغن قبلی گرم هم شده است به پمپ خروج (سامپ) رسیده و سپس بر اثر فشار هوا و روغن از طریق این پمپ به درون لوله های خارج کننده پمپاژ می شود در نهایت روغن داغ شده به ف-*ل*-ت-*ر تصویه رسیده و در پی توقف در آن جا و به وسیله سیستم خنک کننده از دمای آن کاسته شه و مجددا" در سیکل کاری بالا وارد می شود .

لازم به ذکر است که سامانه ایی ال اس یا سیستم روغن کاری مختص به خود موتور نبوده و روانکاری چرخدنده های موجود در آکسسوری درایو را نیز عهده دار می باشند ، همچنین ضروری است خدمت شما خواننده گرامی عنوان کنم که نشت روغن سیستم روانکاری به داخل اجزا بالایی موتور موجب بر هم خوردن سیکل کاری موتور شده و تولید دود سفید رنگ را در پی دارد ،