گذر عطارد چیست و چرا نادر است

گذر #عطارد چیست و چرا نادر است؟
عطارد نزدیک‌ترین سیاره به خورشید است و هر 89 روز یک بار به دور #خورشید می‌گردد. ناظر زمینی که به نسبت عطارد در فاصله دورتری از خورشید قرار دارد می‌تواند عبور عطارد از مقابل خورشید را ببیند.
این پدیده را گذر عطارد می‌نامند و دوشنبه بیستم #اردیبهشت ماه از #ایران هم قابل مشاهده است. رصد پدیده گذر سیاره #زهره هم گاهی از روی زمین ممکن است. سیاره‌های دیگر، #مریخ و #مشتری از ما دورترند و ما نمی‌توانیم ببینیم که آن‌ها از مقابل خورشید رد می‌شوند.اما شاید بگویید خب گذر عطارد از مقابل خورشید که باید سالی دو سه بار دیده بشود و پدیده خاصی نیست...
درست است که عطارد از بین خورشید و زمین عبور می کند اما موضوع این است که موقع عبور عطارد از مقابل خورشید، لزوما #زمین و خورشید و عطارد در یک راستا نیستند.
یعنی چه؟
تصور کنید دو ساختمان آبی و زرد در دو طرف خیابانی است. شما در طبقه همکف ساختمان آبی ایستاده‌اید و روبه‌روی خود، یعنی طبقه همکف ساختمان زرد را تماشا می‌کنید. پرنده‌ای از جلوی طبقه سوم ساختمان زرد رد می شود. درست است که پرنده از میان شما و ساختمان رد شده، ولی شما وقتی روبه‌رو را ببینید پرنده را مشاهده نمی‌کنید.
حال اگر شما به طبقه سوم ساختمان آبی، بروید پرنده را می‌بینید که از جلوی پنجره ساختمان روبه‌رویی رد می‌شود. پس همیشه دیدن پرنده‌ای که بین دو ساختمان است ممکن نیست و به موقعیت شما هم وابسته است.
رصد گذر عطارد هم پدیده مشابهی است.
برای زمین (ساختمان آبی در مثال) و خورشید (ساختمان زرد) و عطارد (پرنده) هم فقط گاهی پیش می‌آید که موقعیت شما طوری باشد که عبور عطارد از مقابل خورشید را ببینید.
اینکه فاصله عطارد از خورشید کمتر از زمین است، مشاهده گذر برای ناظر زمینی را ممکن می‌کند. اما شرط لازم دیگر، این است که راستای زمین و عطارد و خورشید هم به گونه مناسبی باشد و این، در زمان‌های خاصی ممکن می‌شود، 13 یا 14 بار در هر قرن!
*دوشنبه بیستم اردیبهشت یکی از آن روزهاست.