تفسیر موضوعی قرآن کریم

تفسیر موضوعی قرآن کریم

خداشناسی و توحید/ راه‌های خداشناسی/ برهان‌ها/ برهان نظم

نشانه‌های او در آفرینش شب و روز

مقدمه:

گرچه روز و شب از پدیده‌هایی است که به وسیله نور آفتاب و حرکت زمین پیدا می‌شود و جزء برکات آنها محسوب می‌گردد، ولی از آنجا که قرآن در آیات توحیدی‌اش توجّه خاصّی به این دو کرده و در آیات فراوانی روی این دو مسأله تکیه نموده است، لازم است جداگانه مورد توجّه قرار گیرد، تا نشانه‌های آن ذات بی‌نشان را در آن ببینیم و به آفریننده و پروردگار جهان هستی آشناتر شویم و به او عشق ورزیم و سر بر آستانش نهیم.
با این اشاره به دوازده آیه زیر گوش جان فرا می‌دهیم:

1-(وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ اللَّیْلَ وَ النَّهارَ وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ )(1)

2-(یُقَلِّبُ اللهُ اللَّیْلَ وَ النَّهارَ اِنَّ فی ذلِکَ لَعِبْرَةً لاِؤُلِی اْلأَبْصارِ)(2)

3-(هُوَ الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ اللَّیْلَ لِتَسکُنُوا فِیْهِ وَ النَّهارَ مُبْصِرآ اِنَّ فی ذلِکَ لاَیاتٍ لِقَوْمٍ یَسْمَعُونَ)(3)

4-(وَ مِنْ آیاتِهِ اللَّیْلُ وَ النَّهارُ وَ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ)(4)

5-(وَ جَعَلْنَا الْلَّیْلَ وَ الْنَّهارَ آیَتَیْنِ فَمَحوْنا آیَةَ اللَّیْلِ وَجَعَلْنا آیَةَ النَّهارِ مُبْصِرَةً لِتَبْتَغُوا فَضْلا مِنْ رَبِّکُمْ وَ لِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنِینَ وَ الْحِسابِ)(5)

6-(وَجَعَلْنَا الْلَّیْلَ لِباسآ - وَجَعَلْناَ النَّهارَ مَعاشاً)(6)

7-(وَ هُوَ الَّذِی جَعَلَ الَّیْلَ وَ النَّهارَ خِلْفَةً لِمَنْ أَرادَ أَنْ یَذَّکَّرَ أَوْ أَرادَ شُکُوراً)(7)

8-(وَ سَخَّرَ لَکُمُ الَّیْلَ وَ النَّهارَ وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ)(8)

9-(إِنَّ فی اخْتِلافِ الَّیْلِ وَ النَّهارِ وَ ما خَلَقَ اللهُ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَّقُونَ)(9)

10-(قُلْ أَ رَأَیْتُمْ إِنْ جَعَلَ اللهُ عَلَیْکُمُ الَّیْلَ سَرْمَداً إِلی یَوْمِ الْقِیامَةِ مَنْ إِلهٌ غَیْرُ اللهِ یَأْتِیکُمْ بِضِیاءٍ أَ فَلاتَسْمَعُونَ قُلْ أَ رَأَیْتُمْ إِنْ جَعَلَ اللهُ عَلَیْکُمُ النَّهارَ سَرْمَداً إِلی یَوْمِ الْقِیامَةِ مَنْ إِلهٌ غَیْرُ اللهِ یَأْتِیکُمْ بِلَیْلٍ تَسْکُنُونَ فِیهِ أَ فَلاتُبْصِرُونَ وَ مِنْ رَحْمَتِهِ جَعَلَ لَکُمُ الَّیْلَ وَ النَّهارَ لِتَسْکُنُوا فِیهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ)(10)

11-(وَ اللَّیْلِ اِذا یَغْشی - وَالنَّهارِ اِذا تَجَلَّی)(11)

12-(ذلِکَ بِأَنَّ اللهَ یُوْلِجُ اللَّیْلَ فی النَّهارِ وَ یُوْلِجُ النَّهارَ فی اللَّیْلِ وَ أَنَّ اللهَ سَمِیْعٌ بَصَیْرٌ)(12)


ترجمه:


1- «او کسی است که شب و روز و خورشید و ماه را آفرید، در حالی که هر یک در مداری شناورند»
2- «خداوند شب و روز را دگرگون (و جابه جا) می‌کند، به یقین در این عبرتی است برای صاحبان بصیرت»
3- «او کسی است که شب را برای شما آفرید، تا در آن آرامش بیابید و روز را روشنی بخش (تا به تلاش برای زندگی بپردازید). در این (نظام نور و ظلمت) نشانه‌هایی است برای کسانی که گوش شنوا دارند!»
4- «و از نشانه‌های او، شب و روز و خورشید و ماه است»
5- «ما شب و روز را دو نشانه (عظمت و رحمت خود) قرار دادیم، سپس نشانه شب را محو کرده و نشانه روز را روشنی بخش ساختیم تا (در پرتو آن،) فضل پروردگارتان را بطلبید (و به تلاش برای زندگی برخیزید) و عدد سالها و حساب را بدانید»
6- «و شب را پوششی (برای شما) و روز را وسیله‌ای برای زندگی و معاش»
7- «و او همان کسی است که شب و روز را جانشین یکدیگر قرار داد برای کسی که بخواهد متذکّر شود یا شکرگزاری کند (و آنچه را در روز کوتاهی کرده در شب انجام دهد و به عکس)»
8- «او شب و روز و خورشید و ماه را مسخّر شما ساخت»
9- «به یقین در آمد و شد شب و روز، و آنچه خداوند در آسمانها و زمین آفریده، آیات (و نشانه‌هایی) است برای گروهی که پرهیزگارند (و حقایق را می‌پذیرند).»
10- «بگو: «به من خبر دهید اگر خداوند شب را تا روز قیامت بر شما جاودان سازد، آیا معبودی جز خداوند یگانه می‌تواند روشنایی برای شما بیاورد؟! آیا نمی‌شنوید؟!» بگو: «به من خبر دهید اگر خداوند روز را تا قیامت بر شما جاودان کند، آیا معبودی غیر از خدا می تواند شبی برای شما بیاورد تا در آن آرامش یابید؟ آیا نمی‌بینید؟!» و از رحمت اوست که برای شما شب و روز قرار داد تا هم در آن آرامش داشته باشید و هم از فضل خدا بهره گیرید، شاید شکر (نعمت های او را) به جا آورید.»
11- «سوگند به شب در آن هنگام که (جهان را) بپوشاند و سوگند به روز هنگامی که جلوه گر شود»
12- «این (وعده نصرت الهی) بخاطر آن است (که او بر هر چیز قادر است، خداوندی) که شب را در روز، و روز را در شب داخل می کند و خداوند شنوا و بیناست.»


تفسیر و جمع‌بن