رسول گرامی اسلام حضرت محمد صلی الله علیه و آلهکسی که

رسول گرامی اسلام حضرت محمد (صلی الله علیه و آله):«کسی که ایمان به خدا (جَلّ جَلالُه عَظُمَ شَأنُه) و روز قیامت دارد باید به وعده خودش وفا کند» 📚 اصول کافی ص۳۶۴، حدیث۲

نذر آن است که انسان متعهد شود برای خدا کاری از کارهای خیر را انجام دهد، یا کاری را که ترکش نیکو است، ترک نماید.[1]نذر بر دو نوع است:

1. نذر مشروط؛ نذر مشروط یا «نذر شکر» است مانند این‌که انسان می‌گوید: «اگر مریض من شفا یافت بر عهده من است برای خدا فلان کار را انجام دهم».
یا «نذر زجر» است مانند این‌که می‌گوید: «اگر مرتکب فلان کار بد شدم بر عهده من باشد برای خدا فلان کار خیر را انجام دهم».
2. نذر مطلق؛ آن است که انسان بدون هیچ قید و شرطی بگوید نذر می‌کنم برای خدا، - یا برای خدا است - بر عهده من باشد فلان کار خیر را انجام دهم یا فلان کار شر را ترک کنم.[2]

ارکان نذر سه چیز است؛ 1. ناذر (نذر کننده)، 2. صیغه نذر، 3. متعلق نذر (ملتزم به).[3] یعنی برای این‌که نذری منعقد شود باید نذر کننده‌ای باشد که شرایط نذر کردن را داشته باشد، همچنین صیغه نذر جاری شود، و نذر به انجام یا ترک کاری تعلق بگیرد که شرایط آن بیان خواهد شد.

شرایط نذر کننده :1. بلوغ 2. عقل 3. اختیار 4. قصد 5. انتفاء حجر در متعلق نذر.[4] برخی از فقها، اسلام و حریت (برده و کنیز نباشد) را نیز از شرایط نذر کننده قرار داده‌اند.[5]
بنابراین، نذر بچه اگر چه ممیز باشد و به ده سال رسیده باشد، همچنین نذر دیوانه حتی اگر دیوانه ادواری باشد در زمان دیوانگیش و نذر انسان مست و یا عصبانی به گونه‌ای که قصد از او زایل شود، همچنین نذر سفیه و محجور در امور مالی منعقد نمی‌شود و صحیح نیست. البته نذر محجور در آن مالی که حق طلبکارها به آن تعلق گرفته منعقد نمی‌شود، ولی در اموال دیگر، صحیح است.[6]
همچنین نذر عبد و کافر منعقد نمی‌شود، مگر این‌که در عبد، قبل از واقع شدن نذر، مولا اجازه بدهد یا عبد، قبل از انحلال عقد نذر توسط مولا، آزاد شود و همچنین اگر کافر، مسلمان شود مستحب است به نذرش وفا کند.[7]

صیغۀ نذر این چنین است: «للّه علیّ هکذا»، و منظور از هکذا آن است که: «آنچه را می‌خواهد که نذر کند بعد از «للّه علیّ» بگوید.[8] مثلاً بگوید: «ان شفی اللّه مریضی فللّه علی صوم یوم»؛ یعنی اگر خداوند مریض مرا شفا بدهد یک روز، روزه بر گردن و عهده من باشد.[9]
گفتنی است؛ لازم نیست صیغه نذر به عربی خوانده شود، بلکه به فارسی هم کفایت می‌کند، پس اگر گفته شود: «چنانچه مریض من خوب شود، برای خدا بر من است که ده تومان به فقیر بدهم یا یک روز روزه بگیرم»، نذر، صحیح است. البته باید «برای خدا»[ یا هر لفظی که در زبان‌های غیر فارسی معنای «الله» را برساند]به زبان گفته شود و قصد آن در دل کافی نیست.[10]
متعلق نذر یا «ملتزم به» و شرایط آن
مراد از «متعلق نذر» یا «منذور به» یا «ملتزم به»، آن چیزی است که نذر کننده متعهد می‌شود آن‌را برای خدا انجام دهد یا ترک نماید و شرایط آن :
1. متعلق نذر یا باید از چیزهای باشد که نیاز به قصد قربت داشته باشد؛ یعنی واجب یا مستحب باشد. و یا امر مباحی[11] باشد که دارای رجحان و برتری در دین یا دنیا باشد. بنابر این، امر حرام یا حتی مکروه نمی‌تواند متعلق نذر قرار گیرد.[12]
2. مقصود و مورد اراده باشد.
3. تحت قدرت نذر کننده باشد؛ یعنی متعلق نذر به گونه‌ای باشد که بر حسب عادت و معمول، نذر کننده بتواند هنگام رسیدن وقتش آن‌را انجام دهد، هر چند اگر زمان انعقاد نذر قدرت بر انجامش نداشته باشد.[12]
 
پی نوشت :

[1]. رسالة توضیح المسائل آیت الله مکارم ص 445
[2]. همان.
[3] . إرشاد الأذهان إلی أحکام الإیمان ج 2، ص 90،
[4]. تحریر الوسیلة، ج 2، ص 117
[5]. الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة ج 3، ص 35
[6]. تحریر الوسیلة، همان
[7]. الروضة البهیة، ج 3، ص 35 – 36.
[8]. مقامع الفضل، ج 1، ص 346
[9]. یک دوره فقه کامل فارسی، ص 172
[10]. رساله توضیح المسائل‌ آیت الله لنکرانی، ص 483
[11]. الروضة البهیة، ج ‌3، ص 41 - 43‌.
[12]. إرشاد الأذهان إلی أحکام الإیمان، ج 2، ص 90.

مطالعه بیشتر در :

https://www.ziaossalehin.ir/fa/tags/نذر