🌳مختصری در باره شأن و منزلت حضرت معصومه(ع) ادامه...

آنچه پیش رو دارید، بررسی روایاتی دربارة شأن و منزلت حضرت معصومه(ع) است که در چند بخش مطرح می کنیم:

الف. پیش بینی محل دفن
روایاتی از ائمه معصومین(ع) وارد شده که سالها قبل، دفن آن حضرت را در قم پیش بینی کرده است. این روایات هم از امام علی(ع) نقل شده است و هم از حضرت صادق(ع) و هم از امام رضا(ع).

2- امام صادق(ع):
«قَالَ الصَّادِقُ(ع): إِنَّ لِلَّهِ حَرَماً وَ هُوَ مَکةُ وَ لِرَسُولِهِ حَرَماً وَ هوَ الْمدِینَةُ وَ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ حَرَماً وَ هُوَ الْکوفَةُ وَ لَنَا حَرَماً وَ هُوَ قُمُّ وَ سَتُدْفَنُ فِیهِ امْرَأَةٌ منْ وُلْدِی تسَمَّی فاطِمَةَ مَنْ زَارَهَا وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ. قَالَ الرَّاوِی وَ کانَ هَذَا الْکلَامُ مِنْهُ قَبْلَ أَنْ یولَدَ الْکاظِمُ(ع)؛[4] حضرت صادق(ع) فرمود: برای خداوند حرمی است که مکه باشد و برای رسول خدا(ص) حرمی است که آن مدینه باشد و برای امیرمؤمنان( حرمی است که آن کوفه باشد و برای ما اهل بیت حرمی است که قم باشد. به زودی فرزندم به نام فاطمه در آن دفن می شود. کسی او را زیارت کند، بهشت بر او واجب می شود. راوی گفت: این سخن را حضرت صادق(ع) وقتی فرمود که هنوز فرزند (امام) کاظم(ع) به دنیا نیامده بود.»

همین مضمون در «بحار الانوار» نیز نقل شده است، منتهی ذیل روایت که «قال الراوی» باشد، نیامده است.[5] هرچند در جلد 57، ص 216 ذیل روایت آمده است.[6] و در جلد 99، ص 267 نیز آمده، منتهی ذیلش دارد: «قال(ع): ذَلِک وَ لَمْ تحْمِلْ بمُوسَی أُمُّهُ؛ این خبر را حضرت صادق(ع) فرمود، در حالی که مادر موسی بن جعفر ( به او باردار نبود.»؛ یعنی قبل از ولادتش خبر داد.

در روایت دیگری از حضرت صادق(ع)، هرچند به صورت صریح دفن آن حضرت را بیان نکرده؛ ولی قرائنی وجود دارد که نشان از وجود بابرکت حضرت معصومه(ع) دارد:

«ثمَّ یظهَرُ الْعِلْمُ بِبَلْدَةٍ یقَالُ لَهَا قمُّ وَ تصِیرُ مَعْدِناً لِلْعِلْمِ وَ الْفَضْلِ حَتَّی لَا یبْقَی فِی الْأَرْضِ مُسْتَضْعَفٌ فِی الدِّینِ حَتَّی الْمُخَدَّرَاتُ فی الْحجَالِ وَ ذَلِک عِنْدَ قُرْبِ ظُهُورِ قَائِمِنَا... فیفِیضُ الْعلْمُ منْهُ إِلَی سَائِرِ الْبِلَادِ فی الْمشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ فَیتِمُّ حُجَّةُ اللَّه علَی الْخَلْقِ حَتَّی لَا یبْقَی أَحَدٌ عَلَی الْأَرْضِ لَمْ یبْلُغْ إِلَیهِ الدِّینُ وَ الْعِلْمُ؛[7] سپس علم در شهری که قم نامیده می شود، آشکار می گردد و این شهر مرکز علم و فضل می شود. تا جایی که در روی زمین حتی در میان مخدرات حجله نشین، مستضعف در دین پیدا نمی شود و این هنگامی است که ظهور قائم ما نزدیک باشد... پس علم از آن شهر به شهرهای دیگر در شرق و غرب عالم می رسد و حجت خدا بر خلق تمام می شود. تا جایی که در روی زمین کسی نمی ماند که دین و علم به او نرسیده باشد. »

جملة «وَ لَنَا حَرَماً وَ هُوَ قُمُّ» می تواند به این روایت ربط پیدا کند که وجود با برکت حضرت معصومه(ع) به عنوان مرکز قم باعث زنده شدن یاد و نام تمامی امامان شده است و علوم آل محمد(ص) به برکت این بانو در قم نشر و توسعه یافته و بالنده شده است. به گونه ای که از قم به تمام جهان علوم آل محمد(ص) انتشار می یابد. چیزی که امروزه کاملاً مشاهده می کنیم که طلاب علوم دینی از تمامی کشورهای جهان عاشقانه به قم سرازیر شده اند و علوم اهل بیت ) را فراگرفته، به کشورهای خود انتقال می دهند و باعث توسعه و ازدیاد شیعیان می شوند. نمونة بارز آن «شیخ زکزاکی» در نیجریه است که لااقل پانزده میلیون نفر را شیعه کرده است.

در روایت دیگری، حضرت صادق(ع) می فرماید: «اَلَا اِنَّ حَرَمِی وَ حَرَمَ وُلدِی مِن بَعدِی قُم؛[8] آگاه باشید که حرم من و حرم فرزندانم بعد از من، قم می باشد.» روشن است اگر مراد از حرم، محل دفن باشد که هیچ یک از فرزندان معصوم حضرت صادق(ع) و همین طور خود آن حضرت در قم دفن نشده اند، پس مراد از حرم باید زنده شدن نام و نشر علوم آن حضرات باشد. این معنی به برکت حضرت معصومه(ع) در قم تحقق یافته است.

نکته:
وقتی در زیارتنامه حضرت معصومه(ع) به پیامبران سلام داده می شود، همه به صورت غایب است: «اَلسَّلَامُ عَلَی آدَمَ صفوَةِ اللَّه...»؛ ولی وقتی به رسول خدا(ص) و ائمه(ع) می رسد، همه به صورت خطاب ذکر می شود: «اَلسَّلامُ عَلَیکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ... اَلسَّلامُ عَلَیکَ یَا اَمِیرَالمُؤمِنِینَ عَلی بن اَبِی طَالبٍ... اَلسَّلَامُ عَلَیکَ یَا حَسَنَ بن علِیّ»؛ یعنی با اینکه محل دفن رسول خدا(ص) و ائمه(ع) قم نیست؛ ولی حرمشان قم است.