نکتهها و پیامهای سوره عبس آیه

نکته‏ها و پیامهای سوره عبس آیه 24-32:

1- مراد از «شَقَقْنَا الْأَرْضَ»، شکافتن زمین به وسیله جوانه گیاهان است که برای سربرآوردن از خاک، آن را می‏شکافند و به رشد خود ادامه می‏دهند.
و به راستی این یکی از عجائب است که جوانه‏ای با آن همه‏ نرمی و لطافت خاکهای سخت را می‏شکافد، و گاه در کوهستانها از لابلای سنگها عبور کرده، سر بیرون می‏آورد، چه قدرت عظیمی خالق بزرگ در این جوانه لطیف آفریده است که می‏تواند این چنین قدرت‏نمایی کند؟

2- امام باقر علیه السلام در ذیل آیه‏ «فَلْیَنْظُرِ الْإِنْسانُ إِلی‏ طَعامِهِ» فرمودند: انسان بنگرد که علم خود را از چه کسی می‏گیرد.
بنابراین طعام را شامل طعام معنوی دانستند.

3- انسان، مأمور به تفکر در غذا، به عنوان یکی از نعمت‏های خداست، خوردن‏ بی‏فکر کار حیوان است.
انسان باید به غذای خود بنگرد که آیا از حلال است یا حرام، دیگران دارند یا ندارند، نیروی بدست آمده از آن در کجا صرف می‏شود و این غذا چگونه بدست آمده است؟

4- اگر ملاکهای معنوی نباشد، انسان و حیوان در کامیابی از غذا و طبیعت، در یک ردیفند.

5- دقّت در پیدایش نعمت‏ها، وسیله‏ای برای کفر زدائی است.

6- هستی، مدرسه خداشناسی است، چه سیر تکاملی درون انسان و چه بیرون انسان.

7- ریزش باران و رویش انواع گیاهان و درختان، هدفمند است و فراهم شدن غذا برای انسان و حیوانات، یکی از حکمت‏های آن است.

8- انگور، زیتون و خرما، از میوه‏های مورد سفارش قرآن است.

9- آیات مورد بحث به منزله دلیلی است برای مساله معاد که از طریق بیان قدرت خداوند بر همه چیز، و همچنین احیای زمینهای مرده به وسیله نزول باران که خود نوعی معاد در عالم گیاهان است، امکان رستاخیز را اثبات می‏کند.
در ضمن چون این آیات از انواع غذاهایی که خدا در اختیار انسان و چهار پایان قرار داده سخن می‏گوید حس شکرگزاری انسان را برمی‏انگیزد و او را به شناخت منعم و معرفت اللَّه دعوت می‏کند.

10- در اینکه منظور از" انسان" در اینجا چه کسی است؟ ناگفته پیدا است که همه انسانها را شامل می‏شود، اعم از مؤمن و کافر، همه باید به این مواد غذایی و شگفتیها و اسرار نهفته در آنها بنگرند، تا افراد بی‏ایمان راه حق را پیدا کنند و افراد مؤمن بر ایمانشان افزوده شود.

11- بسیاری از مفسران اهل سنت و شیعه در ذیل آیه 31 نقل کرده‏اند که روزی عمر بر منبر بود و این آیات را تلاوت کرد، سپس گفت: همه اینها را ما می‏شناسیم اما" اب" چیست؟ نمی‏دانم، سپس عصائی را که در دست داشت رها کرد و گفت: به خدا سوگند که این یک نوع تکلف است، چه اشکالی دارد معنی" اب" را ندانی! شما از چیزی از کتاب اللَّه پیروی کنید که برای شما تبیین شده، و به آن عمل نمائید و آنچه را نمی‏دانید و نمی‏فهمید موکول به پروردگار کنید!
مرحوم" مفید" در" ارشاد" آورده است : هنگامی که این ماجرا به گوش امیر مؤمنان علی ع رسید، فرمود:
سبحان اللَّه ا ما علم ان الأب هو الکلاء و المرعی و ان قوله تعالی:" وَ فاکِهَةً وَ أَبًّا" اعتداد من اللَّه بانعامه علی خلقه، فیما غذاهم به، و خلقه لهم و لانعامهم، مما تحیی به انفسهم و تقوم به اجسادهم‏
:" عجیب است، آیا او نمی‏دانست که" اب" به معنی گیاهان خودرو و چراگاه است، و اینکه جمله" و فاکهة و ابا" عنایتی است از سوی خداوند نسبت به بندگانش در آنچه از مواد غذایی به آنها داده، و برای آنان و چهارپایانشان آفریده، از چیزهایی که مایه حیات و قوام جسم آنها است"؟!