گریستن آسمان و زمین در عزایامامحسین علیه السلام از د

✔ گریستن آسمان و زمین در #عزای_امام_حسین علیه السلام از دیدگاه #قرآن


در قرآن آیۀ ذیل وارد شده که دلیل اصلی ما می باشد:

💠 فَما بَکَتْ عَلَیْهِمُ السَّماءُ وَ الأَْرْضُ وَ ما کانُوا مُنْظَرِینَ[۱]💠

بر مرگ آن ظالمان، چشم زمین و آسمان نگریست و بر هلاکشان مهلت ندادند.


در آیه فوق دو نکته دقیق موجود است:


1⃣ نفی خبر از یک موضوع در صورتی صحیح و منطقی می باشد که آن موضوع، شأنیّّت نفی را داشته باشد. به عنوان نمونه هیچ کس تفکر را به دیوار نسبت نمی دهد و از آن هم نفی نمی کند که مثلاً بگوید: «دیوار تفکر نکرد»، زیرا اساساً دیوار دارای قوۀ عاقله نیست. در منطق از این قضیه به عنوان ملکه و عدم ملکه یاد می شود. یعنی در مثال مذکور ملکۀ فکرکردن در دیوار نیست تا نفی آن درست باشد. با توجه به این مقدمه، معلوم می شود که قرآن شأنیّت و ملکۀ گریستن را به زمین و آسمان داده است و بعد آن را برای اقوام ظالم نفی نموده است. اگر آسمان ها و زمین، شأنیّت نفی را نمی داشتند، چنین نفیی که قرآن کرده تحصیل حاصل می بود که کلام غیرحکیمانه است. پس آسمان و زمین دارای ملکه و قوۀ گریستن هستند امّا به مقتضای ارادۀ الهی و در جای خویش.



2⃣ از سویی به مفهوم مخالف، این آیه دال بر گریستن آسمان و زمین بر عده ای است. این آیه می گوید کسانی که مجرم بودند، زمین و آسمان بر آنها نگریست. مفهوم مخالفش این است: کسانی که مجرم نیستند آسمان و زمین بر آنها می گرید. و از طرفی می دانیم تنها کسانی هیچ جرمی ندارند که معصوم اند. پس آسمان و زمین تنها بر معصومین می گرید. و البته ـ طبق پاره ای از روایت ـ به تبع معصومین بر مصیبت افراد متقیان از علما نیز می گرید.



اهل البیت علیهم السلام به این آیه برای عزای امام حسین علیه السلام استناد می فرمودند:



خرج أمیرالمؤمنین علیه السّلام فجلس فی المسجد واجتمع أصحابه حوله وجاء الحسین حتّی قام بین یدیه فوضع یده علی رأسه فقال: یا بنی! إنّ الله عبر أقواماً بالقرآن فقال: «فما بکت علیهم السماء والأرض و ماکانوا منظرین» وایم الله لیقتلنک بعدی ثم تبکیک السّماء والأرض[۲]



امیرالمؤمنین علیه السّلام بیرون آمده و در مسجد نزول اجلال فرمود. اصحاب و یاران دور آن حضرت حلقه زدند. در این هنگام حضرت امام حسین (علیه السّلام) تشریف آوردند تا مقابل امیرالمؤمنین (علیه السّلام) ایستادند. حضرت دست مبارک بر سر ایشان نهاده و فرمودند: پسرم! خداوند متعال اقوام و طوائفی را به وسیلۀ قرآن تقبیح نموده و مورد سرزنش و ملامت قرار داده و فرموده است: «بر مرگ گذشتگان هیچ چشم آسمان و زمین نگریست و بر هلاکشان مهلت ندادند.» به خدا قسم، حتماً پس از من تو را خواهند کشت و سپس آسمان و زمین بر توگریه خواهند نمود.



❓ اما سوال این جاست که آیا گریه زمین و آسمان بر امام حسین علیه السلام تمام شد؟ یعنی مخصوص روز عاشورا بود؟ روایت ذیل پاسخ می گوید:



عن منتخب عن ابن عباس فی تفسیر قوله تعالی: «فما بکت علیهم السّماء والأرض» أنّه إذا قبض الله نبیّاً بکت علیه السّماء أربعین سنه و إذا مات إمام من الأئمّه الأوصیاء بکت علیه السّماء و الأرض أربعین شهراً و إذا مات العالم العامل بعلمه بکت أربعین یوماً علیه… و أما الحسین فتبکی علیه السّماء و الأرض طول الدّهر و تصدیق ذلک أن یوم قتله قطرت السّماء دماً[۳]



ابن عباس در تفسیر آیۀ «و بر ایشان آسمان ها و زمین نگریست.» گفت: همانا هنگامی که خداوند متعال قبض روح پیامبری را کند، آسمان تا چهل سال بر او می گرید و هنگامی که امامی از امت از دنیا مفارقت کند، آسمان بر او تا چهل ماه می گرید و هنگامی که عالمی که به علم خود عمل می نموده بمیرد، آسمان بر او تا چهل روز می گرید… و اما حسین علیه السّلام پس گریست بر او آسمان ها و زمین به طول روزگار و تصدیق آن این است که روزی که به شهادت رسید، از آسمان باران خون بارید.


او که بود و چه مصیبتی بر او وارد شد که آسمان و زمین به طول روزگاران بر او خواهند گریست؟!


📚 ـــ منابع
۱٫ الدخان: ۲۹٫
۲٫ کامل الزیارات:۸۹؛ بحارالأنوار:۴۵/۲۰۹٫
۳٫ أسرارالشّهادات: ۳/۸۳؛ المنتخب: ۱/۱۴۳٫