غده ی هیپوفیز به عنوان اصلی ترین غده ی بدن شناخته شده است
غده ی هیپوفیز به عنوان اصلی ترین غده ی بدن شناخته شده است. غده ی هیپوفیز در زیر هیپوتالاموس قرار داشته و با هیپوتالاموس ارتباطات تنگاتنگی دارد . هیپوفیز در بالای استخوانی به نام سینوس اسفنوئید قرار گرفته است .
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز، به دلیل شکل خاصی ( زینی شکل ) که دارد به آن زین ترکی می گویند.هورمون های مترشحه توسط هیپوفیز به وسیله هورمون های هیپوتالاموس کنترل می شوند به همین دلیل ترشح هورمون های هیپوفیز به صورت ضربانی است هورمون هایی که توسط هیپوفیز ترشح می گردند عبارتند از :
۱٫ پرولاکتین
۲٫ هورمون محرک جسم زرد
(LH) .۳٫ هورمون محرک فولیکول
(FSH) .۴٫ هورمون محرک تیروئید
۵٫ هورمون آدرنو کورتیکو تروپ
(ACTH) .6. هورمون رشد (GH)
محصولات هورمونی غده های محیطی که توسط هورمون های هیپوفیزی تحریک شده اند به نوبه ی کنترل فیدبکی بر روی هیپوفیز و هیپوتالاموس اعمال می کنند ( یعنی غلظت این محصولات در خون تعیین کننده میزان ترشح هورمون های هیپوفیز است )
آناتومی هیپوفیز و هیپوتالاموس
هیپوفیز در استخوانی در بالای سینوس اسفنوئید قرار دارد که به خاطر شکل خاص آن زین ترکی نام گرفته است . وزن هیپوفیز بین ۹۰۰-۵۰۰ میلی گرم بوده در طرفین آن دو ورید به نام سینوس های کاورند قرار دارد . در داخل این وریدها ۳ عصب قرار گرفته به نام اعصاب ۳و ۴و ۶ ( اعصاب حرکتی چشم ) .
در قسمت بالای هیپوفیز کیاسمای بینایی قرار گرفته ، بین کیاسما و هیپوفیز لایه ای قرار دارد ( به نام دیافراگم سلّا در حالت طبیعی غده ی هیپوفیز حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد فضای زین ترکی را پر می کند . در واقع در یک عکس لترال( ازکنار )از هیپوفیز، این غده به صورت هلالی با تحدّب رو به داخل دیده می شود .
غده ی هیپوفیز از سه قسمت قدامی ، خلفی و میانی تشکیل شده که ۳/۲ مربوط به قدامی و ۳/۱ هیپوفیز مربوط به قسمت خلفی می باشد . قسمت خلفی تقریباً یک بخش نورونی می باشد و در واقع یک بخش ذخیره متشکل از دنوریت هایی است که از اعصاب هیپوتالاموس می آیند که دو ماده در این بخش ذخیره می شوند :
به نام وازوپرسین ( ضد ادراری ؛ ADH ) و اکسی توسین
ولی در قسمت آنتریورما ۵ نوع سلول داریم که اصطلاحا‍ً به آن ها سلول های تروفیک یا رشد کننده گفته می شود . بیشترین سلولی که در این قسمت قرار دارد سلول های میوماتو تروپ ترشح کننده هورمون رشد (GH) می باشد . سلول های دیگری که در هیپوفیز قدامی وجود دارند سلول های تیروتروپ ترشح کننده هورمون محرک تیروئید (TSH ) می باشد ؛ سلول های کورتیکوتروپ هستند که ACTH ترشح می کنند و سلول های گنادوتروپ ، LH و FSH ترشح می کنند و بالاخره سلول های لاکتوتروپ هستند که پرولاکتین ترشح می کنند . تمام این هورمون ها سازنده هستند یعنی هم موجب افزایش تعداد سلول ها می باشد و هم خاصیت ترشحی پیدا بکنند .
ترشح هورمون های هیپوفیزی توسط هورمون های آزاد کننده و مهار کننده هیپوتالاموس کنترل می شود . هورمون GHRH که توسط هیپوتالاموس ترشح می شود تنظیم کننده ی ترشح هورمون GH هیپوفیز است و به همین ترتیب TRH تنظیم کننده ی CRH , TSH تنظیم کننده GNRH , ACTH تنظیم کننده ی LH , FSH و دوپامین تنظیم کننده ی پرولاکتین یا PRL است .
همه ی این هورمون ها موجب تحریک ترشح هورمون هیپوفیز می شوند به جزء دوپامین که باعث مهار ترشح پرولاکتین می شود . هورمون های هیپوتالاموس از طریق سیستم عروقی پورت به هیپوفیز می رسند .
آپوپلکسی هیپوفیز
حوادث عروقی خونریزی دهنده در هیپوفیز را آپوپلکسی هیپوفیز می نامند در طی این بیماری هورمون های آزاد شده از هیپوفیز به صورت حاد افزایش یابند و این اتفاق یکی از اورژانس های پزشکی می باشد که می تواند منجر به بروز هایپوگلیسمی شدید و هایپوتانسیون ( افت قند و فشارخون ) ، خونریزی دستگاه عصبی مرکزی (CNS) و در نهایت مرگ شود .
آپوپلکسی هیپوفیز می تواند در طی یک آدنوم از قبل موجود در هیپوفیز پس از زایمان و بروز سندرم شیهان ، و یا همراه با دیابت ، هیپرتانسیون ، شوک حاد و یا در آنمی سلول داسی شکل رخ دهد .
از علائم آپوپلکسی هیپوفیز می توان به این موارد اشاره کرد :
– تغییرات دو طرفه ی بینایی
– افتالموپلوژی ، علایم تحریک مننژ و در موارد بسیار شدید آپوپلکسی هیپوفیز کلاپس قلبی عروقی و از بین رفتن هشیاری
تشخیص توسط CT و MRI صورت می گیرد . درمان آن جراحی اورژانس می باشد که بیماران دچار افتالموپلوژی شدید و یانقایص بینایی دارای اندیکاسیون جراحی سریع می باشند . معمولاً پس از آپوپلکسی هیپوفیز هیپوپیتوسیاریسم دیده می شود .
زین خالی
در این مورد زین ترکی در MRI خالی دیده می شود . بیماران اکثراً عملکرد طبیعی هیپوفیز را دارند که این به خاطر وجود بافت هیپوفیز لبه ای در اطراف زین ترکی است که دارای عملکرد طبیعی است . با وجود این هیپ
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز، به دلیل شکل خاصی ( زینی شکل ) که دارد به آن زین ترکی می گویند.هورمون های مترشحه توسط هیپوفیز به وسیله هورمون های هیپوتالاموس کنترل می شوند به همین دلیل ترشح هورمون های هیپوفیز به صورت ضربانی است هورمون هایی که توسط هیپوفیز ترشح می گردند عبارتند از :
۱٫ پرولاکتین
۲٫ هورمون محرک جسم زرد
(LH) .۳٫ هورمون محرک فولیکول
(FSH) .۴٫ هورمون محرک تیروئید
۵٫ هورمون آدرنو کورتیکو تروپ
(ACTH) .6. هورمون رشد (GH)
محصولات هورمونی غده های محیطی که توسط هورمون های هیپوفیزی تحریک شده اند به نوبه ی کنترل فیدبکی بر روی هیپوفیز و هیپوتالاموس اعمال می کنند ( یعنی غلظت این محصولات در خون تعیین کننده میزان ترشح هورمون های هیپوفیز است )
آناتومی هیپوفیز و هیپوتالاموس
هیپوفیز در استخوانی در بالای سینوس اسفنوئید قرار دارد که به خاطر شکل خاص آن زین ترکی نام گرفته است . وزن هیپوفیز بین ۹۰۰-۵۰۰ میلی گرم بوده در طرفین آن دو ورید به نام سینوس های کاورند قرار دارد . در داخل این وریدها ۳ عصب قرار گرفته به نام اعصاب ۳و ۴و ۶ ( اعصاب حرکتی چشم ) .
در قسمت بالای هیپوفیز کیاسمای بینایی قرار گرفته ، بین کیاسما و هیپوفیز لایه ای قرار دارد ( به نام دیافراگم سلّا در حالت طبیعی غده ی هیپوفیز حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد فضای زین ترکی را پر می کند . در واقع در یک عکس لترال( ازکنار )از هیپوفیز، این غده به صورت هلالی با تحدّب رو به داخل دیده می شود .
غده ی هیپوفیز از سه قسمت قدامی ، خلفی و میانی تشکیل شده که ۳/۲ مربوط به قدامی و ۳/۱ هیپوفیز مربوط به قسمت خلفی می باشد . قسمت خلفی تقریباً یک بخش نورونی می باشد و در واقع یک بخش ذخیره متشکل از دنوریت هایی است که از اعصاب هیپوتالاموس می آیند که دو ماده در این بخش ذخیره می شوند :
به نام وازوپرسین ( ضد ادراری ؛ ADH ) و اکسی توسین
ولی در قسمت آنتریورما ۵ نوع سلول داریم که اصطلاحا‍ً به آن ها سلول های تروفیک یا رشد کننده گفته می شود . بیشترین سلولی که در این قسمت قرار دارد سلول های میوماتو تروپ ترشح کننده هورمون رشد (GH) می باشد . سلول های دیگری که در هیپوفیز قدامی وجود دارند سلول های تیروتروپ ترشح کننده هورمون محرک تیروئید (TSH ) می باشد ؛ سلول های کورتیکوتروپ هستند که ACTH ترشح می کنند و سلول های گنادوتروپ ، LH و FSH ترشح می کنند و بالاخره سلول های لاکتوتروپ هستند که پرولاکتین ترشح می کنند . تمام این هورمون ها سازنده هستند یعنی هم موجب افزایش تعداد سلول ها می باشد و هم خاصیت ترشحی پیدا بکنند .
ترشح هورمون های هیپوفیزی توسط هورمون های آزاد کننده و مهار کننده هیپوتالاموس کنترل می شود . هورمون GHRH که توسط هیپوتالاموس ترشح می شود تنظیم کننده ی ترشح هورمون GH هیپوفیز است و به همین ترتیب TRH تنظیم کننده ی CRH , TSH تنظیم کننده GNRH , ACTH تنظیم کننده ی LH , FSH و دوپامین تنظیم کننده ی پرولاکتین یا PRL است .
همه ی این هورمون ها موجب تحریک ترشح هورمون هیپوفیز می شوند به جزء دوپامین که باعث مهار ترشح پرولاکتین می شود . هورمون های هیپوتالاموس از طریق سیستم عروقی پورت به هیپوفیز می رسند .
آپوپلکسی هیپوفیز
حوادث عروقی خونریزی دهنده در هیپوفیز را آپوپلکسی هیپوفیز می نامند در طی این بیماری هورمون های آزاد شده از هیپوفیز به صورت حاد افزایش یابند و این اتفاق یکی از اورژانس های پزشکی می باشد که می تواند منجر به بروز هایپوگلیسمی شدید و هایپوتانسیون ( افت قند و فشارخون ) ، خونریزی دستگاه عصبی مرکزی (CNS) و در نهایت مرگ شود .
آپوپلکسی هیپوفیز می تواند در طی یک آدنوم از قبل موجود در هیپوفیز پس از زایمان و بروز سندرم شیهان ، و یا همراه با دیابت ، هیپرتانسیون ، شوک حاد و یا در آنمی سلول داسی شکل رخ دهد .
از علائم آپوپلکسی هیپوفیز می توان به این موارد اشاره کرد :
– تغییرات دو طرفه ی بینایی
– افتالموپلوژی ، علایم تحریک مننژ و در موارد بسیار شدید آپوپلکسی هیپوفیز کلاپس قلبی عروقی و از بین رفتن هشیاری
تشخیص توسط CT و MRI صورت می گیرد . درمان آن جراحی اورژانس می باشد که بیماران دچار افتالموپلوژی شدید و یانقایص بینایی دارای اندیکاسیون جراحی سریع می باشند . معمولاً پس از آپوپلکسی هیپوفیز هیپوپیتوسیاریسم دیده می شود .
زین خالی
در این مورد زین ترکی در MRI خالی دیده می شود . بیماران اکثراً عملکرد طبیعی هیپوفیز را دارند که این به خاطر وجود بافت هیپوفیز لبه ای در اطراف زین ترکی است که دارای عملکرد طبیعی است . با وجود این هیپ
۱۶.۴k
۱۳ آذر ۱۳۹۳
دیدگاه ها (۱۱)
هنوز هیچ دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است.