ﭼﻄﻮﺭ ﭘﺮﻭﺗﮑﻞ ﺍﻟﺤﺎﻗﯽ ﺑﺎﻋﺚ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺧﻮﺍﻫﺪ
ﭼﻄﻮﺭ ﭘﺮﻭﺗﮑﻞ ﺍﻟﺤﺎﻗﯽ ﺑﺎﻋﺚ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺧﻮﺍﻫﺪ
ﺷﺪ؟
ﺣﺘﻤﺎ ﻭ ﺣﺘﻤﺎ ﻭ ﺣﺘﻤﺎ
ﺍﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺭﺍ ﺑﺨﻮﺍﻧﯿﺪ ﺗﺎ ﺑﺪﺍﻧﯿﺪ ﭼﺮﺍ ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ ﭘﺮﻭﺗﮑﻞ
ﺍﻟﺤﺎﻗﯽ ﺟﻨﮓ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ
ﺑﺮﺭﺳﯽ ﯾﮏ ﺣﺎﺩﺛﻪ ﯼ ﻭﺍﻗﻌﯽ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ :
ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻧﮑﻪ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﺍﻧﻘﻀﺎﯼ ﺻﺪﺍﻡ ﺳﺮ ﺁﻣﺪ ﻭ ﺩﯾﮕﺮ ﻧﻮﮐﺮ
ﻣﻔﯿﺪﯼ ﺑﺮﺍﯼ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﻧﺒﻮﺩ ﻭ ﻧﺘﻮﺍﻧﺴﺘﻪ ﺑﻮﺩ ﺟﻨﮓ ﺑﺎ ﺍﯾﺮﺍﻥ
ﺭﺍ ﭘﯿﺮﻭﺯ ﺷﻮﺩ
ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﺍﺯ ﻋﺮﺍﻕ ﺍﺣﺴﺎﺱ ﺗﺮﺱ ﮐﺮﺩ ﺯﯾﺮﺍ ﻣﯿﺪﺍﻧﺴﺖ ﻣﻤﮑﻦ
ﺍﺳﺖ ﺑﺎ ﮐﻤﮏ ﻫﺎﯼ ﻣﺎﻟﯽ ﻭ ﺗﺴﻠﯿﺤﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺧﻮﺩﺵ ﻭ ﺳﺎﯾﺮ
ﮐﺸﻮﺭﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﺮﺍﻕ ﺩﺍﺩﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ
ﺭﻭﺯﯼ ﻋﺮﺍﻕ ﻋﻠﯿﻪ ﺧﻮﺩﺷﺎﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﮐﻨﺪ
ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺭﻭ ﺷﻮﺭﺍﯼ ﺍﻣﻨﯿﺖ ( ﺑﺎ ﺩﺭﺧﻮﺍﺳﺖ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ) ﻋﺮﺍﻕ
ﺭﺍ ﻣﺠﺒﻮﺭ ﮐﺮﺩ ﺗﺎ ﭘﺮﻭﺗﮑﻞ ﺍﻟﺤﺎﻗﯽ ﺭﺍ ﺑﭙﺬﯾﺮﺩ
ﺩﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﻋﺪﻩ ﺍﯼ ﺩﻟﻮﺍﭘﺲ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﭘﺬﯾﺮﺵ ﭘﺮﻭﺗﮑﻞ ﺑﻮﺩﻧﺪ
ﻭ ﻣﯿﮕﻔﺘﻨﺪ ﺍﯾﻦ ﭘﺮﻭﺗﮑﻞ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ
ﺍﻣﺎ ﺑﻪ ﺍﺻﻄﻼﺡ ﺭﻭﺷﻨﻔﮑﺮﺍﻥ، ﺣﺮﻑ ﺧﻮﺩﺷﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ
ﮐﺮﺳﯽ ﻧﺸﺎﻧﺪﻧﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺍﯾﻦ ﺗﻔﮑﺮ ﮐﻪ ﺑﺎﺯﺭﺳﯽ ﻫﺎ ﮐﻨﺘﺮﻝ
ﺷﺪﻩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ، ﻭ ﻣﺎ ﻣﺠﺒﻮﺭﯾﻢ، ﭼﻮﻥ ﺗﺤﺮﯾﻢ ﻫﺴﺘﯿﻢ ﻭ
ﺑﺎ ﭘﺬﯾﺮﺵ ﺍﯾﻦ ﭘﺮﻭﺗﮑﻞ ﻭﺿﻌﯿﺖ ﺑﻬﺘﺮ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ، ﺑﻪ
ﺷﻮﺭﺍﯼ ﺍﻣﻨﯿﺖ ﺍﻋﺘﻤﺎﺩ ﮐﺮﺩﻧﺪ
ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺭ ﭼﻬﺎﺭﺩﻫﻢ ﻣﻪ ۱۹۹۱ ﻋﺮﺍﻕ ﺑﺎ ﺍﻣﻀﺎﯼ ﭘﺮﻭﺗﮑﻞ
ﻣﻮﺍﻓﻘﺖ ﮐﺮﺩ .
ﻃﺒﻖ ﺷﺮﺍﯾﻂ ﺗﻮﺍﻓﻖ ﺷﺪﻩ، ﺁﻧﺴﮑﺎﻡ ﻭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺍﻧﺮﮊﯼ ﺍﺗﻤﯽ
ﺑﯿﻦﺍﻟﻤﻠﻠﯽ ﺣﻖ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺕ ﺍﻋﻼﻡ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﺎ ﺍﻣﮑﺎﻧﺎﺕ ﺍﻋﻼﻡ
ﺷﺪﻩ ﻭ ﻧﺸﺪﻩ ﺩﺭ ﺧﺎﮎ ﻋﺮﺍﻕ ﺭﺍ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ
ﺑﺎﺯﺭﺳﯽ ﻫﺎﯼ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﺷﺮﻭﻉ ﺷﺪ
ﺍﻣﺎ ﻧﮑﺘﻪ ﯼ ﺟﺎﻟﺐ ﺍﯾﻨﺠﺎ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﺎﺯﺭﺳﺎﻥ ﺭﻭﺯ ﺑﻪ ﺭﻭﺯ
ﺗﻮﻗﻌﺸﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺭﺳﯽ ﺑﺎﻻ ﻣﯿﺮﻓﺖ !
ﻭ ﮐﻢ ﮐﻢ ﺩﺳﺖ ﺭﻭﯼ ﺟﺎﻫﺎﯾﯽ ﮔﺬﺍﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﺮﺍﻕ
ﻧﻤﯿﺘﻮﺍﻧﺴﺖ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﯼ ﺑﺎﺯﺭﺳﯽ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺑﺪﻫﺪ ﻭ ﺟﺰﻭ ﻣﺮﺍﮐﺰ
ﺣﺴﺎﺱ ﮐﺸﻮﺭ ﺑﻮﺩ
ﺍﺳﮑﺎﺕ ﺭﯾﺘﺮ (ﺑﺎﺯﺭﺱ ﺁﮊﺍﻧﺲ ﻫﺴﺘﻪ ﺍﯼ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ) ﺩﺭ
ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺷﺒﮑﻪ ﯼ ﺍﻟﺠﺰﯾﺮﻩ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮﺩ :
« ﻭﻗﺘﯽ ﺷﻤﺎ ﺍﯾﻦ ﺳﻮﺍﻝ ﺭﺍ ﻣﻄﺮﺡ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﺁﯾﺎ ﻋﺮﺍﻕ
ﺗﺴﻠﯿﺤﺎﺕ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﻫﺴﺘﻪ ﺍﯼ، ﻣﯿﮑﺮﻭﺑﯽ ﯾﺎ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ
ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺩﺍﺭﺩ، ﭘﺎﺳﺦ ﯾﮏ ﻧﻪ ﻗﺎﻃﻌﺎﻧﻪ ﺍﺳﺖ .»
ﻭ ﻧﮑﺘﻪ ﺟﺎﻟﺐ ﺍﯾﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺪﺍﻧﯿﺪ ﻫﻤﯿﻦ ﺍﺳﮑﺎﺕ ﺭﯾﺘﺰ
ﻋﺎﻣﻞ ﺟﺎﺳﻮﺳﯽ ﺷﺪ !
ﺳﺎﻝ ﻫﺎ ﺑﻌﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﺟﺎﺳﻮﺱﻫﺎﯼ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ﻣﻮﻓﻖ
ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ ﯾﮏ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺷﻨﻮﺩ ﺑﺰﺭﮒ ﻭ ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ
" ﺍﺳﺘﻔﺎﻧﯽ " ﺭﺍ ﺑﻪ ﺑﻐﺪﺍﺩ ﻗﺎﭼﺎﻕ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺩﻓﺘﺮ ﮐﺎﺭ ﺁﻗﺎﯼ
ﺭﯾﺘﺮ ﻧﮕﻪﺩﺍﺭﯼ ﮐﻨﻨﺪ ( ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺍﻻﻥ ﺭﻭﺵ ﻫﺎﯼ ﺟﺪﯾﺪﺗﺮﯼ
ﺩﺍﺭﻧﺪ ﮐﻪ ﻓﮑﺮﺵ ﺭﺍ ﻫﻢ ﻧﻤﯿﺘﻮﺍﻧﯿﻢ ﺑﮑﻨﯿﻢ ) .
"ﺍﺳﮑﺎﺕ ﺭﯾﺘﺮ " ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﻓﺸﺎﯼ ﺍﯾﻦ ﻣﺎﺟﺮﺍ ﺍﺯ ﺳﻤﺘﺶ
ﺍﺳﺘﻌﻔﺎ ﻭ ﺍﻓﺸﺎ ﮐﺮﺩ ﮐﻪ ﻭﺍﺷﻨﮕﺘﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻫﺪﺍﯾﺖ ﮐﻞ
ﺍﯾﻦ ﻋﻤﻠﯿﺎﺕ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ "ﻋﻤﻠﯿﺎﺕ ﺍﺳﺘﻔﺎﻧﯽ " ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻬﺪﻩ
ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ .
ﻭﯼ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺍﻓﺸﺎ ﮐﺮﺩ ﺣﺴﺎﺱﺗﺮﯾﻦ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ
ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺯ ﻋﻤﻠﯿﺎﺕ ﺍﺳﺘﻔﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺟﺎﯼ ﺁﻧﮑﻪ ﺩﺭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ
"ﺁﻧﺴﮑﺎﻡ " ﺧﺮﺝ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺤﻮﯾﻞ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩﻫﺎﯼ ﺍﻃﻼﻋﺎﺗﯽ
ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﺷﺪﻧﺪ .
ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﮔﺰﺍﺭﺵ ﺭﺳﻤﯽ ﺑﺎﺯﺭﺳﯽ ﻫﺎ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ
ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﻫﯿﭽﮕﻮﻧﻪ ﮔﺰﺍﺭﺷﯽ ﺭﺳﻤﯽ ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻭﺟﻮﺩ
ﺳﻼﺡ ﻫﺴﺘﻪ ﺍﯼ ﺩﺭ ﻋﺮﺍﻕ ﺩﺍﺩﻩ ﻧﺸﺪ ﻭ ﺑﻠﮑﻪ ﮔﺰﺍﺭﺵ ﻫﺎ
ﺣﺎﮐﯽ ﺍﺯ ﭘﺎﮎ ﺑﻮﺩﻥ ﻋﺮﺍﻕ ﺑﻮﺩﻧﺪ
ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﻪ ﻋﺮﺍﻕ ﺣﻤﻠﻪ ﮐﺮﺩ
ﻣﯿﺪﺍﻧﯿﺪ ﺑﺎ ﭼﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺍﯼ؟
ﺩﺭﺳﺖ ﺑﺎ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﯼ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﺮﺍﮐﺰ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺣﺴﺎﺱ ﮐﻪ ﻋﺮﺍﻕ
ﺍﺟﺎﺯﻩ ﺑﺎﺯﺭﺳﯽ ﺍﺯ ﺍﻧﺠﺎﻫﺎ ﺭﺍ ﻧﺪﺍﺩﻩ ﺑﻮﺩ
ﺩﺭ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﭘﻨﺠﻢ ﻓﻮﺭﯾﻪ 2003 ﻭﺯﯾﺮ ﺧﺎﺭﺟﻪ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﺩﺭ
ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﺍﻭ ﺭﺋﯿﺲ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺳﯿﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪ
ﺑﻮﺩ ﺩﺭ ﺟﻠﺴﻪ ﺷﻮﺭﺍﯼ ﺍﻣﻨﯿﺖ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻠﻞ ﺣﻀﻮﺭ ﯾﺎﻓﺖ
ﻭ ﺑﺎ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻥ ﭼﻨﺪ ﻋﮑﺲ ﻣﺎﻫﻮﺍﺭﻩﺍﯼ ﻭ ﭼﻨﺪ ﺷﻨﻮﺩ
ﺗﻠﻔﻨﯽ ﺍﺩﻋﺎ ﮐﺮﺩ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﻮﺛﻖ ﺳﺮﻭﯾﺲﻫﺎﯼ
ﺍﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ، ﻋﺮﺍﻕ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﭘﻨﻬﺎﻧﮑﺎﺭﯼ ﻭ ﺍﺧﺘﻔﺎﯼ
ﺗﺴﻠﯿﺤﺎﺕ ﺧﻮﺩ ﺍﺯ ﺩﯾﺪ ﺑﺎﺯﺭﺳﺎﻥ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ .
ﺍﻣﺎ ﺗﮑﻠﯿﻒ ﻋﺮﺍﻕ ﭼﻪ ﺑﻮﺩ؟
ﺍﻟﻒ ) ﺍﮔﺮ ﻣﺮﺍﮐﺰ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺣﺴﺎﺱِ ﮐﺸﻮﺭﺵ ﺭﺍ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﯿﺪﺍﺩ
ﺍﻭﻻ : ﺑﺎ ﺍﯾﻦ ﮐﺎﺭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺷﺪﯾﺪﺍ ﺁﺳﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩ
ﺩﻭﻣﺎ :ﻫﯿﭻ ﺗﻀﻤﯿﻨﯽ ﻧﺒﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﺎﺯﺭﺳﺎﻥ ﺁﮊﺍﻧﺲ ﺗﻮﻗﻌﺎﺗﺸﺎﻥ
ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻧﺮﻭﺩ ﭼﻮﻥ ﻫﺮﺑﺎﺭ ﮐﻪ ﻋﺮﺍﻕ ﺑﻠﻪ ﻣﯿﮕﻔﺖ ﺁﻧﻬﺎ
ﺩﺭﺧﻮﺍﺳﺖ ﺟﺪﯾﺪ ﺩﯾﮕﺮﯼ ﻣﻄﺮﺡ ﻣﯿﮑﺮﺩﻧﺪ ﻭ
ﺩﺭﺧﻮﺍﺳﺘﻬﺎﯾﺸﺎﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺎﺯﺭﺳﯽ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻧﺪﺍﺷﺖ
ﺏ )ﺍﺟﺎﺯﻩ ﺑﺎﺯﺭﺳﯽ ﻧﻤﯿﺪﺍﺩ ( ﮐﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﺎﺭ ﺭﺍ ﮐﺮﺩ ) ﮐﻪ
ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺍﺵ ﻣﯿﺸﺪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺩﺍﺩﻥ ﺩﺳﺖ ﺁﮊﺍﻧﺲ
ﺯﯾﺮﺍ ﺁﮊﺍﻧﺲ ﺍﺩﻋﺎ ﻣﯿﮑﺮﺩ ﻻﺑﺪ ﭼﯿﺰﯼ ﺭﺍ ﻣﺨﻔﯽ ﻣﯿﮑﻨﯿﺪ ﻭ
ﺩﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎﺭﯼ ﺯﺩﯾﺪ ﮐﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ «ﺷﻔﺎﻑ ﺳﺎﺯﯼ!«
ﻧﯿﺴﺘﯿﺪ
ﻭ ﺍﯾﻨﺠﺎ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﻋﺮﺍﻗﯽ ﻫﺎ ﻓﻬﻤﯿﺪﻧﺪ ﺍﺳﺎﺳﺎ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ
ﭘﺮﻭﺗﮑﻞ ﺍﻟﺤﺎﻗﯽ ﺍﺯ ﺭﻭﺯ ﺍﻭﻝ ﺍﺷﺘﺒﺎﻩ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺍﺻﻄﻼﺣﺎ
ﭘﺮﻭﺗﮑﻞ، ﺁﺵ ﮐﺸﮏِ ﺧﺎﻟﻪ ﺑﻮﺩ (ﺑﺨﻮﺭﯼ ﭘﺎﺗﻪ، ﻧﺨﻮﺭﯼ
ﭘﺎﺗﻪ )
ﺣﺎﻻ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻣﯿﺨﻮﺍﻫﺪ ﻫﻤﯿﻦ ﭘﺮﻭﺗﮑﻞ ﺭﺍ ﺍﻣﻀﺎ ﮐﻨﺪ
ﻭ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮﺩ ﺷﺮﺍﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﺷﻮﺭﺍﯼ ﺍﻣﻨﯿﺖ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﯾﻦ
ﭘﺮﻭﺗﮑﻞ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺑﺪﺗﺮ ﺍﺯ ﺷﺮﺍﯾﻄﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﻋﺮﺍﻕ
ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺑﻮﺩ
ﻭ ﮔﻔﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﺍﮔﺮ ﺍﯾﻦ ﭘﺮﻭﺗﮑﻞ ﺭﺍ ﺍﻣﻀﺎ ﻧﮑﻨﺪ ﺗﻮﺍﻓﻘﯽ
ﺻﻮﺭﺕ ﻧﻤﯿﮕﯿﺮﺩ
ﺣﺎﻝ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﭼﯿﺴﺖ؟
ﻣﺎ ﻫﻢ ﻣﺜﻞ ﻋﺮﺍﻕ ﺑﻪ ﺷﻮﺭﺍﯼ ﺍﻣﻨﯿﺖ ﮐﻪ ﻣﺘﺮﺳﮏ ﻭ
ﻣﺎﻣﻮﺭ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﺳﺖ ﺍﻋﺘﻤﺎﺩ ﮐﻨﯿﻢ؟
ﻭ ﺩﻟﻤﺎﻥ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺧﻮﺵ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﺯﺭﺳﯽ ﻫﺎ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺷﺪﻩ
ﻫﺴﺘﻨﺪ !
ﺍﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎﻥ ﻭ ﻣﻮﺍﻓﻘﺎﻥ ﺍﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﺮﺳﺎﻧﯿﺪ
(ﺣﺘﯽ ﺍﮔﺮ ﺷﺪﻩ ﮐﭙﯽ ﻭ ﭘﯿﺴﺖ ﮐﻨﯿﺪ ﺑﻪ ﺍﺳﻢِ ﺧﻮﺩﺗﺎﻥ ) ﺗﺎ
ﺍﻥ ﺷﺎﺍﻟﻠﻪ ﺳﻄﺢ ﺁﮔﺎﻫﯽ ﻣﻤﻠﮑﺘﻤﺎﻥ ﺑﺎﻻ ﺭﻭﺩ
ﺑﺮﺍﯼ ﺭﻫﺒﺮ ﻋﻤﺎﺭ ﺑﺎﺷﯿﻢ
ﺷﺪ؟
ﺣﺘﻤﺎ ﻭ ﺣﺘﻤﺎ ﻭ ﺣﺘﻤﺎ
ﺍﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺭﺍ ﺑﺨﻮﺍﻧﯿﺪ ﺗﺎ ﺑﺪﺍﻧﯿﺪ ﭼﺮﺍ ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ ﭘﺮﻭﺗﮑﻞ
ﺍﻟﺤﺎﻗﯽ ﺟﻨﮓ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ
ﺑﺮﺭﺳﯽ ﯾﮏ ﺣﺎﺩﺛﻪ ﯼ ﻭﺍﻗﻌﯽ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ :
ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻧﮑﻪ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﺍﻧﻘﻀﺎﯼ ﺻﺪﺍﻡ ﺳﺮ ﺁﻣﺪ ﻭ ﺩﯾﮕﺮ ﻧﻮﮐﺮ
ﻣﻔﯿﺪﯼ ﺑﺮﺍﯼ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﻧﺒﻮﺩ ﻭ ﻧﺘﻮﺍﻧﺴﺘﻪ ﺑﻮﺩ ﺟﻨﮓ ﺑﺎ ﺍﯾﺮﺍﻥ
ﺭﺍ ﭘﯿﺮﻭﺯ ﺷﻮﺩ
ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﺍﺯ ﻋﺮﺍﻕ ﺍﺣﺴﺎﺱ ﺗﺮﺱ ﮐﺮﺩ ﺯﯾﺮﺍ ﻣﯿﺪﺍﻧﺴﺖ ﻣﻤﮑﻦ
ﺍﺳﺖ ﺑﺎ ﮐﻤﮏ ﻫﺎﯼ ﻣﺎﻟﯽ ﻭ ﺗﺴﻠﯿﺤﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺧﻮﺩﺵ ﻭ ﺳﺎﯾﺮ
ﮐﺸﻮﺭﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﺮﺍﻕ ﺩﺍﺩﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ
ﺭﻭﺯﯼ ﻋﺮﺍﻕ ﻋﻠﯿﻪ ﺧﻮﺩﺷﺎﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﮐﻨﺪ
ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺭﻭ ﺷﻮﺭﺍﯼ ﺍﻣﻨﯿﺖ ( ﺑﺎ ﺩﺭﺧﻮﺍﺳﺖ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ) ﻋﺮﺍﻕ
ﺭﺍ ﻣﺠﺒﻮﺭ ﮐﺮﺩ ﺗﺎ ﭘﺮﻭﺗﮑﻞ ﺍﻟﺤﺎﻗﯽ ﺭﺍ ﺑﭙﺬﯾﺮﺩ
ﺩﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﻋﺪﻩ ﺍﯼ ﺩﻟﻮﺍﭘﺲ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﭘﺬﯾﺮﺵ ﭘﺮﻭﺗﮑﻞ ﺑﻮﺩﻧﺪ
ﻭ ﻣﯿﮕﻔﺘﻨﺪ ﺍﯾﻦ ﭘﺮﻭﺗﮑﻞ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ
ﺍﻣﺎ ﺑﻪ ﺍﺻﻄﻼﺡ ﺭﻭﺷﻨﻔﮑﺮﺍﻥ، ﺣﺮﻑ ﺧﻮﺩﺷﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ
ﮐﺮﺳﯽ ﻧﺸﺎﻧﺪﻧﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺍﯾﻦ ﺗﻔﮑﺮ ﮐﻪ ﺑﺎﺯﺭﺳﯽ ﻫﺎ ﮐﻨﺘﺮﻝ
ﺷﺪﻩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ، ﻭ ﻣﺎ ﻣﺠﺒﻮﺭﯾﻢ، ﭼﻮﻥ ﺗﺤﺮﯾﻢ ﻫﺴﺘﯿﻢ ﻭ
ﺑﺎ ﭘﺬﯾﺮﺵ ﺍﯾﻦ ﭘﺮﻭﺗﮑﻞ ﻭﺿﻌﯿﺖ ﺑﻬﺘﺮ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ، ﺑﻪ
ﺷﻮﺭﺍﯼ ﺍﻣﻨﯿﺖ ﺍﻋﺘﻤﺎﺩ ﮐﺮﺩﻧﺪ
ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺭ ﭼﻬﺎﺭﺩﻫﻢ ﻣﻪ ۱۹۹۱ ﻋﺮﺍﻕ ﺑﺎ ﺍﻣﻀﺎﯼ ﭘﺮﻭﺗﮑﻞ
ﻣﻮﺍﻓﻘﺖ ﮐﺮﺩ .
ﻃﺒﻖ ﺷﺮﺍﯾﻂ ﺗﻮﺍﻓﻖ ﺷﺪﻩ، ﺁﻧﺴﮑﺎﻡ ﻭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺍﻧﺮﮊﯼ ﺍﺗﻤﯽ
ﺑﯿﻦﺍﻟﻤﻠﻠﯽ ﺣﻖ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺕ ﺍﻋﻼﻡ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﺎ ﺍﻣﮑﺎﻧﺎﺕ ﺍﻋﻼﻡ
ﺷﺪﻩ ﻭ ﻧﺸﺪﻩ ﺩﺭ ﺧﺎﮎ ﻋﺮﺍﻕ ﺭﺍ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ
ﺑﺎﺯﺭﺳﯽ ﻫﺎﯼ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﺷﺮﻭﻉ ﺷﺪ
ﺍﻣﺎ ﻧﮑﺘﻪ ﯼ ﺟﺎﻟﺐ ﺍﯾﻨﺠﺎ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﺎﺯﺭﺳﺎﻥ ﺭﻭﺯ ﺑﻪ ﺭﻭﺯ
ﺗﻮﻗﻌﺸﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺭﺳﯽ ﺑﺎﻻ ﻣﯿﺮﻓﺖ !
ﻭ ﮐﻢ ﮐﻢ ﺩﺳﺖ ﺭﻭﯼ ﺟﺎﻫﺎﯾﯽ ﮔﺬﺍﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﺮﺍﻕ
ﻧﻤﯿﺘﻮﺍﻧﺴﺖ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﯼ ﺑﺎﺯﺭﺳﯽ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺑﺪﻫﺪ ﻭ ﺟﺰﻭ ﻣﺮﺍﮐﺰ
ﺣﺴﺎﺱ ﮐﺸﻮﺭ ﺑﻮﺩ
ﺍﺳﮑﺎﺕ ﺭﯾﺘﺮ (ﺑﺎﺯﺭﺱ ﺁﮊﺍﻧﺲ ﻫﺴﺘﻪ ﺍﯼ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ) ﺩﺭ
ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺷﺒﮑﻪ ﯼ ﺍﻟﺠﺰﯾﺮﻩ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮﺩ :
« ﻭﻗﺘﯽ ﺷﻤﺎ ﺍﯾﻦ ﺳﻮﺍﻝ ﺭﺍ ﻣﻄﺮﺡ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﺁﯾﺎ ﻋﺮﺍﻕ
ﺗﺴﻠﯿﺤﺎﺕ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﻫﺴﺘﻪ ﺍﯼ، ﻣﯿﮑﺮﻭﺑﯽ ﯾﺎ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ
ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺩﺍﺭﺩ، ﭘﺎﺳﺦ ﯾﮏ ﻧﻪ ﻗﺎﻃﻌﺎﻧﻪ ﺍﺳﺖ .»
ﻭ ﻧﮑﺘﻪ ﺟﺎﻟﺐ ﺍﯾﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺪﺍﻧﯿﺪ ﻫﻤﯿﻦ ﺍﺳﮑﺎﺕ ﺭﯾﺘﺰ
ﻋﺎﻣﻞ ﺟﺎﺳﻮﺳﯽ ﺷﺪ !
ﺳﺎﻝ ﻫﺎ ﺑﻌﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﺟﺎﺳﻮﺱﻫﺎﯼ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ﻣﻮﻓﻖ
ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ ﯾﮏ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺷﻨﻮﺩ ﺑﺰﺭﮒ ﻭ ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ
" ﺍﺳﺘﻔﺎﻧﯽ " ﺭﺍ ﺑﻪ ﺑﻐﺪﺍﺩ ﻗﺎﭼﺎﻕ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺩﻓﺘﺮ ﮐﺎﺭ ﺁﻗﺎﯼ
ﺭﯾﺘﺮ ﻧﮕﻪﺩﺍﺭﯼ ﮐﻨﻨﺪ ( ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺍﻻﻥ ﺭﻭﺵ ﻫﺎﯼ ﺟﺪﯾﺪﺗﺮﯼ
ﺩﺍﺭﻧﺪ ﮐﻪ ﻓﮑﺮﺵ ﺭﺍ ﻫﻢ ﻧﻤﯿﺘﻮﺍﻧﯿﻢ ﺑﮑﻨﯿﻢ ) .
"ﺍﺳﮑﺎﺕ ﺭﯾﺘﺮ " ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﻓﺸﺎﯼ ﺍﯾﻦ ﻣﺎﺟﺮﺍ ﺍﺯ ﺳﻤﺘﺶ
ﺍﺳﺘﻌﻔﺎ ﻭ ﺍﻓﺸﺎ ﮐﺮﺩ ﮐﻪ ﻭﺍﺷﻨﮕﺘﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻫﺪﺍﯾﺖ ﮐﻞ
ﺍﯾﻦ ﻋﻤﻠﯿﺎﺕ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ "ﻋﻤﻠﯿﺎﺕ ﺍﺳﺘﻔﺎﻧﯽ " ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻬﺪﻩ
ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ .
ﻭﯼ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺍﻓﺸﺎ ﮐﺮﺩ ﺣﺴﺎﺱﺗﺮﯾﻦ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ
ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺯ ﻋﻤﻠﯿﺎﺕ ﺍﺳﺘﻔﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺟﺎﯼ ﺁﻧﮑﻪ ﺩﺭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ
"ﺁﻧﺴﮑﺎﻡ " ﺧﺮﺝ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺤﻮﯾﻞ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩﻫﺎﯼ ﺍﻃﻼﻋﺎﺗﯽ
ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﺷﺪﻧﺪ .
ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﮔﺰﺍﺭﺵ ﺭﺳﻤﯽ ﺑﺎﺯﺭﺳﯽ ﻫﺎ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ
ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﻫﯿﭽﮕﻮﻧﻪ ﮔﺰﺍﺭﺷﯽ ﺭﺳﻤﯽ ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻭﺟﻮﺩ
ﺳﻼﺡ ﻫﺴﺘﻪ ﺍﯼ ﺩﺭ ﻋﺮﺍﻕ ﺩﺍﺩﻩ ﻧﺸﺪ ﻭ ﺑﻠﮑﻪ ﮔﺰﺍﺭﺵ ﻫﺎ
ﺣﺎﮐﯽ ﺍﺯ ﭘﺎﮎ ﺑﻮﺩﻥ ﻋﺮﺍﻕ ﺑﻮﺩﻧﺪ
ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﻪ ﻋﺮﺍﻕ ﺣﻤﻠﻪ ﮐﺮﺩ
ﻣﯿﺪﺍﻧﯿﺪ ﺑﺎ ﭼﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺍﯼ؟
ﺩﺭﺳﺖ ﺑﺎ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﯼ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﺮﺍﮐﺰ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺣﺴﺎﺱ ﮐﻪ ﻋﺮﺍﻕ
ﺍﺟﺎﺯﻩ ﺑﺎﺯﺭﺳﯽ ﺍﺯ ﺍﻧﺠﺎﻫﺎ ﺭﺍ ﻧﺪﺍﺩﻩ ﺑﻮﺩ
ﺩﺭ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﭘﻨﺠﻢ ﻓﻮﺭﯾﻪ 2003 ﻭﺯﯾﺮ ﺧﺎﺭﺟﻪ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﺩﺭ
ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﺍﻭ ﺭﺋﯿﺲ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺳﯿﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪ
ﺑﻮﺩ ﺩﺭ ﺟﻠﺴﻪ ﺷﻮﺭﺍﯼ ﺍﻣﻨﯿﺖ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻠﻞ ﺣﻀﻮﺭ ﯾﺎﻓﺖ
ﻭ ﺑﺎ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻥ ﭼﻨﺪ ﻋﮑﺲ ﻣﺎﻫﻮﺍﺭﻩﺍﯼ ﻭ ﭼﻨﺪ ﺷﻨﻮﺩ
ﺗﻠﻔﻨﯽ ﺍﺩﻋﺎ ﮐﺮﺩ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﻮﺛﻖ ﺳﺮﻭﯾﺲﻫﺎﯼ
ﺍﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ، ﻋﺮﺍﻕ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﭘﻨﻬﺎﻧﮑﺎﺭﯼ ﻭ ﺍﺧﺘﻔﺎﯼ
ﺗﺴﻠﯿﺤﺎﺕ ﺧﻮﺩ ﺍﺯ ﺩﯾﺪ ﺑﺎﺯﺭﺳﺎﻥ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ .
ﺍﻣﺎ ﺗﮑﻠﯿﻒ ﻋﺮﺍﻕ ﭼﻪ ﺑﻮﺩ؟
ﺍﻟﻒ ) ﺍﮔﺮ ﻣﺮﺍﮐﺰ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺣﺴﺎﺱِ ﮐﺸﻮﺭﺵ ﺭﺍ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﯿﺪﺍﺩ
ﺍﻭﻻ : ﺑﺎ ﺍﯾﻦ ﮐﺎﺭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺷﺪﯾﺪﺍ ﺁﺳﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩ
ﺩﻭﻣﺎ :ﻫﯿﭻ ﺗﻀﻤﯿﻨﯽ ﻧﺒﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﺎﺯﺭﺳﺎﻥ ﺁﮊﺍﻧﺲ ﺗﻮﻗﻌﺎﺗﺸﺎﻥ
ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻧﺮﻭﺩ ﭼﻮﻥ ﻫﺮﺑﺎﺭ ﮐﻪ ﻋﺮﺍﻕ ﺑﻠﻪ ﻣﯿﮕﻔﺖ ﺁﻧﻬﺎ
ﺩﺭﺧﻮﺍﺳﺖ ﺟﺪﯾﺪ ﺩﯾﮕﺮﯼ ﻣﻄﺮﺡ ﻣﯿﮑﺮﺩﻧﺪ ﻭ
ﺩﺭﺧﻮﺍﺳﺘﻬﺎﯾﺸﺎﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺎﺯﺭﺳﯽ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻧﺪﺍﺷﺖ
ﺏ )ﺍﺟﺎﺯﻩ ﺑﺎﺯﺭﺳﯽ ﻧﻤﯿﺪﺍﺩ ( ﮐﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﺎﺭ ﺭﺍ ﮐﺮﺩ ) ﮐﻪ
ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺍﺵ ﻣﯿﺸﺪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺩﺍﺩﻥ ﺩﺳﺖ ﺁﮊﺍﻧﺲ
ﺯﯾﺮﺍ ﺁﮊﺍﻧﺲ ﺍﺩﻋﺎ ﻣﯿﮑﺮﺩ ﻻﺑﺪ ﭼﯿﺰﯼ ﺭﺍ ﻣﺨﻔﯽ ﻣﯿﮑﻨﯿﺪ ﻭ
ﺩﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎﺭﯼ ﺯﺩﯾﺪ ﮐﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ «ﺷﻔﺎﻑ ﺳﺎﺯﯼ!«
ﻧﯿﺴﺘﯿﺪ
ﻭ ﺍﯾﻨﺠﺎ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﻋﺮﺍﻗﯽ ﻫﺎ ﻓﻬﻤﯿﺪﻧﺪ ﺍﺳﺎﺳﺎ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ
ﭘﺮﻭﺗﮑﻞ ﺍﻟﺤﺎﻗﯽ ﺍﺯ ﺭﻭﺯ ﺍﻭﻝ ﺍﺷﺘﺒﺎﻩ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺍﺻﻄﻼﺣﺎ
ﭘﺮﻭﺗﮑﻞ، ﺁﺵ ﮐﺸﮏِ ﺧﺎﻟﻪ ﺑﻮﺩ (ﺑﺨﻮﺭﯼ ﭘﺎﺗﻪ، ﻧﺨﻮﺭﯼ
ﭘﺎﺗﻪ )
ﺣﺎﻻ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻣﯿﺨﻮﺍﻫﺪ ﻫﻤﯿﻦ ﭘﺮﻭﺗﮑﻞ ﺭﺍ ﺍﻣﻀﺎ ﮐﻨﺪ
ﻭ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮﺩ ﺷﺮﺍﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﺷﻮﺭﺍﯼ ﺍﻣﻨﯿﺖ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﯾﻦ
ﭘﺮﻭﺗﮑﻞ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺑﺪﺗﺮ ﺍﺯ ﺷﺮﺍﯾﻄﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﻋﺮﺍﻕ
ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺑﻮﺩ
ﻭ ﮔﻔﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﺍﮔﺮ ﺍﯾﻦ ﭘﺮﻭﺗﮑﻞ ﺭﺍ ﺍﻣﻀﺎ ﻧﮑﻨﺪ ﺗﻮﺍﻓﻘﯽ
ﺻﻮﺭﺕ ﻧﻤﯿﮕﯿﺮﺩ
ﺣﺎﻝ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﭼﯿﺴﺖ؟
ﻣﺎ ﻫﻢ ﻣﺜﻞ ﻋﺮﺍﻕ ﺑﻪ ﺷﻮﺭﺍﯼ ﺍﻣﻨﯿﺖ ﮐﻪ ﻣﺘﺮﺳﮏ ﻭ
ﻣﺎﻣﻮﺭ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﺳﺖ ﺍﻋﺘﻤﺎﺩ ﮐﻨﯿﻢ؟
ﻭ ﺩﻟﻤﺎﻥ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺧﻮﺵ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﺯﺭﺳﯽ ﻫﺎ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺷﺪﻩ
ﻫﺴﺘﻨﺪ !
ﺍﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎﻥ ﻭ ﻣﻮﺍﻓﻘﺎﻥ ﺍﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﺮﺳﺎﻧﯿﺪ
(ﺣﺘﯽ ﺍﮔﺮ ﺷﺪﻩ ﮐﭙﯽ ﻭ ﭘﯿﺴﺖ ﮐﻨﯿﺪ ﺑﻪ ﺍﺳﻢِ ﺧﻮﺩﺗﺎﻥ ) ﺗﺎ
ﺍﻥ ﺷﺎﺍﻟﻠﻪ ﺳﻄﺢ ﺁﮔﺎﻫﯽ ﻣﻤﻠﮑﺘﻤﺎﻥ ﺑﺎﻻ ﺭﻭﺩ
ﺑﺮﺍﯼ ﺭﻫﺒﺮ ﻋﻤﺎﺭ ﺑﺎﺷﯿﻢ
۱.۲k
۱۶ خرداد ۱۳۹۴
دیدگاه ها (۲۲)
هنوز هیچ دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است.