آتوسا

#آتوسا

آتوسا در لغت به معنای خوش اندام است. همچنین به معنای قدرت و توانمندی نیز می‌باشد. آتوسـا (۵۵۰ تا ۴۷۵ پیش از میلاد مسیح) شهبانوی ایران یکی از برجسته‌ترین زنان در تاریخ ایران قدیم است. وی دختر کورش کبیر و کاساندان، خواهر کمبوجیه، و همسر پادشاه هخامنشی داریوش یکم، و مادر خشایار شاه بود. آتوسـا بانویی زیبا، شاعر و هم ادیب بود و به نوجوانان پارسی درس ادبیات پارسی می‌داد. به خاطر خرد و اندیشه نیکویش داریوش با ایشان در مسائل مملکتی و سرنوشت ساز مشورت می‌کرد و نیز به ایشان اعتماد کامل داشت. اگر داریوش به منطقه‌ای لشگر می‌کشید شورای سلطنت برای اداره امور کشور تشکیل می‌شد و رئیس و مافوق همه در راس شورای سلطنت شهربانو آتوسا بود.

 هرودوت در مورد زندگی سیاسی وی می‌گوید: آتوسا از قدرت فوق‌العاده‌ای برخوردار بود و علاقمند بود که در میدان کارزار نیز شوهرش را همراهی کند. وی همواره یاور فکری داریوش بزرگ بوده و چندین نبرد بزرگ را شخصاً فرماندهی کرده و یا با نقشه‌های جنگی او انجام گرفته است. از زمان مرگ او هیچ اطلاعی در دست نیست. تنها می‌دانیم تا زمانی که خشایار از جنگ یونان بر می‌گردد زنده بوده ‌است.
احتمالا آرامگاه او در کنار آرامگاه داریوش کبیر در نقش رستم می‌باشد. گفته می‌شود که #هما در اساطیر ایران، بر مبنای یادمانهایی از "آتوسا شهبانوی پارسی" و رویدادهای دوران داریوش و خشایارشاه، همسر و پسرش شکل گرفته باشد. "هما" در افسانه‌های مردمی مرغ فرخنده ایست که گاه از آن با نام "مرغ سعادت" نیز یاد می‌شود و در این باورها همان مرغی است که اگر سایه او بر کسی افتد او را سعادتمند و اگر بر تارک کسی نشیند او را به شهریاری رساند و شاید واژه "همایون و همایونی" با این نام پیوند دارد