جشنایرانی

#جشن_ایرانی
یلدا شب هندوانه وانار

به دیرینگی کیش مهر در ایران‌زمین دارد و جشن زایش مهر، بلندترشدن روزها، پیشواز گرم‌شدن و بارورشدن زمین و آغاز دوباره کشت و کار است.
در حقیقت جشن شب چله، آغاز یک دوره چهل روزه است که به جشن سده ختم می‌شود
گستردن سفره آیینی یا خوان شب چله در این جشن همچون دیگر جشن‌های ایرانی در سنت‌های کیش مهر و گستردن سفره "میَزد" ریشه دارد که در دورهمی پیروان این کیش یا "بزم مهر"، گسترده می‌شد، گستردن سفره‌های آیینی در فرهنگ ایران جنبه‌ای نمادین دارد و سفره نمادی از گستره زمین است. براین پایه، روی آن نمادهای زایندگی، روشنایی و برکت می‌گذاشتند.

در گذشته مردم در جشن یلدا یا شب زایش مهر، در بزم مهر، با همدیگر هم‌نشین و هم پیاله و هم‌سفره می‌شدند و تا هنگام سپیده دم و لحظه زایش مهر، شب‌زنده‌داری می‌کردند.

از دیرباز بر خوان شب چله، نان، شیرینی، خشکبار، دانه‌های خوراکی و میوه می‌گذارند ولی گل سرسبد همه این خوراکی‌ها که رنگ و بویی بهشتی به خوان شب چله می‌دهد، انار است.

زادگاه انار، ایران است و ایرانیان از دیرباز موفق به کشت نمونه‌های پربازده آن شدند، ریشه کهن واژه انار، در زبان فارسی، "هم‌دانه" است که به معنی هم‌نشینی دانه‌های فراوان در کنار همدیگر و نشان از "پُردانگی" آن است. در فرهنگ ایرانی، پُردانگی میوه انار، به نشانه زایندگی ایزدبانو آناهیتا مادر مهر یا میترا، نماد زایش و فراوانی بوده است و از این روی انار را در شب یلدا یا شب زایش مهر به عنوان نمادی از آناهیتا، مادر مهر تابان، بر سفره می‌گذارند. سرخی انار نیز نزد مردمان یادآور سرخی خورشید به هنگام فروخفتن و برآمدن یا زایش دوباره است.

در استوره‌های ایرانی، انار میوه‌ای مینوی و ستوده است از این روی، زرتشت دانه‌های انار را به اسفندیار پسر گشتاسب داد و او را رویین‌تن کرد؛ بر همین پایه در فرهنگ ایرانی، دانه‌های انار و آب انار، دارای ارزش‌های خوراکی و درمانی فراوان هستند و از آب انار تغلیظ شده، "رُب انار" تهیه می‌شود که در تهیه غذاهای سنتی ایرانی همچون فسنجان و آش انار استفاده می‌شود که خوردن آنها در شب یلدا به همراه انار دان‌شده، متداول است.

در بسیاری از شهرهای ایران، هنگام چیدن انار از درخت که "انارچین" نام دارد، "جشن انار" برگزار می‌شود که برای نمونه می‌توان از جشن انار دورک، بادرود، ساوه، پاوه، تفت، تنگ سیاب کوهدشت، انبوه، نوده فاراب، قزوین، ارسنجان، اورامانات و شهرضا نام برد اما متاسفانه امسال شاهد بودیم که جمهوری آذربایجان‌جعلی جشن انار یا "نار بایرامی" را به نام خود در فهرست میراث ناملموس جهانی در یونسکو به ثبت رساند.