جعفر بخش زاد محمودی شاعر گیلانی

شادروان "جعفر (اردشیر) بخش‌زاد محمودی ضیابری" شاعر، نویسنده، پژوهشگر برجسته‌ و سرهنگ بازنشسته‌ی گیلانی زاده‌ی دوم تیر ماه ۱۳۱۷ خورشیدی، در ضیابر صومعه‌سرا است.
وی علاوه بر سرایش اشعار فارسی و گیلكی، كتاب‌هایی نیز درباره‌ی دستور زبان گیلكی و فرهنگ واژه‌های گیلكی تألیف كرده بود. تسلط و مهارت بی‌بدیل آن شاعر و نویسنده‌ی بزرگ بر دستور زبان فارسی و گیلكی بر کسی پوشیده نبود.
وی نخستین كتاب دستور زبان گیلكی را در سال ۱۳۸۵ نوشت و در همان سال، برنده‌ی جایزه‌ی كتاب سال نیز شد. این كتاب حاصل ۲۵ سال پژوهش و تحقیق او بود که در آن نكات دقیق زبان گیلكی با ارائه‌ی نمونه‌های فراوان شعری شرح داده شده است. ضمن اینكه در این كتاب به بعضی از نكات دستوری زبان فارسی نیز پرداخته شده و مطالبی نیز درباره آنها بیان شده است.
كتاب دیگر ایشان، در حوزه‌ی زبان گیلكی با عنوان "فرهنگ‌واژه‌ نامه‌های گیلكی نشر یافته" است.
جلد اول كتاب فرهنگ واژه نامه‌های گیلكی با محوریت گویش‌های مركزی (رشت) و غرب گیلان منتشر شده است و جلد دوم آن، یك دائرةالمعارف كوچك درباره‌ی كل گیلان است. در جلد دوم كتاب فرهنگ واژه نامه‌های گیلكی‌ به حدود ۲۵ هزار لغت و ۱۵۰۰ ضرب‌المثل و حكایات تمثیلی گیلكی و تالشی پرداخته شده است.
كتاب دیگر ایشان "صناعات ادبی فارسی و گیلكی‌" است، كه در این كتاب به تشریح صناعات ادبی و اوزان عروضی و قافیه پرداخته‌ شده است.
وی سرانجام در بامداد روز ۳۰ مرداد ۱۴۰۱، در سن ۸۴ سالگی بر اثر عارضه ریوی درگذشت.


▪نمونه‌ی شعر گیلکی:
(۱)
اوستا رضا مسگر جه واپرسی کبلا بمانی/
او ستا می مرس تیانا چن فاگیری ......
او ستا بوگفتا بابیدنم تی تیانا کبلا خانم
تا اونه وادا نیگیرم قیمتا گفتن نتانم
خوب که ور اندازا کودا کبلا بمانی تیانا
آهنی پرگارا دگاد
مرس تیانا میا نا
بازین ایتا خنده مره بوگفتا آی کبلا خانم
تو با دویست تومان فادی تا اونا تی
.......بوگفتا اوستا
ان که ببو پول فشادن/
چی خبره
دویست تومان ایتا.......
اوستا تعارف مره بوگفتا ان گبان چیه
هرچی خوایی فادن
اما مرس ورق پیدا نیه
بوگفتا
اوستا من تره چاره دارم /
من دوتا درسفته تیان با موجما پاره دارم /
خودا
تی مارا بداره ساق و سلامت بمانی/
.....اگر من باورم
تو به چی قیمت ......
اوستا بوگفتا
واستی با همسایه داری بوکنم/
تو حلا
تی ......باور تا تره کاری بوکنم.


▪نمونه‌ی شعر فارسی:
(۱)
صنما به غمزه چه نیزه‌ها، تو مرا به دیده خلیده‌ای‌
به کرشمه سینه تنگ من که خوش آرمیده دریده‌ای
تو گلی که خوش به کنار من به هزار جلوه شکفته‌ای‌
تو نسیم صبح بهار من که پس از سپیده دمیده‌ای
ز چه خصم جان شده‌ای مرا چو پَری نهان شده‌ای مرا
ز زبان و دست من ای صنم چه مگر شنیده، چه دیده‌ای
به کمند عشق تو اندرم، زده‌ای به تیر جگر درم‌
ز چه رو ز صید نزار خود که به خون تپیده رمیده‌ای



گردآوری و نگارش:
#زانا_کوردستانی


منابع
@nabyguilani
@shakoori1
www.kakheaseman.ir
www.gilkhabar.ir