آتشکدهها و زرتشتیان در دوران اسلامی

### **آتشکده‌ها و زرتشتیان در دوران اسلامی**

با ظهور اسلام در قرن هفتم میلادی و فتح ایران توسط مسلمانان، وضعیت **آتشکده‌ها** و **جامعهٔ زرتشتی** به تدریج دگرگون شد. در این دوره، زرتشتیان به‌عنوان **اهل ذمّه** (غیرمسلمانانی که تحت حمایت حکومت اسلامی زندگی می‌کردند) شناخته شدند و با شرایط خاصی به حیات مذهبی خود ادامه دادند.

---

## **۱. وضعیت آتشکده‌ها در صدر اسلام**
### **الف) دورهٔ خلفای راشدین و امویان (قرن ۱‌ و ۲ هجری)**
- در ابتدا، **برخورد مسلمانان با آتشکده‌ها متفاوت بود**. برخی ویران شدند (مانند آتشکدهٔ معروف **تخت سلیمان** در آذربایجان)، اما بسیاری نیز باقی ماندند.
- **عمر بن خطاب** دستور داد آتشکده‌ها در صورتی که **زرتشتیان مالیات جزیه بپردازند**، تخریب نشوند.
- در برخی مناطق مانند **فارس و کرمان**، آتشکده‌ها به فعالیت خود ادامه دادند.

### **ب) دورهٔ عباسیان (قرن ۲ تا ۵ هجری)**
- با قدرت گرفتن عباسیان، فشار بر غیرمسلمانان بیشتر شد.
- **برخی آتشکده‌ها به مسجد تبدیل شدند** (مثلاً مسجد جامع اصفهان روی بقایای یک آتشکده ساخته شد).
- **زرتشتیان مجبور شدند آتشکده‌ها را در مناطق دورافتاده یا خانه‌های خود برپا کنند** تا مورد تعرض قرار نگیرند.

### **ج) دورهٔ سلجوقیان و مغولان (قرن ۵ تا ۸ هجری)**
- در دورهٔ سلجوقی، **فشار بر زرتشتیان افزایش یافت** و بسیاری از آتشکده‌ها متروک شدند.
- اما در دورهٔ **ایلخانیان مغول** (به ویژه در زمان **غازان خان** که ابتدا بودایی و سپس مسلمان شد)، وضعیت زرتشتیان کمی بهبود یافت.

### **د) دورهٔ صفویه و بعد از آن (قرن ۱۰ هجری به بعد)**
- در دورهٔ صفویه، **زرتشتیان تحت فشار بیشتری قرار گرفتند** و بسیاری به **هند** مهاجرت کردند (پارسیان هند).
- **آتشکده‌های باقی‌مانده بیشتر در یزد و کرمان متمرکز شدند** (مانند **آتشکدهٔ یزد** که هنوز فعال است).

---

## **۲. وضعیت زرتشتیان در جامعهٔ اسلامی**
### **الف) جایگاه حقوقی زرتشتیان**
- زرتشتیان به عنوان **اهل ذمّه** شناخته می‌شدند و در ازای پرداخت **جزیه**، از امنیت برخوردار بودند.
- آن‌ها **حق قضاوت داخلی** داشتند (بر اساس قوانین زرتشتی)، اما در موارد اختلاف با مسلمانان، دادگاه‌های اسلامی حکم می‌دادند.

### **ب) محدودیت‌های اجتماعی و مذهبی**
- **ساختمان‌های جدید مذهبی ممنوع بود** (مثلاً ساخت آتشکده‌های جدید دشوار شد).
- **زرتشتیان مجبور به پوشیدن