صلح طبرستان با مسلمانان در تاریخ طبری
### **صلح طبرستان با مسلمانان در تاریخ طبری**
طبری (۲۲۴–۳۱۰ هجری قمری) در کتاب **«تاریخ الرسل و الملوک»** (معروف به تاریخ طبری) به فتح طبرستان (منطقهای در شمال ایران، شامل مازندران و گیلان امروزی) توسط مسلمانان اشاره میکند. او شرح میدهد که این منطقه پس از مقاومتهای اولیه، سرانجام به صلح با اعراب مسلمان تن داد.
---
### **۱. پیشینه فتح طبرستان**
- طبرستان تا قرن دوم هجری (حدود ۷۶۱ میلادی) تحت حکومت **اسپهبدان محلی** (مانند **دابویگان** و **پادوسپانیان**) بود و به دلیل کوهستانی و جنگلی بودن، دیرتر از سایر مناطق ایران فتح شد.
- **سرداران اموی و عباسی** چندین بار برای فتح طبرستان لشکرکشی کردند، اما با مقاومت شدید مواجه شدند.
---
### **۲. نقش عمر بن عبدالعزیز و سیاست صلحجویانه**
- در دوره **عمر بن عبدالعزیز** (۹۹–۱۰۱ هجری)، سیاست مسلمانان نسبت به غیرمسلمانان تعدیل شد و او دستور داد با مردم طبرستان **به عدالت رفتار شود**.
- برخی از اسپهبدان طبرستان، به جای جنگ، **ترجیح دادند با پرداخت جزیه، تحت قرارداد ذمّه قرار گیرند**.
---
### **۳. فتح نهایی طبرستان در زمان عباسیان**
- در زمان **منصور عباسی** (حکومت: ۱۳۶–۱۵۸ هجری)، **خورشید، اسپهبد طبرستان**، پس از مقاومتهای طولانی، سرانجام **صلح کرد** و در ازای پرداخت خراج سالانه، حاکمیت عباسیان را پذیرفت.
- طبری مینویسد که پس از این صلح، **اسلام به تدریج در طبرستان گسترش یافت**، اما بسیاری از مردم تا قرنها بر آیین زرتشتی یا محلی خود باقی ماندند.
---
### **۴. شرایط صلح طبرستان با مسلمانان**
بر اساس روایت طبری، شرایط صلح شامل این موارد بود:
۱. **پرداخت جزیه و خراج سالانه** توسط مردم طبرستان.
۲. **آزادی مذهبی** برای زرتشتیان و دیگر ادیان.
۳. **عدم تخریب معابد و آتشکدهها**، مگر آنهایی که به عنوان پایگاه مقاومت استفاده میشدند.
۴. **حفظ موقعیت اسپهبدان محلی** به عنوان حاکمان نیمهمستقل تحت حکومت عباسی.
---
### **۵. پیامدهای صلح طبرستان**
- **اسلامیشدن تدریجی منطقه:** اگرچه در ابتدا اکثر مردم زرتشتی یا پیرو ادیان محلی بودند، اما به مرور زمان اسلام گسترش یافت.
- **ادغام طبرستان در خلافت اسلامی:** این منطقه به یکی از مراکز مهم علمی و فرهنگی در دورههای بعدی (به ویژه در زمان علویان و سادات مرعشی) تبدیل شد.
- **شکلگیری قیامهای محلی:** گاهی اوقات مردم طبرستان به دلیل فشارهای مالیاتی یا محدودیتهای اجتماعی شورش میکردند (مانند قیام **مقنع** در قرن دوم هجری).
---
### **۶. تفاوت روایت طبری با دیگر منابع**
- برخی منابع مانند **ابن اثیر** در **الکامل فی التاریخ** و **بلعمی** در **تاریخنامه طبری**، جزئیات
طبری (۲۲۴–۳۱۰ هجری قمری) در کتاب **«تاریخ الرسل و الملوک»** (معروف به تاریخ طبری) به فتح طبرستان (منطقهای در شمال ایران، شامل مازندران و گیلان امروزی) توسط مسلمانان اشاره میکند. او شرح میدهد که این منطقه پس از مقاومتهای اولیه، سرانجام به صلح با اعراب مسلمان تن داد.
---
### **۱. پیشینه فتح طبرستان**
- طبرستان تا قرن دوم هجری (حدود ۷۶۱ میلادی) تحت حکومت **اسپهبدان محلی** (مانند **دابویگان** و **پادوسپانیان**) بود و به دلیل کوهستانی و جنگلی بودن، دیرتر از سایر مناطق ایران فتح شد.
- **سرداران اموی و عباسی** چندین بار برای فتح طبرستان لشکرکشی کردند، اما با مقاومت شدید مواجه شدند.
---
### **۲. نقش عمر بن عبدالعزیز و سیاست صلحجویانه**
- در دوره **عمر بن عبدالعزیز** (۹۹–۱۰۱ هجری)، سیاست مسلمانان نسبت به غیرمسلمانان تعدیل شد و او دستور داد با مردم طبرستان **به عدالت رفتار شود**.
- برخی از اسپهبدان طبرستان، به جای جنگ، **ترجیح دادند با پرداخت جزیه، تحت قرارداد ذمّه قرار گیرند**.
---
### **۳. فتح نهایی طبرستان در زمان عباسیان**
- در زمان **منصور عباسی** (حکومت: ۱۳۶–۱۵۸ هجری)، **خورشید، اسپهبد طبرستان**، پس از مقاومتهای طولانی، سرانجام **صلح کرد** و در ازای پرداخت خراج سالانه، حاکمیت عباسیان را پذیرفت.
- طبری مینویسد که پس از این صلح، **اسلام به تدریج در طبرستان گسترش یافت**، اما بسیاری از مردم تا قرنها بر آیین زرتشتی یا محلی خود باقی ماندند.
---
### **۴. شرایط صلح طبرستان با مسلمانان**
بر اساس روایت طبری، شرایط صلح شامل این موارد بود:
۱. **پرداخت جزیه و خراج سالانه** توسط مردم طبرستان.
۲. **آزادی مذهبی** برای زرتشتیان و دیگر ادیان.
۳. **عدم تخریب معابد و آتشکدهها**، مگر آنهایی که به عنوان پایگاه مقاومت استفاده میشدند.
۴. **حفظ موقعیت اسپهبدان محلی** به عنوان حاکمان نیمهمستقل تحت حکومت عباسی.
---
### **۵. پیامدهای صلح طبرستان**
- **اسلامیشدن تدریجی منطقه:** اگرچه در ابتدا اکثر مردم زرتشتی یا پیرو ادیان محلی بودند، اما به مرور زمان اسلام گسترش یافت.
- **ادغام طبرستان در خلافت اسلامی:** این منطقه به یکی از مراکز مهم علمی و فرهنگی در دورههای بعدی (به ویژه در زمان علویان و سادات مرعشی) تبدیل شد.
- **شکلگیری قیامهای محلی:** گاهی اوقات مردم طبرستان به دلیل فشارهای مالیاتی یا محدودیتهای اجتماعی شورش میکردند (مانند قیام **مقنع** در قرن دوم هجری).
---
### **۶. تفاوت روایت طبری با دیگر منابع**
- برخی منابع مانند **ابن اثیر** در **الکامل فی التاریخ** و **بلعمی** در **تاریخنامه طبری**، جزئیات
- ۱.۳k
- ۱۵ خرداد ۱۴۰۴
دیدگاه ها (۰)
در حال بارگزاری
خطا در دریافت مطلب های مرتبط