اردشیر یکم

اردشیر پسر خشایارشا و ملکه آمِستریس بود. او پس از به قتل رسیدنِ خشایار به دستِ اردوان فرمانده گارد نگهدار شاه، بر تختِ شاهی نشست. اردوان که طریق پسران خویش قصد داشت به هنگام فرصت مناسب اردشیر را نیز از میان بردارد، اما اردشیر از این توطئه آگاهی یافت و در دفع او پیشدستی کرد. واورا کشت خود را شاهنشاه خواند و به مدت ۴۱ سال فرمانروایی کرد.
اردشیر در ۴۶۴ پ. م. دست به تجدیدنظر در سازماندهی دولتی زد. وی تمام نزدیکان وفادار به خود را به عنوان ساتراپ تعیین نمود؛ ولی برادرش ویشتاسپ که ساتراپ باکتریا بود، نقشه‌ای طرح کرد تا با کمک اشراف باکتریا تاج‌و‌تخت را از چنگ برادر بیرون آورد و برای رسیدن به این منظور، سر بر شورش برداشت؛ ولی طی دو جنگی که به آن دست زد شکست خورد و کشته شد
در سال ۴۶۰ پ. م. شورش تازه‌ای در مصر برپا شد که در نتیجه آن، مصر به صحنه درگیری میان ایران و یونان کشیده شد
شروع این شورش از ناحیه دلتای غربی بود و به رهبری ایناروس بود خشایارشا، هخامنش را باارتش عظیمی فراهم آورد و به سوی شورشیان تاخت. در سال ۴۶۰ پ. م. جنگ شدیدی در ناحیه پاپرمیس رخ دادسپاهیان ایرانی به‌طور کامل شکست خوردند و هخامنش کشته شد. 
ایناروس پس از کسب چنین پیروزی خونینی، برای کسب کمک به سوی یونانی‌ها روی آورد که با کمال میل دعوت مصری‌ها را برای کمک دادن به آنان پذیرفتن ابتدا کشتی‌ها به سوی قبرس رفتند جزیره را غارت کردند. پس از آن به سوی مصر رفتند. سپس وارد رود نیل شده کشتی‌های ایرانی را نابود کردند وبه ا ممفیس، مرکز تجمع سپاهیان ایرانی رفتند. در آنجا موفق شدند شهر را تصرف کنند در نتیجه سپاهیان ایران عقب‌نشینی کرده به دژ سفید پناه بردند
پارسی‌ها، مادها و مصریانی که هنوز طرفدار و وفادار به ایرانیان بودند و باور نداشتند که شورشی‌ها پیروز شده‌اند، به جمع سپاهی‌های دژ افزوده شدند. محاصره این دژ حدود یک سال به طول انجامید و آتنی‌ها متحمل تلفات سنگینی شدند . در ۴۵۴ پ. م. ایرانیان ناوگان خود را به یکی از این دو شعبه نیل بردند و دیگری را خشکاندند. با انجام این کار کشتی‌های آتنی به گِل نشست و یونانیان ناگزیر تحت شرایط آبرومندی تسلیم شدند شکست یونانیان به شورش مصر پایان بخشید
بدین ترتیب در سال ۴۵۴ پ. م. شورش مصر که شش سال به طول انجامیده بود به پایان رسید و مصر دوباره یکی از ساتراپ‌نشین‌های ایران شد، ولی گروهی از میهن پرستان به باتلاق‌ها پناه برده دست به جنگ‌های پراکنده زدند. ادامه دارد