جشنایرانی همه جای ایران سرای من است

#جشن_ایرانی همه جای ایران سرای من است ۱
همه‌جای ایران سرای من است
ویژگی یلدا در جای‌جای ایران - بخش نخست
بسیاری از آیین‌های #یلدا همچون گرد هم آمدن خانواده‌ها، خوراکی‌های این شب، چکامه‌خوانی و داستان‌گویی بزرگان، فال گرفتن، حافظ و شاهنامه‌خوانی، پیشکش بردن برای نواَروسان(عروسان) و بسیاری دیگر، در میان همه‌ی تیره‌ها و استان‌های ایران یکسان است. در این یادداشت‌ها کوشیدیم برخی از آیین‌های ویژه‌ی هر تیره و استان را تا جایی که می‌توانیم، بشناسیم. اگر از شهر و روستایی نام برده نشده، برای دشواری در گردآوری داده‌های گواه‌مند است.

❤️ "آگِر نوروژی" یکی از آیین‌های یلدا در ایران باستان است که هنوز در میان مردم تیره‌ی "لَک" برگزار می‌شود. آنان در شبی به نام "شو چله" آتش بزرگی برپا و با نواختن ساز و دهل گرداگرد آن پایکوبی می‌کنند. "شب چله" در گاهشمار لکی برابر با آغاز ماه نوروز است. به آتشی که در این شب برافروخته می‌شود، "آگِر نوروژ" و به آیینی که در کنار آتش برگزار می‌شود، "آگِر نوروژی شو چله" می‌گویند. این آیین در ایل کاکاوند به شیوه‌ی چشمگیری برگزار می‌شود و در پهرست برماندهای فرهنگی نابسوده‌ی ایرانی، پایسته شده است(درفهرست میراث فرهنگی ناملموس ایرانی ثبت شده است).

🌹 در لرستان از چندی پیش از یلدا، گوسپند(گوسفند) یا پرنده‌ای را برای خوراک شب یلدا می‌پرورند. یکی از آیین‌های این شب "چارشو دُر کنی"(چادر شب آویزان کنی) است. کودکان در این شب با آویختن چادر یا گلونی(سربند لری) از بام خانه‌ی همسایه‌ها، شیرینی و میوه و خشکبار دریافت می‌کنند. این آیین در ایلام، آذربادگان و کرمانشاه نیز انجام می‌شود. در ایلام به آن "شلی‌ملی" می‌گویند. "چل سرو" یا فال چهل سرود آیین دیگر چله در لرستان است. یکی از باشندگان(حاضران) دستگرد(تسبیح) می‌اندازد و هر یک از مهمانان چامه‌ای به گویش بومی می‌گویند و چهلمین چکامه، پاسخ به مراد فال‌گیرنده است.

❤️ در برخی شهرهای استان خراسان، هندوانه‌ی یلدا را در میانه‌ی مهمانی و برابر دیدگان مهمانان می‌بُرند و اگر هندوانه رسیده، سرخ و خوشمزه باشد، نشانه این است که هر کس آرزویی دارد، به آرزویش می‌رسد.
در آیینی دیگر، با تاریکی هوا کسانی با کَپچه(ملاقه) به در خانه‌ها می‌زنند تا آجیل و شیرینی بگیرند. در گذشته در قوچان توپ هفت‌لایه‌ای از پشم گوسپند، شتر و بز می‌ساختند و در شب چله آن‌ها را در میان آتش می‌انداختند. سپس با دست آن را بیرون می‌کشیدند و هفت بار به بیرون از آتش پرتاب می‌کردند تا با این کار به زمستان بگویند که از برف و سرما ترسی ندارند.