با مردم چه مسلمان و چه غیر مسلمان با خوشروی رفتار

-✍ با مردم، چه مسلمان و چه غیر مسلمان، با خوشرویى رفتار كنیم. «لاتصعّر خدّك للنّاس»

- تكبّر ممنوع است، حتّى در راه رفتن. «لاتمش فى الارض مرحا»

- از عامل خشنودى خداوند براى تشویق و از ناخشنودى او براى ترك زشتى ها و گناهان استفاده كنیم. «انّ اللّه لایحبّ»

- به موهومات، خیالات و بلندپروازى ها خود را گرفتار نسازیم. «مُختال»

- بر مردم فخر فروشى نكنیم. «انّ اللّه لایحبّ كلّ مُختال فَخور»

تواضع

در این آیه لقمان به فرزندش مى گوید: در زمین متكبرانه راه نرو «لاتمش فى الارض مرحاً» و در سوره ى فرقان، اوّلین نشانه ى بندگان خوب خدا، حركت متواضعانه ى آنهاست.«و عباد الرّحمن الّذین یمشون على الارض هَونا»(300)

یكى از اسرار نماز كه در سجده ى آن بلندترین نقطه بدن را (حداقل در هر شبانه روز 34 مرتبه در هفده ركعت نماز واجب) روى خاك مى گزاریم، دورى از تكبّر، غرور و تواضع در برابر خداوند است.

گرچه تواضع در برابر تمام انسان ها لازم است؛ امّا در برابر والدین، استاد و مؤمنان لازم تر است. تواضع در برابر مؤمنان، از نشانه هاى برجسته ى اهل ایمان است. «اذّلة على المؤمنین»(301)

بر خلاف تقاضاى متكبّران كه پیشنهاد دور كردن فقرا را از انبیا داشتند، آن بزرگواران مى فرمودند: ما هرگز آنان را طرد نمى كنیم. «و ما انا بطارد الّذین آمنوا»(302)

انسانِ ضعیف و ناتوانى كه از خاك و نطفه آفریده شده، و در آینده نیز مردارى بیش نخواهد بود، چرا تكبّر مى كند؟!

مگر علم محدود او با فراموشى آسیب پذیر نیست؟!

مگر زیبایى، قدرت، شهرت و ثروت او، زوال پذیر نیست؟!

مگر بیمارى، فقر و مرگ را در جامعه ندیده است؟!

مگر توانایى هاى او نابود شدنى نیست؟!

پس براى چه تكبّر مى كند؟! قرآن مى فرماید: متكبّرانه راه نروید كه زمین سوارخ نمى شود، گردن كشى نكنید كه از كوه ها بلندتر نمى شوید. «ولاتَمشِ فى الارض مَرحاً اِنّك لن تَخرق الارض و لن تَبلغ الجبال طولا»(303)

نمونه هایى از تواضع اولیاى الهى

شخص اوّل آفرینش كه پیامبر اكرم صلى الله علیه وآله است، آنگونه مى نشست كه هیچ امتیازى بر دیگران نداشت و افرادى كه وارد مجلس مى شدند و حضرت را نمى شناختند، مى پرسیدند: كدام یك از شما پیامبر است؟ «ایّكم رسول اللّه»(304)