پيوند زن و شويي يا زناشويي يكي از كار هاي پسنديده و بايست

پيوند زن و شويي يا زناشويي يكي از كار هاي پسنديده و بايسته در بين زرتشتيان است. پسران و دختران پس از رسيدن به بلوغ رواني، سن قانوني، رشد اجتماعي و آموختن مهارت هاي زندگي، بايد تشكيل خانواده بدهند و زندگي مشترك خود را بنيان گذارند و عشق و علاقه را تجربه كنند كه اين مهم با همكاري پدر و مادر خانواده در به سامان رسانيدن فرزندان، آسان تر و بادوام تر صورت مي گيرد.

در ازدواج هاي صورت گرفته بين اين قشر از جامعه، شاخص انتخاب سن همسر يا زن براي زندگي مشترك، به طور نسبي، از فرمول نصف سن پسر به علاوه ده تبعيت مي كند.

در آيين زرتشتي بجز در شرايط خاص، طلاق وجود ندارد؛ همچنين هر مرد يا زن بايد يك همسر براي خود برگزيند و اين گزينش هنگامي تداوم خواهد داشت كه با نيروي خرد و بهره وري از تجربه بزرگان انجام گيرد.

در ايران باستان، مردي كه زن داشت و داراي فرزند بود، بر مردي كه زن و فرزند نداشت، برتري داشت. به مردي كه همسر انتخاب كرده بود «نمانو پي تي» و به زني كه شوهر داشت «نمانو پت ني» گفته مي شد؛ كه «نمانو» به معني خانه و خانواده و قسمت دوم هر دو واژه، رييس و رهبر، معني مي دهد. اين واژه ها در تفسير پهلوي به صورت «كد خدا» و «كد بانو» آمده است. «كد»، «كده»، «كزه» و «خده» به معني خانه و «خدا» به معني سردار، رييس و صاحب، معني شده است.

طبق شواهدي كه در دست است، مردان يا زناني كه به هر دليل، تنها شده اند، براي هميشه به همسر قبلي خود وفادار مانده و تجرد اختيار كرده اند؛ به ويژه خانواده اي كه داراي فرزند بوده اند، مهتري و سروري بر فرزندان تا به ثمر رساندن و تشكيل خانواده را گزيده و براي آنان از خود گذشتگي نموده اند.

پوروچيستا
پوروچيست يا پورچيستا، كوچكترين دختر حضرت زرتشت و از اولين گروندگان به آيين مزديسني است كه جاماسب فرزانه -وزير و به قولي برادر كي گشتاسب- را به همسري گزيد؛ واژه پوروچيستا به معني پر بينش است.
حجت شكيبا

در نوشتار هاي قديم آمده است كه زنان ايراني در فن تير اندازي، اسب سواري، شمشير زني و ديگر فنون پهلواني نيز آموزش هايي مي ديدند و در شكار و در جنگ شركت مي جستند. درباره زنان نامور و شير افكن درج است كه اغلب با يلان و پهلوانان، دست و پنجه نرم مي كردند. بنابراين، مقام زن چه در زمان «زرتشت» و چه در پيش از وي، در جوامع ايراني محترم و باارزش بوده است. البته با ظهور زرتشت و اصلاحات وي، چنانكه از «اوستا» و قسمت هاي متقدم بر مي آيد، زن نيز داراي حقوق مساوي با مرد بوده و به همان اندازه مي توانسته ماثر باشد كه يك مرد منشا اثر داشته است. اراده زنان و دوشيزگان چه تا آن هنگامي كه در خانه پدري بودند و چه هنگامي كه شوهر كرده و به خانه شوهري مي رفتند، قوي بوده و قادر بودند تا از روي خرد و درك واقعيت، حقانيت خود را به ثبوت برسانند و تحميل نمايند.

آزادي راي زنان را، در «گات ها»، به هنگام خواستگاري «جاماسب» -وزير «شاه گشتاسب»- از «پوروچيستا» -دختر زرتشت-، در مي يابيم. زرتشت رو به سوي كوچكترين دخترش كرده، بيان مي دارد: "تو اي پوروچيست! اي جوان ترين دختر زرتشت از خاندان «هيچتسپ»! مزدا اهورا، جاماسب را كه به انديشه نيك و پاكي و راستي پايبند است، براي همسري، به تو مي بخشد. پس با خرد خود هم پرسي كن و در صورت پسنديدن او، با عشق پاك در انجام وظيفه مقدس زن و شويي بكوش." پاسخ پورچيستا به پدر پس از انديشه ژرف، چنين است: "بي گمان من كسي را كه براي خانواده، پدر و سرور گمارده شده، خواهم گزيد و دوست خواهم داشت. باشد كه روشنايي انديشه نيك به من برسد و زني پارسا و پاكدامن در ميان پاكان باشم."

پس از پاسخ پورچيستا كه نه تنها جاماسب را برگزيده، بلكه دوست خواهد داشت، زرتشت رو به انجمن و گردآمدگان در همايش نموده و مي گويد: "اين سخنان را به شما مي گويم اي نو عروسان و تازه دامادان! پندم را با انديشه بشنويد و به ياد سپاريد و با ياوش (1) ۞ خود، وجدان خود را دريابيد و به كار بنديد. پيوسته زندگي با انديشه نيك كنيد و هر يك از شما در راستي از ديگري پيشي جوييد تا از زندگي و خانمان خوب برخوردار گرديد. اي مردان و اي زنان! اين را به درستي بدانيد كه در اين جهان، دروغ، فريبنده است؛ از آن بگسليد و آن را مگسترانيد و اين را نيك بدانيد كه آن خوشي اي كه از تباهي و تيرگي راستي به دست آيد، مايه اندوه است. پاداش نيك خداوند تا روزي براي شما خواهد بود كه در زندگي زناشويي خود چه در تنگي و چه در فراخي با هم بجوشيد و با هم مهربان باشيد؛ اما اگر انديشه دروغ بر شما چيره گردد با پيامد آه و افسوس روبرو مي شويد."

آيين زن و شويي يا زناشويي در بين زرتشتيان، بدون مهريه است و به ترتيب شامل «خواستگاري»، «نامزدي»، «گواه گيري»، «جشن عروسي»، «پاتختي»، «دست بوسي مادرزن» و «خانه خندان» يا «