اندیشه در کلام خداوند سبحان
✍در تفاسیر مختلف [657] آمده است كه این آیه به دنیال آیه قبل كه مردم را به جهاد تشویق مى كرد، مؤمنان را به انفاق و وام ترغیب مى نماید. زیرا همانگونه كه براى امنیّت و صیانت جامعه، نیاز به جهاد و تلاش مخلصانه است، همچنین براى تأمین محرومان و تهیه وسایل جهاد، نیاز به كمك هاى مادّى مى باشد.
موضوع وام دادن به خدا، هفت بار در قرآن آمده است. تفسیر مجمع البیان [658]شرایطى را براى قرض الحسنه بیان كرده است. از آن جمله:
- از مال حلال باشد.
- از مال سالم باشد.
- براى مصرف ضرورى باشد.
- بى منّت باشد.
- بى ریا باشد.
- مخفیانه باشد.
- با عشق وایثار پرداخت شود.
- سریع پرداخت شود.
- قرض دهنده خداوند را بر این توفیق شكرگزار باشد.
- آبروى گیرنده وام حفظ شود.
«قرض»، در زبان عربى به معناى بریدن است و اینكه به وام، قرض مى گویند بخاطر آن است كه بخشى از مال بریده وبه دیگران داده مى شود تا دوباره باز پس گرفته شود. كلمه «بسط» به معناى گشایش و وسعت است و «بساط» به اجناسى گفته مى شود كه در زمین پهن شده باشد.
جهاد، گاهى با جان است كه در آیه قبل مطرح شد وگاهى با مال است كه در این آیه مطرح شده است.
كلمه «كثیر» در كنار كلمه «اضعاف»، نشانه ى پاداش بسیار زیاد است. و جمله «یضاعفه» بجاى «یضعفه» رمز مبالغه و ازدیاد است. [659]
تعبیرِ قرض به خداوند، نشان دهنده آن است كه پاداش قرض الحسنة بر عهده خداوند است.
به جاى فرمان به قرض دادن، سؤال مى كند كه كیست كه به خداوند قرض دهد، تا مردم احساس اكراه و اجبار در خود نكنند، بلكه با میل و رغبت و تشویق به دیگران قرض دهند. از آنجا كه انسان غریزه منفعت طلبى دارد، لذا خداوند براى تحریك انسان، از این غریزه استفاده كرده و مى فرماید: «فیضاعفه اضعافاً»
به جاى «قرض به مردم» فرمود: «به خداوند قرض دهید»، تا فقرا احساس كنند خداوند خودش را به جاى آنان گذاشته و احساس ضعف و ذلّت نكنند.
با اینكه وجود ما و هرچه داریم از خداوند است، امّا خداوند گاهى خود را مشترى و گاهى قرض گیرنده معرفى مى كند تا ما را به این كار تشویق نماید. حضرت على علیه السلام فرمودند: جنود آسمان ها و زمین از آن خداست، پس آیه قرض براى آزمایش شماست. [660]
- اگر بدانیم كه ما به سوى او باز مى گردیم و هرچه داده ایم پس مى گیریم، راحت انفاق خواهیم كرد. «الیه ترجعون»
موضوع وام دادن به خدا، هفت بار در قرآن آمده است. تفسیر مجمع البیان [658]شرایطى را براى قرض الحسنه بیان كرده است. از آن جمله:
- از مال حلال باشد.
- از مال سالم باشد.
- براى مصرف ضرورى باشد.
- بى منّت باشد.
- بى ریا باشد.
- مخفیانه باشد.
- با عشق وایثار پرداخت شود.
- سریع پرداخت شود.
- قرض دهنده خداوند را بر این توفیق شكرگزار باشد.
- آبروى گیرنده وام حفظ شود.
«قرض»، در زبان عربى به معناى بریدن است و اینكه به وام، قرض مى گویند بخاطر آن است كه بخشى از مال بریده وبه دیگران داده مى شود تا دوباره باز پس گرفته شود. كلمه «بسط» به معناى گشایش و وسعت است و «بساط» به اجناسى گفته مى شود كه در زمین پهن شده باشد.
جهاد، گاهى با جان است كه در آیه قبل مطرح شد وگاهى با مال است كه در این آیه مطرح شده است.
كلمه «كثیر» در كنار كلمه «اضعاف»، نشانه ى پاداش بسیار زیاد است. و جمله «یضاعفه» بجاى «یضعفه» رمز مبالغه و ازدیاد است. [659]
تعبیرِ قرض به خداوند، نشان دهنده آن است كه پاداش قرض الحسنة بر عهده خداوند است.
به جاى فرمان به قرض دادن، سؤال مى كند كه كیست كه به خداوند قرض دهد، تا مردم احساس اكراه و اجبار در خود نكنند، بلكه با میل و رغبت و تشویق به دیگران قرض دهند. از آنجا كه انسان غریزه منفعت طلبى دارد، لذا خداوند براى تحریك انسان، از این غریزه استفاده كرده و مى فرماید: «فیضاعفه اضعافاً»
به جاى «قرض به مردم» فرمود: «به خداوند قرض دهید»، تا فقرا احساس كنند خداوند خودش را به جاى آنان گذاشته و احساس ضعف و ذلّت نكنند.
با اینكه وجود ما و هرچه داریم از خداوند است، امّا خداوند گاهى خود را مشترى و گاهى قرض گیرنده معرفى مى كند تا ما را به این كار تشویق نماید. حضرت على علیه السلام فرمودند: جنود آسمان ها و زمین از آن خداست، پس آیه قرض براى آزمایش شماست. [660]
- اگر بدانیم كه ما به سوى او باز مى گردیم و هرچه داده ایم پس مى گیریم، راحت انفاق خواهیم كرد. «الیه ترجعون»
۱.۶k
۱۹ اسفند ۱۴۰۲
