سالگرد درگذشت سعدی شاعراندیشمند انساندوست

‌
سالگرد درگذشت سعدی شاعر،اندیشمند، انساندوست‌
‌
‌به نوشته قریب به اتفاق کرونیکلر ها، مشرف الدین مصلح ابن عبدالله ــ سعدی شیرازی ــ در این روز (9 دسامبر) سال 1292 م در زادگاه خود شهر باستانی شیراز درگذشته است. یکی ــ دو تن دیگر درگذشت سعدی را سال 1290 م ذکر کرده و نوشته اند که وی بسال 1210 میلادی در شیراز به دنیا آمده بود. او که درنوجوانی شیراز را برای ادامه تحصیل در نظامیه بغداد (دانشکده ای که خواجه نظام الملک توسی ساخته بود) ترک کرده بود تا سال 1256 به زادگاه خود بازنگشت و در این مدت از عراق امروز، سوریه، لبنان، مصر، حجاز و قسمتهایی از آناتولی دیدار کرده و در طرابلس لبنان به دست صلیبیون اسیر شده بود که او را به نوشته خودش «به کار گل بداشتند» یعنی عملگی در ساختن بناء به او تحمیل شده بود، که در اینجا توسط یک تاجر بازخرید و آزاد شد. سعدی که این نام او از اسم سعد ابن زنگی حکمران وقت فارس گرفته شده است در سال 1257 بوستان و سال بعد گلستان را به پایان رسانید.
نظم و نثر سعدی که تا آن زمان چنین سبک و روشی سابقه نداشت فصاحت زبان پارسی را به اعلا درجه رسانید. این استاد سخن فارسی نثری روان و شیرین دارد. حکایات و ابیات سعدی آکنده از پند و اندرز برای اصلاح مردمان است. وی در عین حال یک صوفی بود. نمونه هایی از اندرزهای منظوم او از این قرارند:
روزی که زیر خاک، تن ما نهان شود
وآنها که کرده ایم یکایک عیان شود

نمونه ای دیگر:
شنیدم که در وقت نزع روان
به هرمز چنین گفت نوشیروان

که خاطر نگهدار و درویش باش
نه، دربندآسایش خویش باش

نیاساید اندر دیار تو ، کس
چو آسایش خویش خواهی، و بس

سعدی یک انساندوست واقعی و کامل بود. درباره انساندوستی او، ذکر این شعر کافی است:
بنی آدم اعضای یکدیگرند
که در آفرینش ز یک گوهرند

چو عضوی به درد آورد روزگار
دگر عضوها را نماند قرار

ایران که در قرون قدیم به مدت 12 قرن یک ابرقدرت نظامی ــ سیاسی بی چون و چرا در جهان بود، در قرون وسطا هم از نظر اندیشه، دانش و ادبیات تنها بزرگ جهان بشمار می رود که در این زمینه همتا نداشته است و سعدی یکی از ستارگان این دوران ایران بود ــ دورانی که اروپا درجهل وظلمت دست و پا می زد و شرق تا آن سوی روسیه گرفتار تاخت و تاز مغولان و طوایفی از این دست بود. این دوران نا آرام و بی ثبات که مانع اقدام گروهی می شد، ایرانیان را متوجه خلاقیت انفرادی خود کرد که پیشرفت در علم و ادب نتیجه تلاش فردی است.
سعدی یک شخصیت جهانی است که در اروپا بسیاری از مردم این نام را بر فرزندان پسر خود می گذارند.نام اول یک رئیس جمهوری فرانسه قرن گذشته «سعدی» بود. در اینترنت، سعدی در صدها سایت وصف شده است.
تاریخ ایران و جهان/دکتر کیهانی زاده/9 دسامبر