فصل بخش اول

فصل 1 — بخش ( اول )

عنوان: آشنایی مقدماتی با نظام قضایی و دادخواهی

1. چرا باید آموخت دادخواهی؟

دادخواهی یعنی درخواست رسمیِ اجرای عدالت.
دادخواهی، راهِ بازگرداندنِ حق از مسیرِ قانون است — نه انتقام، نه خشونت، بلکه استمداد از ساختاری که برای حمایت از حقوقِ همه طراحی شده.
وقتی مردم نحوه‌ی استفاده از قانون را بدانند، کمتر از نادانی و ترس لطمه می‌خورند.

2. سه مسیر کلی حقوقی که هر شهروند باید بداند

مسیر کیفری: برای اعلام جرم و درخواست مجازات (مثل سرقت، تهدید، ضرب‌وجرح، کلاهبرداری). مرجع آغاز: دادسرا.

مسیر حقوقی: برای احقاق حقوق مدنی و مالی (مثل مطالبه وجه، الزام به ایفای تعهد، مهریه، اختلاف ملکی). مرجع آغاز: دادگاه حقوقی / ثبت دادخواست.

مسیر اداری: برای شکایت از عملکرد دستگاه‌ها و کارکنان دولت که باید به دیوان عدالت اداری یا مرجع صالح اداری مراجعه شود.

3. نقشِ شاکی، متهم و دستگاه قضایی

شاکی / خواهان: کسی که ادعا دارد حقش ضایع شده و درخواست رسیدگی می‌کند.

مشتکی‌عنه / خوانده: کسی که علیه او ادعا شده و باید پاسخ دهد.

قاضی / بازپرس: داور بی‌طرف؛ نه دوست شاکی است، نه دشمن خوانده — او بنا به قانون و مدارک تصمیم می‌گیرد.

4. اصولِ ساده اما حیاتی در دادخواهی

آرامش و ادب — دادگاه محلِ فریاد نیست؛ محلِ استدلال است.

سند و مدرک — هر ادعا بی‌سند، آسیب‌پذیر است؛ مدارک را دقیق نگهدارید.

مشورت حقوقی — پیش از هر اقدام، با یک وکیل یا مشاور حقوقی مشورت کنید تا مسیر و خواسته درست تعیین شود.

ثبت و پیگیری الکترونیکی — بیشتر مراحل امروز الکترونیکی است؛ ثبت در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و داشتن «ثنا» ضروری است.

شفافیت در خواسته — خواسته را روشن، عددی (در دعاوی مالی) و مستند بنویسید.

5. نتیجه‌گیری بخش

آگاهیِ پایه‌ای از نظام قضایی، نخستین ابزار هر دادخواه است.
در بخش‌های بعدی، قدم‌به‌قدم می‌آموزیم چگونه شکواییه و دادخواست بنویسیم، چه مدارکی لازم است، و چگونه در سامانه‌ها ثبت و پیگیری کنیم — تا هیچ حقی به‌خاطر ناآگاهی، گم نشود.

✨
— ✍️ به قلم: دکتر بهرام محمدی
📘 @Dispellingignorance
#دفع_جهل #آگاهی_حقوقی #دادخواهی #قانون #عدالت #شکایت #دادخواست