بسم الله الرحمن الرحم

بسم الله الرحمن الرحيم
قسمت دوم :
اوست که هر موجودی را بر اساس علم و حکمتش، در جایگاه و موقعیتی قرار داده - و اوست که مخلوقاتش را از حقوقی برخوردار نموده و این حقوق را تبیین نموده و به رعایت حقوق خود و دیگران امر نموده است؛ لذا ضایع کردن این حقوق، ابتدا نافرمانی و عصیان در برابر امر خداوند سبحان می‌باشد.
بنابراین، استغفار و توبه برای حق الناس، مقدم بر جبران آن یا اخذ رضایت و حلّیت از صاحب حق می‌باشد. چنان که اگر صاحب حق از حقش بگذرد، اما خداوند رحمان و رحیم از این گناه بزرگ نگذرد، گرفتار خواهیم شد.
ب) - برخی گمان دارند که حق الناس، محدود به خوردن اموال دیگران - ضایع کردن امانت - یا در نهایت غیبت و تهمت به دیگران می‌باشد! اگر چه اینها همه از مصادیق بارز حق النّاس می‌باشند و در این دعا به آنها نیز اشاره شده است؛ اما مردم، حقوق بسیاری نسبت به یکدیگر دارند که اگر رعایت نشوند، حق النّاس ضایع شده است!
به عنوان مثال: امام سجاد علیه السلام، ابتدا و پیش از هر امری، به مشاهدۀ ظلم و یاری نرساندن به مظلوم اشاره می‌نمایند. یعنی دفاع و یاری رساندن به مظلومی که شاهد ظلم به او می‌باشیم، از اهمّ مصادیق حق النّاس می‌باشد.
توجه و به جای آوردن همین حق النّاس است که ظالم را می‌ترساند و متوقف می‌کند - ظلم در جامعه را کاهش می‌دهد و سبب نجات مظلومان می‌گردد.
به عنوان مثال: امروز شاهد ظلم امریکا، انگلیس و سایر متحدان اروپایی و نوکران نظام سلطه به مسلمانان جهان می‌باشیم. قتل عام زنان، کودکان، مردم بی‌دفاع از پیر و جوان مسلمان، از بوسنی در قلب اروپا گرفته تا میانمار در شرق آسیا، به ویژه در آسیای غربی و کشورهای مسلمان منطقه، مانند فلسطین غزه - ایران - سوریه - لبنان - عراق، یمن و ...، می‌باشیم! نه تنها این مردم مظلوم، دادخواهی را فریاد می‌زنند و منتظر یاری سایر مسلمانان می‌باشند، بلکه کمک نخواهند نیز وظیفه اسلامی و انسانی حکم می‌کند که به هر شکل و اندازه‌ای که مقدور ماست، به یاری آنان بشتابیم؛ و اگر یاری نرسانیم، حق الناسی را ضایع نموده‌ایم که عواقب سوء آن در دنیا بر خودمان مترتب می‌گردد و در آخرت مورد مؤاخده و البته عذاب قرار می‌ گیریم؛ چنان که در قرآن کریم فرمود: وَمَا لَكُمْ لَا تُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَذِهِ الْقَرْيَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ وَلِيًّا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ نَصِيرًا - (ادامه دارد...)