بسم الله الرحمن الرحيم

بسم الله الرحمن الرحيم
پاسخ قسمت سوم :
وَ لَوْ شِئْنا لَرَفَعْناهُ بِها وَ لكِنَّهُ أَخْلَدَ إِلَى الْأَرْضِ وَ اتَّبَعَ هَواهُ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ الْكَلْبِ إِنْ تَحْمِلْ عَلَيْهِ يَلْهَثْ أَوْ تَتْرُكْهُ يَلْهَثْ ذلِكَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا فَاقْصُصِ الْقَصَصَ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ - اگر مى‏خواستيم وى را به وسيله آن آيه‏ها بلندش مى‏كرديم ولى به زمين گراييد پستى طلبيد و به دنيا ميل كرد و هوس خويش را پيروى كرد، حكايت وى حكايت سگ است كه اگر بر او هجوم برى پارس مى‏كند و اگر او را واگذارى پارس مى‏كند. اين حكايت قومى است كه آيه‏هاى ما را تكذيب كرده‏اند پس اين خبر را بخوان شايد آنها انديشه كنند.(سوره اعراف آیه 176)
پس، چه ابلیس و چه سایر شیاطین انس و جنّ باشند و چه نباشند، انسان می‌تواند با پیروی و تبعیت از هوای نفس معصیت کند و شیاطین فقط دعوت کننده هستند. اختیار تبعیت از عقل یا نفس و اطاعت از دعوت پروردگار عالم یا دعوت ابلیس و سایر شیاطین، در دست خود انسان است. از این رو خداوند متعال می‌فرماید که ابلیس و سایر شیاطین در روز معاد به انسان معصیت‌کار می‌گویند که خدا شما را به سوی حق دعوت کرد و ما به سوی باطل دعوت کردیم، خوب می‌خواستید نپذیرید. پس خودتان را ملامت کنید و نه من را : وَ قالَ الشَّيْطانُ لَمَّا قُضِيَ الْأَمْرُ إِنَّ اللَّهَ وَعَدَكُمْ وَعْدَ الْحَقِّ وَ وَعَدْتُكُمْ فَأَخْلَفْتُكُمْ وَ ما كانَ لِيَ عَلَيْكُمْ مِنْ سُلْطانٍ إِلاَّ أَنْ دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لي‏ فَلا تَلُومُوني‏ وَ لُومُوا أَنْفُسَكُمْ ما أَنَا بِمُصْرِخِكُمْ وَ ما أَنْتُمْ بِمُصْرِخِيَّ إِنِّي كَفَرْتُ بِما أَشْرَكْتُمُونِ مِنْ قَبْلُ إِنَّ الظَّالِمينَ لَهُمْ عَذابٌ أَليمٌ - و همين كه كار خاتمه پذيرد، شيطان مى‏گويد: خدا به شما وعده درست داد. و من نيز به شما وعده باطل و نادرست دادم و تخلف كردم، من بر شما تسلطى نداشتم جز اينكه دعوتتان كردم و شما اجابتم كرديد، مرا ملامت نكنيد، خودتان را ملامت كنيد، من فرياد رس شما نيستم، و شما نيز فرياد رس من نيستيد من آن شركتى كه پيش از اين در كار خدا برايم قائل بوديد انكار دارم. به درستى ستمگران، عذابى دردناك دارند.(سوره ابراهیم آیه 22)(پایان)