دوم سخن دانشمندان پیرامون این ازدواج

دوم: سخن دانشمندان پیرامون این ازدواج
ماجرای ازدواج آن حضرت با خلیفه دوم، همواره در میان نویسندگان و مورّخان مطرح بوده است و ابعاد آن مورد بررسی قرار گرفته است. بعضی آن را منکر شده اند(شیخ مفید در یک کتاب ازدواج امّ کلثوم را رد کرده است (المسائل السرویة، ص 86)، ولی در کتابی دیگر آن پذیرفته است و آن را بر اساس ضرورت می داند (المسائل العکبریة، ص 62-61). علاّمه سیّد ناصر حسین موسوی هندی نیز در کتاب إفحام الاعداء والخصوم این ازدواج را ردّ کرده است)،وبرخی وقوع آن را پذیرفته اند، یعقوبی و طبری سال آن را هفدهم هجری دانسته اند(تاریخ طبری، ج 4، ص 69 ; تاریخ یعقوبی، ج 2، ص 149) و بعضی نیز برای او فرزندی از عمر ذکر کرده اند به نام زید بن عمربن الخطاب(تهذیب الاحکام، ج 9، ص 362، ح 15) و برخی دختری به نام رقیه را نیز افزوده اند. (طبقات الکبری، ج 3، ص 14 ; الاصابة فی معرفة الصحابة، ج 8 ، ص 465 ; الاستیعاب، ج 4، ص 1956).غالب مورّخان اهل سنت نظر اخیر را پذیرفته اند و در کتاب های تاریخی و حدیثی خود آن را ذکر کرده اند (که در لابه لای بحث های آینده خواهد آمد) و در کتاب های فقهی (بحث چگونگی ایستادن امام در نماز میّت در برابر جنازه زن و مرد) نیز به آن استناد کرده اند.( المجموع نووی، ج 5، ص 224 ; مغنی المحتاج، ج 1، ص 348; المبسوط (سرخسی)، ج 2، ص 65 ; مغنی ابن قدامه، ج 2، ص 395). سیّد مرتضی معتقد است این ازدواج پس از تهدیدها وکشمکش های فراوان اتفاق افتاد و در حال اختیار و با رغبت نبوده است. (رسائل المرتضی، ج 3، ص 149).علامه شوشتری نیز در قاموس الرجال اصل ازدواج را می پذیرد.( قاموس الرجال، ج 12، ص 215-216).ابومحمد نوبختی معتقد است که امّ کلثوم کوچک بود (هر چند عقد واقع شد، ولی) پیش از وقوع زفاف، عمر از دنیا رفت.( بحارالانوار، ج 42، ص 91). بنابراین، چهار نظر درباره این ازدواج وجود دارد: نخست آنکه حضرت دختری به نام امّ کلثوم نداشت. دوم اینکه دختری به این نام داشت، ولی با خلیفه دوم ازدواج نکرد. سوم آنکه ازدواج کرد، ولی به عروسی منتهی نشد. چهارم اینکه ازدواج به صورت کامل انجام شد، ولی طبق نظر جمعی، تحت فشار و اجبار بود.