شهدا از فرزندان حضرت امیرالممنین ع

شهدا از فرزندان حضرت امیرالمؤمنین (ع)

عثمان بن علی بن ابی طالب (حدود ۳۹ق- ۶۱ق در کربلا)، از شهدای کربلا فرزند امام علی(ع) و فاطمه بنت حزام معروف به‌ام البنین و از برادران عباس بن علی(ع) است. بنا بر برخی روایات، عثمان در هنگام شهادت ۲۱ ساله بوده و فرزندی نداشته است. مدفن او در مقبره جمعی شهدای کربلا در حرم امام حسین(ع) است.

زندگی نامه

بنا به نقلی که سن عثمان بن علی را در هنگام شهادت ۲۱ سال ذکر کرده است[۱]، وی باید در کوفه و در دوران خلافت علی(ع) و حدود سال ۳۹ق به دنیا آمده باشد. پدرش حضرت علی(ع) و مادرش ام البنین بود.[۲]
جز در ماجرای عاشورا، ذکری از او در منابع تاریخی به میان نیامده، اما ظاهرا در سلسله اسناد برخی از احادیث نامش ذکر شده است. گویا عثمان ازدواج نکرده و فرزندی نداشته است.[۳]

علت نامگذاری

نام عثمان از اسامی رایج زمان بوده تا جائیکه در برخی منابع نام ۲۵ نفر صحابه عثمان ذکر شده‌است.[۴] از سوی دیگر حضرت علی علت این نام گذاری را هم نامی با یکی از صحابه به نام عثمان بن مظعون عنوان می‌کند.[۵]

روز عاشورا

پس از شهادت یاران غیر هاشمی امام حسین(ع)، بنی هاشم به میدان رفتند. اولین نفر از فرزندان علی بن ابی طالب، ابوبکر بن علی بود که به میدان رفت. پس از او بنا به نقلی، عبدالله و جعفر، برادران مادری عثمان به میدان رفته و شهید شدند.[۶] سرانجام عثمان به میدان رفت. ابیات زیر از رجزهای اوست:

إنی أنا عثمان ذو المفاخر شیخی علی ذو الفعال الظاهر
و بن عم للنبی الطاهر أخی حسین خیرة الاخایر
و سید الکبار و الاصاغر بعد الرسول و الوصی الناصر[۷]
منم عثمان که مفاخر بی‌شماری دارم پدرم علی است که کارهایش آشکار است
پدرم، پسر عموی پیامبرِ پاک‌طینت است و برادرم حسین، سرآمد برگزیدگان
و پس از پیامبر و وصی پیروزمند او، آقا [و مولای] همه (بزرگ و کوچک) است

شهادت
خولی بن یزید اصبحی تیری به پیشانی عثمان زد و او را از اسب به زمین افکند و مردی از بنی دارم سر از تن او جدا کرد.

منابع

1- ابن حجر، عسقلانی، الإصابة فی تمییز الصحابة، تحقیق علی محمد البجاوی،‌دار الجیل، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
2- ابن مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، مؤسسة النشر الاسلامی، قم، ۱۳۷۸ش.
3- اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین، مقاتل الطالبیین، تحقیق: سید احمد صقر، دارالمعرفة، بیروت، بی‌تا.
4- بلاذری، احمد بن یحیی بن جابر، انساب الاشراف، دارالفکر، بیروت، ۱۴۱۷ق.
5- صدوق، الامالی، کتابچی، تهران، ۱۳۷۶ش.
6- مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة الاطهار،‌دار احیاء التراث العربیف بیروت، ۱۴۰۳ق.
7- مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، کنگره شیخ مفید، قم، ۱۴۱۳ق.

عثمان بن مظعون فرزند حبیب بن وهب بن حذافة بن خمح الجمحی بوده است. او چهاردهمین فردی بود که اسلام آورد. او در دوران جاهلیت نیز شراب را بر خود حرام کرده بود. هنگامی که از دنیا رحلت کرد پیامبر به منزل او آمد و خم شد و بر او بوسه زد و وقتی سر بلند کرد آثار گریه بر چهره پیامبر مشهود بود. سپس بر او نماز گزارد و او را در بقیع دفن نمود.حضرت علی(علیه السلام) فرمود فرزندم را به سبب نام برادرم عثمان بن مظعون، عثمان نامیده‌ام. (مقاتل الطالبیین، ص 84.)