پادشاهانایرانی

#پادشاهان_ایرانی
هرمز سوم پیروز یکم

هُرمَز سوم (پادشاهی: ۴۵۷-۴۵۹ میلادی)، هفدهمین پادشاه ساسانی و پسر یزدگرد دوم بود.
او به واسطهٔ اینکه برادر بزرگتر او، پیروز یکم در سیستان و دور از پایتخت بود، به تخت نشست
پیروز مورد حمایت و علاقهٔ مؤبدان و نجبا بود و زمانی که با برادر به منازعه برخاست، نجبا از وی حمایت می‌کردند.
نام مادر آنها دینَگ بود. در مدت جنگ این دو شاهزاده، مادرشان در تیسفون سلطنت می‌کرد. در مهری که از وی بجا مانده‌است، صورت این ملکه با اسم و لقبش بانبشنان بانیش (ملکه ملکه‌ها)، بحروف پهلوی کنده شده‌است. این بانو تاجی بر سر دارد که برفراز آن گیسوانش به‌شکل گویی با نوار کوچکی، بسته شده‌است. گوشواره‌های او دارای سه مروارید است و گردنبندی از مروارید در گردنش دیده می‌شود و گیسوان مجعدش، بچندین رشته بافته شده‌است

پیروز یکم هجدهمین شاهنشاه ایرانیان و انیرانیان از دودمان ساسانی بود که از ۴۵۹ تا ۴۸۴ میلادی بر ایرانشهر فرمان راند. پیروز فرزند یزدگرد دوم بود و برای نشستن بر تخت شاهنشاهی ایران با برادر خود هرمز سوم جنگید و در نهایت پیروز شد.
پیروز شاهنشاه مبارزی بود و بیشتر دوران خود را در جنگ‌ها سپری کرد.
از آثار پیروز دیوار بزرگ گرگان است. این دیوار، دیواری در شمال ایران (از دریای کاسپین در امتداد گرگان رود) است که برای جلوگیری از هجوم هپتالیان، کشیده شده بود. خرابه‌های آن حالا موسوم به سد اسکندر است. همچنین بنای روستای پیروز بهرام (اسلام‌شهر امروزی)، در جنوب تهران را به پیروز یکم نسبت داده‌اند
داستان‌های زیادی درباره پیروز در ادبیات پارسی نقل شده است. یکی از این داستان‌ها، توسط نویسنده سده سیزدهم میلادی یعنی ابن‌اسفندیار نقل شده است که به روایت یک داستان عاشقانه می‌پردازد. در این داستان آمده‌است که پیروز خواب یک دختر زیبا را می‌بیند و در رویا عاشق او می‌شود. پس از بیداری، او مهرپیروز از خاندان مهران را مامور یافتن این دختر می‌کند و زمانی که او با موفقیت ماموریتش را به سرانجام می‌رساند و آن را دختر را می‌یابد، مشخص می‌شود که وی خواهر ایزدگشنسپ است. سپس شاهنشاه با آن دختر ازدواج می‌کند و بنا به درخواست وی، شهر آمل در طبرستان را بنا می‌نهد.[