کتاب تاریخ اسلام کمبریجانتشارات دانشگاه کمبریج

کتاب تاریخ اسلام کمبریج/انتشارات دانشگاه کمبریج

علیرغم تحقیقات اخیر، منشأ خانواده صفویه هنوز مبهم است. چنین شواهدی به نظر می رسد که نشان می دهد این خانواده اهل کردستان هستند. آنچه مسلم به نظر می رسد این است که صفویان بومی ایرانی بودند و به زبان ترکی آذری صحبت می کردند که در آذربایجان به کار می رفت. فقدان اطلاعات موثق ما از آنجا ناشی می شود که صفویان پس از تأسیس دولت صفوی، عمداً مدارک منشأ خود را جعل کردند. هدف اساسی آنها در ادعای منشأ شیعی این بود که خود را از عثمانی‌ها متمایز کنند و آنها را قادر سازند که همدردی‌های همه عناصر هترودکس را جلب کنند. برای این منظور، آنها به طور سیستماتیک هر مدرکی را که نشان می داد شیخ صفی الدین اسحاق، مؤسس طریقت صفوی، شیعه نبود (او احتمالاً سنی مذهب شافعی بود) را از بین بردند و برای اثبات دلایلی جعل کردند. که صفویان سیّد، یعنی از اولاد مستقیم پیامبر بودند. آنها شجره نامه مشکوکی ساختند که تبار خاندان صفوی را از هفتمین امام دوازده امامی، موسی الکاظم (ع) - شجره نامه ای که در منابع متأخر صفوی به طرز مضحکی دنبال می شود - ساختند و در متن اثری در مورد زندگی او وارد کردند. شیخ شافی الدین، تعدادی از حکایات طراحی شده برای صحت ادعای سیّد بودن صفوی. با نگاهی بی‌علاقه، اکثر این حکایت‌ها مبتکرانه به نظر می‌رسند، نه ساده‌لوحانه